Omawiane utwory to: Do Tadeusza Zielińskiego, Leonardo, Exegi monumentum, Do losu.
DO TADEUSZA ZIELIŃSKIEGO
W pełną popiołów urnę glinianąUderzył smętno,Aż słychać żywa w umarłym dzbanieSerdeczne tętno.I doczesności skąpane pianąWięzy - nim pękną,Ginącym w gwarze wskazujesz, panie,Wieczyste piękno.Strach doczesności łatwo uleczyBlask twej źrenicy,W którym się ogień mieści i wzruszaJak u orlicy.Świadomość jakich niezwykłych rzeczyTobie jest dana,Z brodą Jowisza i w kapeluszuOjca Wotana?Iskier szukając zmęczony wiekiemw szarym popieleOgień znalazłeś podobny róży,Nie mówisz wiele:Człowiek na świecie, Bóg nad człowiekiem.A wszystko inneJest jak Iryda, jak echo burzy,Jak łzy dziecinne.Naucz mnie przeto twoim uśmiechemPonad nurt chytryIść wszystkich ludzi odwieczną drogąPrzy dźwięku cytry,Przemieszać w życiu smutek z uciechąZnaczonym kresemI chór prowadzić, święcony bogom,Za Sofoklesem.
Tadeusz Zielinski byl badaczem dziedzictwa duchowego antyku i jego promieniowania na kulture europejska epok pozniejszych (tu pare tytulow)Jako filolog mial wplyw na mlodych literatow dwudziestolecia w tym poetow "Skamandra"... Iwaszkiewicz w pierwszej zwrotce wiersza poswieconego Z. nawiazuje do jego tworczosci ktora potrafila ozywic 'umarle...gliniane' skorupy antyku, pokazac ukryte w nich piekno i zycie 'serdeczne tetno' mimo ze jest ono zagluszane przez rytm wspolczesnoci 'ginacym w gwarze' Dalej pisze o ogromnym wplywie nauk Z. leczacym ze strachu codziennosci 'doczesnosci' polegajacym na wiedzy jaka posiadal uczony'swiadomosc niezwyklych rzeczy' czyniaca z niego niemal boga 'Jowisz,Wotan' Pisze dalej o prostej filozofii zyciowej jak wyznawal Z. 'czlowiek na swiecie, Bog nad nim' co sprawialo ze wartosci mialy jasny uklad 'a wszystko inne jest jak echo burzy' Poeta podziwia postawe zyciowa uczonego 'naucz mnie' ktora pozwala uczonemu zyc wedle antycznych wzorcow 'dzwiek cytry' 'chor prowadzic' 'za Sofoklesem'
"Do Tadeusza Zielińskiego" przeciwstawienie się upadkowi kultury europejskiej,
Wiersz Jarosława Iwaszkiewicza „Do Tadeusza Zielińskiego” to nic innego ja nawiązanie do mitologii greckiej. Liczne metafory, porównania i epitety mają swoje źródło w kulturze starożytnej Grecji.
„Et Arceo”Nawiązując do Horacego, poeta wyraża dystans do rzeczywistości, w której mu przyszło żyć, nastroje smutku, zniechęcenia, goryczy, wyobcowania. Ukazany świat jawi się poecie jako „chaos i zgroza, i pustka śmiertelna”. Poeta zauważa pospolitość i głupotę ludzką. Przeraża go panoszące go zło i zepsucie.Nie angażuje się w życie publiczne. Wyraża też odczucie inności i wyższości wobec tłumu oraz wynikającej stąd pogardy.
- "Et arceo" - wiersz jest reakcją poety na chaos i zamęt czasów, w których przyszło mu żyć. Podmiot liryczny wyraża słowa oburzenia i zniechęcenia w stosunku do panującej władzy świeckiej, kościelnej, do innych ludzi, wśród których przyszło mu egzystować. Żyje w tłumie, ale jednak sam, obcy, milczący i obojętny, ale pod płaszczem obojętności kryje się człowiek wystraszony opisywaną rzeczywistością.
(…)
… mu egzystować. Żyje w tłumie, ale jednak sam, obcy, milczący i obojętny, ale pod płaszczem obojętności kryje się człowiek wystraszony opisywaną rzeczywistością.
Julian Tuwim dogłębnie rozumie zjawisko ludzkiej egzystencji oraz jej przemijania. Stąd rodzi się wniosek, ze w końcu wszystko zniknie, nic na tym świecie nie jest wstanie trwać wiecznie. W tym kontekście trafne wydaje się stwierdzenie "memento mori…
… oraz niezwykłość pisarza po zakończeniu ziemskiego żywota. Patetyczny ton, który pojawia się w omawianym dziele ma wskazywać na powagę treści, które z sobą niesie wspomniany wiersz.
LEONARDO
Piękne ręce załamał mistrz do żalu skłonny... Zwiodły go liczne próby i ścisłe prawidła. W mediolańskiej kaplicy bledną malowidła. Barbarzyńcy zburzyli księcia pomnik konny. Otwartymi oknami zmierzch nadchodzi wonny. W kącie, w mroku pracowni, pająk, snując sidła, Zakurzonej machiny połamane skrzydła Łączy z głową młodzieńca o ustach Madonny. "Kamień, w wodę rzucony, wywołuje kręgi. Głos jest falą powietrza." (Z Leonarda księgi Werset, pismem odwrotnym nakreślone wiersze.) I myśl jest falą, którą słowo trąca pierwsze... Nieskończoność - płynąca w kręgi coraz szersze, Czoła nasze owiewa oddechem potęgi.
...ET ARCEO Odi profanum vulgus. Kościół czy kawiarnia, Republika czy kino, wiec szewców czy armia, Naród, gmina, rodzina, uczelnia, czytelnia - Wszystko chaos i zgroza, i pustka śmiertelna. I w tym hucznym stuleciu tyrańskiej wspólnoty, Śród głupich wielkorządców i tępej hołoty, Gdzie patos lwi rozdyma mrówczą krzątaninę, Gromadząc ludzkość w nudną, mieszczańską rodzinę, Gdzie pustego kościoła…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)