To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Urszula Perkowska UNIWERSYTET JAGIELOŃSKI W LATACH I WOJNY ŚWIATOWEJ Uniwersytet Jagielloński w pierwszych latach XX stulecia: Galicja najbardziej zacofana gospodarczo miała najlepsze warunki dla rozwoju polskiej nauki, sztuki, kultury. Istniały wówczas dwa główne centra kulturalne: stolica Galicji, siedziba władz krajowych - Lwów oraz dawna stolica Polski - Kraków. Główne skupienie sił naukowych i artystycznych znalazło się w Krakowie. W Krakowie skupiła się wówczas grupa wybitnych artystów, którzy stworzyli nowy kierunek w sztuce polskiej zwany Młodą Polską. Uczelnia krakowska weszła w tym czasie w jeden z kolejnych swoich złotych okresów. Dzięki możliwości nauczania w języku ojczystym promieniowała na wszystkie ziemie polskie przyciągając zarówno młodzież jak i uczonych ze wszystkich trzech zaborów. Przez cały okres autonomii galicyjskiej UJ działał w oparciu o austriacka ustawę z 27 kwietnia 183r. na czele uczelni stał rektor wybierany z grona profesorów zwyczajnych na okres jednego roku akademickiego, a czterema wydziałami (teologicznym, prawniczym, lekarskim i filozoficznym) kierowali dziekani. Rektor stanowił władzę wykonawczą dla uniwersytetu, wszystkie uchwały podejmowane były natomiast przez ciało kolegialne, czyli senat akademicki, składający się z rektora, prorektora, dziekanów, prodziekanów oraz delegatów z każdego wydziału. Spośród tradycyjnych czterech wydziałów, najsłabiej rozwijał się Wydział Teologiczny, stojący w hierarchii uczelni na pierwszym miejscu. Największą liczbą studentów mógł się poszczycić Wydział Prawa, kształcący głównie urzędników galicyjskich. Spory zastęp lekarzy kształcił corocznie Wydział Lekarski. Wydział Filozoficzny był wydziałem wielokierunkowym, na którym kształcili się zarówno humaniści jak i przyrodnicy (wśród nich rolnicy na autonomicznym Studium Rolniczym) Zgodnie z obowiązującymi przepisami studia trwały na wszystkich wydziałach 4 lata, tylko na Wydziale Lekarskim 5. J Jedynym stopniem zarówno naukowym jak i zawodowym był w zasadzie doktorat, przy czym rozprawy doktorskie pisano wyłącznie na teologii i filozofii. Prawnicy mieli ponadto możliwość uzyskania praw zawodowych zgłaszając się do Komisji Egzaminów Prawniczych, a kandydaci na nauczycieli z Wydziały Filozoficznego - do Państwowej Komisji Egzaminów Nauczycielskich. Na studia przyjmowano absolwentów legitymujących się świadectwem dojrzałości z gimnazjum typu klasycznego. Absolwenci gimnazjów prywatnych, realnych czy tez rządowych rosyjskich mogli studiować w charakterze słuchaczy nadzwyczajnych bez prawa zdawania egzaminów. Spolonizowanie UJ przeprowadzone w latach 1860-1870 nie załatwiło wszystkich problemów. Najstarszy polski uniwersytet stał w stosunku do innych uczelni europejskich na średnim poziomie, chociaż w niektórych dziedzinach nauki mógł się poszczycić wybitnymi osiągnięciami. Głównym hamulcem w jego rozwoju była polityka wewnętrzna monarchii austriackiej.
(…)
… habsburską w Galicji i Az do 1918 konserwatyści krakowscy należeli do najwierniejszych zwolenników Austrii. Najwybitniejszymi przywódcami tego ugrupowania byli: Michał Bobrzyński, Władysław Leopold Jaworski, Leon Biliński i inni.
Rozwiązanie proaustriackie sprawy polskiej poparło również w czasie wojny Polskie Stronnictwo Demokratyczne, którego przywódca był profesor UJ i prezydent miasta Krakowa, Juliusz Leo.
16 sierpnia 1914 na posiedzeniu parlamentarnego Koła Polskiego w Krakowie powstał Naczelny Komitet Narodowy. Wchodziło do niego oprócz prezesa 20 członków i 20 zastępców reprezentujących 11 partii politycznych Galicji, takich jak: konserwatyści, demokraci, socjaliści, ludowcy i endecy. Pierwszym prezesem został Juliusz Leo, wiceprezesem Leopold Jaworski (faktycznie to on kierował pracami Komitetu). Naczelny Komitet Narodowy jako organizator Legionów z ambicjami przekształcenia się w ogólnopolską reprezentacje narodową był w pierwszym okresie swego istnienia bardzo popularny w Galicji, szczególnie w Krakowie. 1917 powstało w Krakowie nowe czasopismo „Kultura Polska” wydawane przez Leona Wasilewskiego i Helenę Radlińską. Był to organ Polskiej Organizacji Wojskowej, grupy zwolenników…
… do członków lub sympatyków Narodowej Demokracji. Endecja opowiadała się początkowo za rozwiązaniem sprawy polskiej w oparciu o związki z Rosją, a później o państwa Ententy. Endecy galicyjscy nie mogli występować oficjalnie przeciw Austrii, bo groziło to posądzeniem o moskalofilstwo lub internowaniem. W pierwszych miesiącach wojny Narodowa Demokracja weszła zresztą do organu aktywistycznego Naczelnego…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)