Warunki, które spełniać musi każda nauka

Nasza ocena:

3
Pobrań: 371
Wyświetleń: 1267
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Warunki, które spełniać musi każda nauka - strona 1 Warunki, które spełniać musi każda nauka - strona 2

Fragment notatki:

prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 2 stron.
WARUNKI, KTÓRE SPEŁNIAĆ MUSI KAŻDA NAUKA Gdy Kant w swych Prolegomenach... zwraca się z wyrzutem do metafizyków i w przytoczonym przez nas już zdaniu zarzuca im, że na żadne dzieło nie można wskazać jak np. na Elementy Eu­klidesa i powiedzieć o nim: „oto metafizyka" - to w twierdzeniu tym, obok całego fałszywego podejścia do nauki i do metafizyki, tkwi jednak pewna doza słuszności. Słusznym i uzasadnionym wydaje się wymóg, by metafizyka odpowiadała warunkom sta­ wianym ogólnie wszelkiej nauce, jeśli mamy ją w ogóle zaliczać w poczet nauk . Istotnie, jak, z jednej strony, dociekania metafi­zyczne nigdy nie będą mogły się odznaczać stopniem i typem ścisłości matematycznej - tak, z drugiej strony, twórczość meta­ fizyczna nie może być tylko poezją i nie może się wyrażać tylko w sprawozdaniach o charakterze czysto prywatnym i osobistym, w opisach przeżyć danego myśliciela opartych na samych tylko danych introspekcji , podobnie jak w opisach stanów mistycznych. Zapewne, w oczach Kanta cała spuścizna scholastyczna, w któ­ rej mógł się doszukać przynajmniej w korzeniu tkwiących zasad metodologicznych metafizyki - była otoczona zbyt gęstym po­kładem pogardliwych uprzedzeń, by w niej starał się znaleźć ów uporządkowany zrąb zasad metafizycznych, którego na próżno szukał w dostępnej mu literaturze filozoficznej powstałej w epo­ ce nowożytnej. Jednakże samo dopominanie się o te metodolo­ giczne zasady dla metafizyki i żądanie, by metafizyka odpowia­dała pewnemu minimum warunków, jeśli ma być nauką, wydaje się z gruntu uzasadnione i właściwe. Tylko że Kant, idąc dalej po linii kartezjańskiego ideału nauki, pojmował owo minimum wa­ runków na modłę tych, które spełniać musi nauka o typie mate­ matycznym. Tymczasem możliwe jest stanowisko inne, wedle którego możliwe są liczne typy nauki, typy, których przedmioty są różne i którym podporządkować należy różne metody - ale które wszystkie razem odpowiadać muszą pewnym warunkom minimalnym, aby móc o nich jeszcze twierdzić, że są naukami. Otóż podobnie ma się rzecz z metafizyką: jeśli ma ona być na­ uką, to system twierdzeń, który określamy mianem systemu me­ tafizycznego, musi wypełniać wszystkie te warunki, przy speł­ nieniu których może być dopiero mowa, że dany zbiór twier­ dzeń stanowi naukę. SPRAWDZALNOSC I PRZEKAZYWALNOSC JAKO WARUNKI ZASADNICZE Nie jest naszym zadaniem omawiać bliżej i wyczerpująco cały zespół tych minimalnych warunków naukowości każdego sys­temu twierdzeń; wystarczy nam wiedzieć, że tego rodzaju ści­ śle określony zbiór warunków dałby się możliwie dokładnie ustalić i że można by tu wypracować pewien cenny rozdział teorii nauki, rozdział, który miałby później nadzwyczaj ważną ... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz