WIĄŻĄCE UCHWAŁY RZĄDOWYCH ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH
Wyjaśnijmy (i przypomnijmy) na wstępie, że rządową organizacją
międzynarodową (Governmental Organization) nazywamy podmiot charakteryzujący się
czterema podstawowymi cechami:
PIERWSZA - jego członkami są państwa i (lub) inne rządowe organizacje
międzynarodowe,
DRUGA - utworzony został przez państwa lub inne rządowe organizacje
międzynarodowe na podstawie umowy międzynarodowej (choć, w wyjątkowych
przypadkach, organizacja może być ukonstytuowana także innym aktem, np. rezolucją
innej organizacji międzynarodowej),
TRZECIA - działa na podstawie prawa międzynarodowego (nie zaś prawa krajowego).
Wyjaśnijmy tę właściwość na następującym przykładzie:
Fédération Internationale de Football Association
Członkami FIFA jest 208 krajowych federacji piłkarskich; zakres działania Federacji obejmuje praktycznie cały świat. FIFA, założona w 1904 roku, jest jednak stowarzyszeniem prawa szwajcarskiego, tzn., że działa zgodnie z przepisami prawa szwajcarskiego, nie zaś prawa międzynarodowego (m. in. podstawą jej funkcjonowania nie jest umowa międzynarodowa, ale statut sporządzony zgodnie ze szwajcarskim prawem o stowarzyszeniach). FIFA jest zatem NGO (Nongovernmental organization) - organizacją pozarządową, która nie ma kompetencji do wydawania uchwał, które wiązałyby suwerenne państwa na gruncie prawa międzynarodowego. Dodajmy, że w praktyce państwa zawierają niekiedy umowy międzynarodowe w przedmiocie prowadzenia określonej działalności gospodarczej. Umowy te stanowią podstawę tworzenia spółek zgodnie z prawem krajowym wybranego państwa (joint inter-State enterprise). Taką korporacją była
np. działająca w latach 1961-2002 Air Afrique, zajmująca się świadczeniem usług w zakresie
Prawo międzynarodowe publiczne (r. akad. 2011/2012), strona 34 z 98
cywilnego transportu lotniczego. Zważywszy jednak, że działała w formie spółki utworzonej na gruncie prawa jednego z państw afrykańskich, to nie można było traktować jej jako rządowej organizacji międzynarodowej (pomimo tego, że utworzona została przez jedenaście afrykańskich państw a pośrednio u podstaw jej stworzenia leżała umowa międzynarodowa).
Dodać należy, że państwa członkowskie mogą nadać organizacji odrębną
osobowość prawnomiędzynarodową. W konsekwencji m. in.: prawa i obowiązki
międzynarodowe w zakresie jej działania odnosić się będą bezpośrednio do takiej -
„wyposażonej” w odrębną podmiotowość - organizacji, nie zaś do jej państw
członkowskich. O praktycznym znaczeniu takiego rozwiązania przekonują następujące
(…)
… i powszechną praktykę, tworzącą zwyczaj
międzynarodowy,
c) mogą stymulować zawieranie umów międzynarodowych,
d) mogą być traktowane jako wykładnia (interpretacja) obowiązujących wcześniej
umów międzynarodowych. Np. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka traktowana jest
(w pewnym zakresie) jako interpretacja Karty Narodów Zjednoczonych (Karta bowiem
bardzo ogólnikowo określa zobowiązania państw w zakresie…
…, że Organizacja Narodów Zjednoczonych jest „osobą” prawa międzynarodowego. Nie oznacza to, że organizacja jest państwem, bo z pewnością nie jest, ani też, że jej osobowość prawna, a więc prawa i obowiązki są identyczne z osobowością państwa. Jeszcze mniej prawdziwe jest stwierdzenie, że jest to „superpaństwo”, cokolwiek to miałoby oznaczać. Oznacza to tyle, że organizacja jest podmiotem prawa międzynarodowego…
… settlement of claims). Zdolność ta przysługuje przede wszystkim państwu, które może wnieść pozew przeciwko innemu państwu. Takie roszczenie przyjmuje postać sporu między dwoma politycznymi jednostkami, równymi w prawie, podobnymi w formie, z których każda jest pierwotnym podmiotem prawa międzynarodowego. Spór taki załatwiany jest przede wszystkim w drodze negocjacji i nie może zostać, w obecnym kształcie…
…, które nie są państwami. Ukoronowaniem tego procesu jest ustanowienie w czerwcu 1945 roku organizacji międzynarodowej, której cele i zasady zostały zapisane w Karcie
Narodów Zjednoczonych. A dla osiągnięcia tych celów przyznanie osobowości
prawnomiędzynarodowej jest niezbędne”.
Trybunał wskazał okoliczności, które przemawiają za prawdziwością powyższej tezy:
1. Karta Narodów Zjednoczonych (statut Organizacji) wyposaża…
… uchwały prawnie wiążącej, czy jedynie
zalecenia.
- STOPIEŃ PIERWSZY:
Art. 24 ust. 1 Karty Narodów Zjednoczonych: „W celu zapewnienia szybkiej i skutecznej akcji Narodów Zjednoczonych, członkowie tej Organizacji wkładają na Radę Bezpieczeństwa główną odpowiedzialność za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa i zgodni są co do tego, że Rada Bezpieczeństwa wypełniając swe obowiązki, wynikające…
… prawa międzynarodowego, przekazany do rozstrzygnięcia sądowi międzynarodowemu, chyba że obie strony się na to zgodzą. W ten sam sposób może zostać rozstrzygnięty spór między organizacją międzynarodową a jednym z jej państw członkowskich.
Trybunał uznał, że międzynarodowa zdolność procesowa (a więc zdolność do wnoszenia roszczeń opartych na prawie międzynarodowym) jest integralną częścią osobowości…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)