To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 2 stron.
WARUNKI, KTÓRE SPEŁNIAĆ MUSI KAŻDA NAUKA Gdy Kant w swych Prolegomenach... zwraca się z wyrzutem do metafizyków i w przytoczonym przez nas już zdaniu zarzuca im, że na żadne dzieło nie można wskazać jak np. na Elementy Euklidesa i powiedzieć o nim: „oto metafizyka" - to w twierdzeniu tym, obok całego fałszywego podejścia do nauki i do metafizyki, tkwi jednak pewna doza słuszności. Słusznym i uzasadnionym wydaje się wymóg, by metafizyka odpowiadała warunkom sta wianym ogólnie wszelkiej nauce, jeśli mamy ją w ogóle zaliczać w poczet nauk . Istotnie, jak, z jednej strony, dociekania metafizyczne nigdy nie będą mogły się odznaczać stopniem i typem ścisłości matematycznej - tak, z drugiej strony, twórczość meta fizyczna nie może być tylko poezją i nie może się wyrażać tylko w sprawozdaniach o charakterze czysto prywatnym i osobistym, w opisach przeżyć danego myśliciela opartych na samych tylko danych introspekcji , podobnie jak w opisach stanów mistycznych. Zapewne, w oczach Kanta cała spuścizna scholastyczna, w któ rej mógł się doszukać przynajmniej w korzeniu tkwiących zasad metodologicznych metafizyki - była otoczona zbyt gęstym pokładem pogardliwych uprzedzeń, by w niej starał się znaleźć ów uporządkowany zrąb zasad metafizycznych, którego na próżno szukał w dostępnej mu literaturze filozoficznej powstałej w epo ce nowożytnej. Jednakże samo dopominanie się o te metodolo giczne zasady dla metafizyki i żądanie, by metafizyka odpowiadała pewnemu minimum warunków, jeśli ma być nauką, wydaje się z gruntu uzasadnione i właściwe. Tylko że Kant, idąc dalej po linii kartezjańskiego ideału nauki, pojmował owo minimum wa runków na modłę tych, które spełniać musi nauka o typie mate matycznym. Tymczasem możliwe jest stanowisko inne, wedle którego możliwe są liczne typy nauki, typy, których przedmioty są różne i którym podporządkować należy różne metody - ale które wszystkie razem odpowiadać muszą pewnym warunkom minimalnym, aby móc o nich jeszcze twierdzić, że są naukami. Otóż podobnie ma się rzecz z metafizyką: jeśli ma ona być na uką, to system twierdzeń, który określamy mianem systemu me tafizycznego, musi wypełniać wszystkie te warunki, przy speł nieniu których może być dopiero mowa, że dany zbiór twier dzeń stanowi naukę. SPRAWDZALNOSC I PRZEKAZYWALNOSC JAKO WARUNKI ZASADNICZE Nie jest naszym zadaniem omawiać bliżej i wyczerpująco cały zespół tych minimalnych warunków naukowości każdego systemu twierdzeń; wystarczy nam wiedzieć, że tego rodzaju ści śle określony zbiór warunków dałby się możliwie dokładnie ustalić i że można by tu wypracować pewien cenny rozdział teorii nauki, rozdział, który miałby później nadzwyczaj ważną
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)