Wietrzenie w naukach o Ziemii

WIETRZENIE Wietrzenie jest to  rozpad mechaniczny i rozkład chemiczny skał pod wpływem czynników egzogenicznych (np. insolacji, wody, powietrza, swiata organicznego). W zale_nosci od czynników bioracych udział w procesie, wyró_niamy: Wietrzenie fizyczne (mechaniczne) –  nastepuje  rozpad  skał, które ulegaja kruszeniu i dezintegracji, ale bez zmiany składu chemicznego. Wietrzenie chemiczne –  nastepuje  rozkład  skał – zmienia sie skład chemiczny substancji mineralnych w skale Wietrzenie zachodzi na powierzchni skorupy ziemskiej i w płytkiej strefie przypowierzchniowej, w której zaznacza sie oddziaływanie słonca, atmosfery i wody. Jest to  strefa wietrzenia. Strefa wietrzenia  siega do głebokosci kilku, najwy_ej kilkunastu metrów; konczy sie wystepowaniem zwierciadła wody podziemnej. Jej głebokosc zale_y od budowy geologicznej, klimatu i głebokosci wód gruntowych. W wyniku rozdrobnienia materiału (skał) i przeobra_en chemicznych czesc okruchów i substancji rozpuszczonych zostaje odprowadzona z miejsc wietrzenia, a czesc pozostaje na miejscu jako  zwietrzelina (rezyduum zwietrzelinowe - eluwium) Wietrzenie zmniejsza spoistosc skał i umo_liwia oddziaływanie innych czynników geologicznych, a przede wszystkim wodzie płynacej i grawitacji. Czynniki te usuwaja produkty wietrzenia i umo_liwiaja stałe oddziaływanie czynników wietrzenia na odsłonieta skałe. Na wietrzejacych skałach tworzy sie  pokrywa zwietrzelinowa (regolit).  Gdy wietrzeniu ulega powierzchnia pozioma, produkty wietrzenia pozostaja na miejscu, lub moga byc transportowane przez wody płynace, wiatr czy lodowiec. Produkty wietrzenia fizycznego sa najczesciej transportowane grawitacyjnie po stoku. Grubo sc  zwietrzeliny , która pokrywa skałe zale_y od tempa wietrzenia i szybkosci usuwanych produktów. W klimacie goracym i wilgotnym grubosc zwietrzeliny na płaskich obszarach mo_e dochodzic do 100 m. Wietrzenie odgrywa ogromna role w kra_eniu pierwiastków w przyrodzie. Potas, sód, magnez, wapn, fosfor, _elazo i inne pierwiastki uwalniane ze skał ogniowych przenoszone sa do roztworu i pozostaja na ladzie lub sa przenoszone do mórz. Tu wykorzystywane sa przez _ycie organiczne. Wietrzenie fizyczne – mechaniczne Głównymi czynnikami  wietrzenia fizycznego sa: - insolacja i zwiazane z nia zmiany temperatur - działanie mrozu (zamróz) - parowanie - mechaniczne oddziaływanie organizmów roslinnych i zwierzecych. Podstawowym czynnikiem wietrzenia fizycznego jest  insolacja i zwi a zane z ni a  dobowe zmiany temperatur. Insolacja (nasłonecznienie) i zmiany temperatury Efektem jest : -  rozpad ziarnisty skał  (dezintegracja granularna) -  łuszczenie skał  (eksfoliacja) rozpad ziarnisty Składniki skał maja 

(…)

… pod wpływem H2O i CO2 , (zachodzi tu
hydroliza – rozkład pod wpływem wody i karbonatyzacja).
Produktem sa minerały ilaste, np kaolinit. Proces prowadzacy do jego powstania nazywamy
kaolinizacja.
Podlegaja mu przede wszystkim skalenie:
4K[AlSi3O8] + 4H2O + 2CO2 Al4[Si4O10(OH)8] + 2K2CO3 + 8SiO2
ortoklaz kaolinit
Kaolinit jako nierozpuszczalny pozostaje na miejscu wietrzenia, tworzac pokrywy.
Hydratacja polega…
… do powstawania ró_nych form krasowych.
ponor
pizolity
_łobki krasowe stalagnat
wnetrze jaskini krasowej wywierzyska
Wa_nym procesem jest przeobra_anie krzemianów pod wpływem H2O i CO2 , (zachodzi tu
hydroliza – rozkład pod wpływem wody i karbonatyzacja).
Produktem sa minerały ilaste, np kaolinit. Proces prowadzacy do jego powstania nazywamy
kaolinizacja.
Podlegaja mu przede wszystkim skalenie:
4K[AlSi3O8] + 4H2O + 2CO2 Al4[Si4O10(OH)8] + 2K2CO3 + 8SiO2
ortoklaz kaolinit
Kaolinit jako nierozpuszczalny pozostaje na miejscu wietrzenia, tworzac pokrywy.
Hydratacja polega na przyłaczaniu czasteczek wody.
hematyt po połaczeniu sie z woda przeobra_a sie w limonit barwiacy zwietrzeline na kolor
_ółto - brazowy:
2Fe2O3 + 3H2O 2Fe2O3*3H2O
anhydryt zmienia sie w gips, przy czym zwieksza swa objetosc o 33%:
CaSO4…
... zobacz całą notatkę