Ekosystem Warunki życia w oceanie i na lądzie Ocean był zapewne kolebką życia na Ziemi. Ogromna masa wody, dzięki szczególnym właściwościom tej substancji, tworzy środowisko bardzo stabilne pod względem temperatury i składu chemicznego. Początkowe etapy rozwoju życia na Ziemi odbywały się prawdopodobnie blisko dna oceanicznego, w warunkach beztlenowych, przy nadmiarze substancji organicznej pochodzenia abiotycznego lub powstającej w wyniku chemosyntezy. Wraz z pojawieniem się fotosyntezy organizmy samożywne skoncentrowały się w pobliżu powierzchni wód. Wskutek pochłaniania światła słonecznego przez wodę tylko powierzchniowe warstwy oceanu mogą być zasiedlone przez organizmy fotosyntetyzujące. W7 wąskim pasie przybrzeżnych płycizn i na rafach koralowych mogą to być organizmy osiadłe. Ogromna większość oceanów to otwarte przestrzenie, poddane działaniu wiatrów, a przez to silnie pofalowane, gdzie optymalną formą życiową są mikroskopijne organizmy, unoszące się biernie w toni wodnej (plankton). Organizmy cudzożywne: plankton zwierzęcy, bakterie oraz grzyby rozkładające (aerobowo) materię organiczną zasiedliły warstwę przypowierzchniową jednocześnie z fotoautotrofami. Heterotrofy i chemoautotrofy mogą jednak w dalszym ciągu bytować na pokrytym detrytusem dnie oceanu, w ciemnościach i w warunkach beztlenowych. Ich rozwój bywa ograniczany przez brak dopływu materii organicznej, lub też — jeżeli substrat organiczny jest w nadmiarze — przez dostarczenie akceptora elektronów (utleniacza). Gazy wschodzące w skład atmosfery ziemskiej łatwo rozpuszczają się w wodach oceanu, a po rozpuszczeniu łatwo dyfundują. Dlatego — zwłaszcza blisko powierzchni — obecnie nie brakuje ani tlenu, ani dwutlenku węgla. Jednak ciśnienie parcjalne tlenu w wodzie jest wielokrotnie mniejsze niż w powietrzu. Skutkiem tego tempo pobierania tlenu przez organizmy oddychające aerobowo może być w wodzie mocno ograniczone. Dotyczy to zwłaszcza wód ciepłych (rozpuszczalność gazów maleje ze wzrostem temperatury) i silnie zasolonych (rozpuszczalność gazów maleje ze wzrostem zasolenia). Woda morska zawiera mniej więcej stałe stężenie jonów lekkich pierwiastków (C1~, Na^, K^ Ca^, Mg^, S0^~~). Czynnikiem ograniczającym rozwój organizmów samczy wnych w strefie, gdzie nie brakuje światła, jest jednak brak fosforu, przyswajalnych
(…)
…; bardzo podobne procesy
występują tam, gdzie człowiek porzuca swoje betonowe i asfaltowe konstrukcje. Równolegle z erozją skał następuje kolonizacja
terenu przez organizmy żywe, najpierw te, które mogą się utrzymać pomimo braku gleby (bakterie samczy wne, glony, porosty), a
kiedy nagromadzi się już nieco martwej materii organicznej i destruentów, mogą się osiedlić rośliny naczyniowe. Teren pokrywa
coraz grubsza…
… i zapisania się na jeden z
uniwersyteckich kursów gleboznawstwa. Omówimy tylko kilka bardzo typowych procesów glebotwórczych, w związku z rozwojem
najważniejszych biomów: powstawanie gleb leśnych — bielić, typowych dla północnych lasów iglastych i gleb brunatnych lasów
liściastych umiarkowanej strefy klimatycznej, lateryzację — w wilgotnej i gorącej strefie równikowej, powstawanie czarnoziemów w
suchych obszarach pokrytych roślinnością trawiastą i gleifikację w wilgotnych terenach podbiegunowych (ryć. 8.2).
Gleby bielicowe powstają na średniej i dużej szerokości geograficznej oraz w górach, w chłodnym klimacie i przy obfitych
opadach, z silnie zaznaczoną sezonowością. W takich warunkach tempo produkcji biomasy roślinnej może być dosyć szybkie, ale
tempo rozwoju mikroorganizmów jest ograniczone. Rozkład…
…) warstwa eluwialna, złożona z
krzemionki. Nieco głębiej może nastąpić wytrącenie związków glinu i żelaza (głównie tlenków i wodorotlenków), co przejawia się
jako wyraźnie zabarwiona na żółto, rdzawo lub brązowo warstwa iluwialna (ryć. 8.3A). Gleby bielicowe są kwaśne i ubogie w
pierwiastki odżywcze, co dobrze znoszą drzewa iglaste. Różne odmiany gleb bielicowych występują w Polsce, typowo rozwinięte…
…, skąd bierze się różnorodność, nie zajmuje się termodynamiką i procesami redoks, lecz mechaniz mami doboru naturalnego i wynikającym z nich procesem ewolucji.
Nie są to oczywiście podejścia alternatywne, lecz komplementarne. Zajmując się wyjaśnianiem fenomenu życia na Ziemi,
obserwują te same realnie istniejące obiekty: zbiorowiska żywych organizmów. Rzeczywiście istnieją las i jezioro, ze swoimi
bakteriami…
… gazów maleje ze wzrostem zasolenia).
Woda morska zawiera mniej więcej stałe stężenie jonów lekkich pierwiastków (C1~, Na^, K^ Ca^, Mg^, S0^~~). Czynnikiem
ograniczającym rozwój organizmów samczy wnych w strefie, gdzie nie brakuje światła, jest jednak brak fosforu, przyswajalnych
postaci azotu i — być może — żelaza. Organizmy żywe poradziły sobie z problemem azotu: sinice morskie mają zdolność wiązania…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)