To tylko jedna z 12 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
KONSTYTUCJA Konstytucja USA jest pierwszą i najstarszą obowiązującą konstytucją na świecie. Została uchwalona 17 września 1787r. (weszła w życie 26 lipca 1788r. po ratyfikacji przez ostatni ze stanów - Nowy York)
Składa się z: 7 „artykułów” (rozdziałów) : 1 - kongres, 2 - prezydent, 3 - sąd najwyższy, 4 - stosunki federalne, 5 - procedura zmiany konstytucji, 6 -tzw. formuła supremacyjna, 7 - warunki wejścia w życie konstytucji i 26 poprawek (szczególne znaczenie ma pierwszych 10 pochodzących jeszcze z XVIII w. uchwalone przez Kongres USA 25 września 1789r. i ratyfikowane ostatecznie 15 grudnia 1791r.). Te 10 poprawek, tzw. kart praw (Bill of rights) , stanowi swoistą „kartę swobód obywatelskich” i zostało uchwalone, aby osłabić wpływy antyfederalistów, którzy krytykowali brak katalogu praw obywatelskich w konstytucji. Kolejne poprawki:
XI - sądy federalne (1795)
XII - wybory prezydenckie (1804)
XIII - znosi niewolnictwo (1865)
XIV - o obywatelstwie (1868)
XV - równe prawa wyborcze (1870)
XVI - federalny podatek dochodowy (1913)
XVII - wybór senatorów (1913)
XVIII - prohibicja (1919)
XIX - prawa wyborcze dla kobiet (1920)
XX - kadencje (1933)
XXI - odwołuje prohibicję (1933)
XXII - druga kadencja prezydenta (1951)
XXIII - specjalny dystrykt Columbia (1961)
XXIV - znosi podatki wyborcze (1964)
XXV - następstwo prezydenta (1967)
XXVI - zakaz ograniczania przez stany wieku wyborczego (1971)
Szybko powstał też komentaż do konstytucji tłumaczący intencje jej twórców i do dziś mający znaczenie przy ustalaniu treści zawartych w niej artykułów Jest to zbiór 85 artykułów prasowych (tzw. Federalist Papers lub The Federalist) autorstwa A. Hamiltona, J. Madisona i J. Jaya ogłaszanych w kilku nowojorskich gazetach w latach 1787-88.
Konstytucja amerykańska zmieniona została nie tylko poprzez uchwalanie kolejnych poprawek, ale przede wszystkim doznała przeobrażenia w drodze praktyki konstytucyjnej, w tym poprzez orzecznictwo Sądu Najwyższego USA, nadając coraz to inne znaczenie formalnie nie zmienianym przepisom.
Sztywność konstytucji Konstytucja amerykańska należy do najsztywniejszych na świecie. Dwa dopuszczalne tryby jej zmiany (w praktyce stosowany tylko pierwszy): Uchwalenie poprawki w jednakowym brzmieniu przez obie izby kongresu (tzw. propozycja kongresu) większością 2/3 w każdej izbie, a następnie ratyfikowanie jej przez parlamenty ¾ ogólnej liczby stanów (tj. obecnie 38). Jest to długa procedura, trwa zazwyczaj kilka lat, bo data wejścia w życie liczy się od momentu ratyfikacji przez ostatni 38 stan
(…)
…, trwa zazwyczaj kilka lat, bo data wejścia w życie liczy się od momentu ratyfikacji przez ostatni 38 stan
Zgłoszenie przez 2/3 legislatur stanowych żądania zwołania Konwencji Konstytucyjnej (zwołania tego ma dokonać Kongres), która także uchwalałaby propozycje poprawek, poddane identycznemu trybowi ratyfikacji przez stany
ZASADA SUWERENNOŚCI LUDU I PRAWA JEDNOSTKI
Pomimo że Deklaracja Niepodległości z 1787r. nie jest formalnie częścią konstytucji to jednak zawarta w niej zasada suwerenności ludu przeszła do amerykańskiego „wyzania wiary” i stała się fundamentem prawa konstytucyjnego. Zasada ta znalazła potwierdzenie również w Konstytucji, na samym jej wstępie, w postaci stwierdzenia, że „niniejszą Konstytucję dla Stanów Zjednoczonych Ameryki (…) powołuje i ustanawia lud Stanów Zjednoczonych”- w ten sposób potwierdzony został najistotniejszy przejaw suwerenności - jego władza ustrojodawcza. (w historii USA wieloletni spór o to jak rozumieć suwerenność ludu - czy lud amerykański w całości czy suwerenność ludów poszczególnych stanów - bo Deklaracja Niepodległości deklarowała suwerenność 13 koloni a nie jakiegoś innego podmiotu, ostatecznie rozwiązany przez wojnę secesyjną)
Prawa obywatelskie konstytucja ujmuje…
…, w ogólnych ramach zasady suwerenności ludu i uznania podstawowych praw jednostki, kształtują dwie najistotniejsze zasady organizacyjne: zasada federalizmu i trójpodziału władzy. W ramach federalizmu ustrój USA wyraża klasyczny model „federalizmu dualistycznego”, natomiast zasada trójpodziału władzy przyjęta została w wersji preferującej separację władz, uzgadnianie ich działalności ma następować pośrednio…
… pokrywa się z dniem wyboru do IR , stosowany jest system większości zwykłej - elektorami zostają osoby, które uzyskały kolejno najwięcej głosów. Przy funkcjonującym systemie dwupartyjnym cała liczba mandatów elektorskich przypada liście kandydatów partii, która uzyskała najwięcej głosów wyborców (wyborcy nie mogą glosować na kandydatów różnych list, musza glosować w sposób zblokowany)
Elektorzy wybrani…
…)
O ważności wyborów orzekają obie izby Kongresu, każda na swój użytek, na podstawie sprawozdania specjalnie w tym celu powołanej komisji.
Kongresmani nie są związani instrukcjami swych wyborców i nie mogą być przez nich odwołani (mandat wolny). Istnieje natomiast możliwość każdej z izb kongresu pozbawienia swych członków większością 2/3 mandatu parlamentarnego (w przypadku działań niegodnych, kryminalnych…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)