To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Twórczość zgodnie z tradycją dzieli się na pięć następujących okresów: 1. Tzw. okres ariański , rozpoczynający się w latach 1644-1648, zdominowany został przez tematykę religijną. Powstają wtedy takie utwory, jak „Pojedynek rycerza chrześcijańskiego” inspirowany „Podręcznikiem żołnierza Chrystusowego” Erazma z Rotterdamu czy parafrazy Pisma Świętego: „Tydzień stworzenia świata” (parafraza Księgi Rodzaju), „Pan Bóg dobry, człowiek zły we wszystkich drogach swoich” (poetycki opis dziejów zbawienia od grzechu pierworodnego do wizji Jeruzalem z Apokalipsy). W poemacie „Rozkosz światowa” Potocki podejmując temat z utworu innego słynnego poety - Hieronima Morsztyna („Światowa rozkosz”) - poucza, jak należy korzystać ze zmysłów na chwalę Bogu. Przeciwstawia sobie „rozkosz cielesną” i „rozkosz duchową”, pięć panien mądrych i pięć panien głupich. Czytelnik dowiaduje się, że wzrok jest po to by czytać „Pismo Święte”, słuch, by go słuchać oraz śpiewać pieśni nabożne, uszami i sercem człowiek ma smakować słowo Boże, węchem ma cieszyć się wonią życia wiecznego, natomiast dotyk „duchowy” (przeciwstawiony dotykowi „cielesnemu”) oznacza nie tylko dawanie, bycie hojnym, ale również czystość. Trzeba zaznaczyć, że wiele z utworów religijnych ulegnie przetworzeniu po roku 1658, kiedy to poeta przejdzie na katolicyzm.
W 1652 roku Potocki pisze dwa romanse wierszowane, których głównymi bohaterami czyni kobiety. W przypadku pierwszego utworu pt. „Judyta” poeta czerpie wzór fabularny z „Pisma świętego”, natomiast „Wirginia panna, z rzymskiej historii wyjęta” powstała pod wpływem twórczości Liwiusza. Obie bohaterki miały być przykładami cnotliwego życia. Potocki uzupełnił zapożyczone historie analizą psychologiczną bohaterek, ukazującą ich wewnętrzne rozterki, oraz charakterystycznymi komentarzami odautorskimi. W tym okresie na uwagę zasługują jeszcze utwory historyczne: „Katalog monarchów i królów polskich” (od Lecha do Jana Kazimierza) i „Rokosz gliniański”.
2. Okres drugi rozpoczyna się wraz z przejściem Potockiego na katolicyzm i kończy się w roku 1670. W tym czasie poeta napisał „Decymę pieśni pokutnych” oraz inne utwory liryczne. Poza tym powstają wtedy dwa romanse epickie: „Syrolet”, „Lidia”, dwie nowelki wierszowe pod wspólnym tytułem „Historia równej odwagi, ale różnej fortuny dwu pięknych Tressy i Gazele w Holandyjej panien” oraz pierwsza redakcja „Argenidy”. W 1670 roku Potocki kończy również pierwszą redakcję „Wojny chocimskiej”. Innego rodzaju dziełem było „Zebranie przypowieści (i przysłowia) polskich” - słownik mitologiczny, któremu miał towarzyszyć zbiór przysłów.
(…)
… : „Sielanka...” ofiarowana zięciowi Janowi Lipskiemu z okazji wjazdu na starostwo sądeckie. Wiemy również, że 1677 roku Potocki miał przygotowanych zbiór siedmiuset fraszek, który później w formie skróconej znalazł się w „Ogrodzi nieplewionym” jako czwarta jego część. 4. W okresie czwartym, rozpoczynającym się w końcu lat siedemdziesiątych, poeta powraca do tematyki religijnej, prawdopodobnie…
… o wielkim darze dostrzegania śmieszności, praktykuje prześmiewczą krytykę połączone z nieskrywanym dydaktyzmem. Jednak komizm, który jest niejako naturalną cechą jego wypowiedzi, czasem pojawia się również w miejscach niestosownych, co nie wpływa korzystnie na wartość artystyczną utworu. Poecie nie był też obcy koncept, miał zwyczaj wyzyskiwania stereotypów, doprowadzał je go granic absurdu, by uzyskać…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)