To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WIETRZENIE SKAŁ Wietrzenie - proces przystosowania się skał do warunków fizycznych i chemicznych panujących na styku litosfery, atmosfery, hydrosfery i biosfery. (Warunki inne niż w czasie, kiedy skała powstawała).
Przystosowanie do: Mniejszego ciśnienia wywieranego przez otoczenie (naprężenia nakładu inne, kiedy jest go dużo a kiedy go nie ma)
Inny zakres zmienności temperatury otoczenia (na powierzchni inna temperatura, wahania w rytmie dobowym, sezonowym)
Obecność wody i tlenu (warunki beztlenowe a następnie tlenowe)
Obecność organizmów żywych (niszczenie przez organizmy)
Efekt wietrzenia - materiał skalny różniący się od wyjściowego cechami fizycznymi (Np. zwięzłość) i składem chemicznym (Np. zawartość węglanu wapnia)
Np. Babia Góra Piaskowce magurskie - ostre fragmenty; Karpacz - gruba partia zdezintegrowanego granitu (przemieszczonego) zmiany chemiczne, sód i wapń usunięty.
Efekty i produkty wietrzenia na powierzchni: Wietrzenie w skali mikroskopowej (na tym poziomie wietrzenie już działa Np. ziarna kwarcu zaatakowane przez procesy wietrzenia chemicznego, dostrzegalne, kwarc relatywnie odporniejszy, ale podlega niszczącemu działaniu czynników zewnętrznych);
Rozpad ziarnisty (=dezintegracja granularna) od kilku cm. Rozpad kryształów. Np. piaskowce na Babiej Górze;
Rozpad blokowy Np.
Rumowisko hornfelsów na stoku Śnieżki, Karkonosze
Pustynia Namib
Nie ma jednoznaczne granicy gdzie mówimy o rozpadzie blokowym.
Blok - do formy skalnych jest używany w 2 znaczeniach:
Nieco większe formy skalne
Podział na frakcje mineralne (1m) punkt widzenia granumetri.
Różny pokrój zależności od skały (predyspozycji strukturalnej).
Eksfoliacja (=łuszczenie skały) łuski. Np. Pustynia Arabska, okolice Asuanu, Egipt Warstwy współkształtne do zewnętrznej powierzchni ulegają urywaniu (jod kilku mm do cm) tworzą łuski. NIE TYLKO W ŚRODOWISKU PUSTYNNYM!!! MOŻNA RÓWNOCZEŚNIE ZOBACZYĆ RÓZNE SPOSOBY WIETRZENIA. JEDNO NIE WYKLUCZA DRUGIEGO. GŁĘBOKIE WIETRZENIE Oddziaływanie wietrzenia sięga w głąb (tak jak głęboko cyrkulują wody podziemne). Grubość warstw powierzchniowych z przejawami zmian fizycznych i chemicznych od kilkudziesięciu cm do nawet 100m (i więcej). Efektywność wietrzenia znaczna w klimacie ciepłym i wilgotnym.
Skała traci elementy swojego oryginalnego wyglądu. Np. sfałdowane serie fliszowe - głęboko widać pierwotną strukturę, u góry zatarta.
Wietrzenie od powierzchni terenu postępuje w dół.
Utwory nazywane przez dominujący minerał, który powstaje Np.:
(…)
… w postaci stałej Np. kaolinit i czegoś, co jest rozpuszczalne, przechodzi do roztworu, przechodzi do roztworu np.NaCl (aq - roztwór)
WSPÓŁDZIAŁANIE WIETRZENIA FIZYCZNEGO I CHEMICZNEGO
Np. rozpad na mniejsze fragmenty, zmian chemicznych
Motor wietrzenia chemicznego = woda
Intensywność musi być drogą do środka (tu wchodzi w działanie wietrzenia fizycznego - spękania, pory - dodatkowa droga dla wody…
… z wodą niem. Kociołki ofiarne) Np. Krucze Skały, Szklarska Poręba, Masyw Centralny Francja
MECHANIZMY WIETRZENIA = rozpad skały na mniejsze fragmenty bez zmiany składu chemicznego i mineralogicznego:
Odciążenie górotworu (masyw skalny przy powierzchni ulega odciążeniu, zmiany, co do warunków pierwotnych);
Zmiana temperatury skały: Ogrzanie i ochładzanie;
Wzrost kryształów ciał obcych w szczelinach…
… jednej skały.
Przyczyny - skały w różnym stopniu podatne (odporne) na procesy niszczące Np.: trzony bryłowe - bardzo masywne, niepopękane.
Obecność spękań kluczowa dla niemal wszystkich procesów wietrzenia.. Skały o kontrastowych właściwościach - nasilenie selektywności Np.: kwarcyt(bardzo odporny) i łupki łyszczykowe(nieodporne)- efekty na łupkach (Np Sowie, Izerskie).·
Ilościowa ocena stopnia…
… - uwarunkowania topograficzne
CZAS
Im dużej tym efekty procesu są bardziej widoczne.
PRAKTYCZNY ASPEKT PROCESÓW WIETRZENIA
Materiały do różnych celów (kaolinit - porcelana; zdezintegrowany granit - podsypka dróg; serpentynit - podkoncetrowanie niklu - złoża pochodzenia wietrzeniowego
Niszczy obiekty, degradacja
ZNACZENIE WIERZENIA W GEOMORFOLOGII
Osłabienie wytrzymałości skał i zmniejszenie ich odporności…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)