Rozdz. 3. wrażliwość kliniczna i tworzenie hipotez
Istota wrażliwości klinicznej :
Uświadamianie sobie wewn. i zewn. czynników pomagających zrozumieć ludzi; spostrzeganie i reagowanie na spostrzeżenia w sposób diagnostycznie i terapeutycznie adekwatny
zachowanie się - pewne niejednoznaczne, trudne do uchwycenia gesty, ruchy, grymasy łatwiej odczytać obserwując kontekst; jeśli młody klinicysta przejmuje się tym, jak wypadnie, może przeoczyć wiele szczegółów
fakty społeczne - zachowanie trzeba powiązać ze społecznym kontekstem sytuacji [jaką postawę wyraża dany gest itp.], trzeba znać zwyczaje i normy danej osoby; zdolności w zakresie faktów społecznych zależą od doświadczenia [a nie oczytania]
dane biograficzne - anamneza = klinicysta wiąże fakty, objawy; pomaga znajomość psychopatologii indywidualne różnice wrażliwości: różnice w ocenie zdarzeń polegają na odmiennych interpretacjach tego, co się spostrzega. Motywy popychają do różnych sposobów wykonania działania zależnie od potrzeb, które ten motyw wzbudzają (np. hierarchia różnych przyczyn odmowy, wcześniejszy fakt zdenerwowania osoby, negatywny stosunek do osoby zlecającej zadanie). Wrażliwość pomaga dostosować się do sytuacji, unikać nieprzyjemności, zaspokajać potrzeby. Z czasem uczymy się reagować na coraz subtelniejsze zmiany zachowania. Wytwarzają się też zdolności do wykrywania stałych postaw, co pozwala przewidywać. Wrażliwość może powodować niepokój, bo dostrzeganie wielu faktów drażni, zmusza do reakcji itd. = osoba może się odciąć, stać niewrażliwa. Wykształcenie wrażliwości zależy od warunków wychowania (np. duża wrażliwość można dużo przeoczyć; skrajnie analityczna postawa obserwacyjna może osłabiać trafność bezpośredniej reakcji na pacjenta.
Postawa analityczna w obserwacji - obserwacja analityczna: Szukanie potwierdzenia swych postawionych wcześniej hipotez, posługiwanie się znormalizowanymi arkuszami wywiadu, które pomagają nie pominąć niczego. Przydatne dla początkujących, opis danych możliwy do przekazania, jasny, pozwalający na wyciągnięcie wniosków.
Obserwacja swobodna (free-ranging): Pójście za pacjentem i obserwowanie jego i swoich reakcji, pozwala na głęboką ocenę bez pomijania drobnych szczegółów; częstsza w terapii niż w diagnostyce. Spontaniczne wrażenia pojawiają się same na tle zachowania pacjenta, ważne, by po ich dostrzeżeniu nie wpaść w schemat, ale dalej obserwować, aż pewne „figury” same wyłonią się z „tła”. Wadą metody jest jej subiektywny charakter, jednak pozwala ona dostrzec to, co żadnym innym sposobem nie jest osiągalne.
(…)
…, zwyczajów, mody.
odchylenia od poprzednich modeli zachowania - nagła zmiana z schemacie świadczy o silnym nacisku zewn. lub o zaburzeniu osobowości; nieznajomość pacjenta przed badaniem wymaga zbadania jego otoczenia [uzyskanie inf. o zmianach badanego i mogących się przyczynić zmianach w środowisku]
niezgodności [faktów z pozostałymi spostrzeżeniami] ! nadmierna interpretacja - wgłębianie…
… różnice indywidualne i sytuacyjne (motywacyjne, zależne od otoczenia, emocji)
interpretacja zwykle sama się narzuca, ale zależna jest od naszych przekonań o sytuacji i jej wpływie na obserwowanego
oczy przymknięte - mogą oznaczać wycofanie się, unikanie kontaktu, poczucie winy, wstydu, strach, potrzebę dominacji (mężczyźni) i wiele innych
gesty - ekspresja procesu zachodzącego w osobowości; inicjowane…
… przy ocenie zachowania, aby nie zgeneralizować zbyt pochopnie kilku przesłanek wnioskując o osobowości badanego
Sprawozdania z obserwacji - pozwalają wyjaśnić, potwierdzić, podsumować wyniki testów i całościowe badanie.
Wallen - Psychologia kliniczna
…
… od tendencji do niespokojnych zachowań (inne reakcje na początku i na końcu spotkania)
Style ruchu a osobowość (Allport, Vernon):
Oczywiście jest to tylko 1 z aspektów obserwacji i można go uznać za słuszny o ile się zgadza z danymi sytuacyjnymi, mimiką i resztą wskazówek.
Uczenie się dokonywania ważnych klinicznie obserwacji:
selektywna wrażliwość - doświadczenie pozwala prawie automatycznie dostrzegać…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)