KORNEL UJEJSKI
WYBÓR POEZJI I PROZY
Opracowała Krystyna Poklewska.
Kornel Ujejski - poeta romantyczny.
biografia romantyka.
Poeta II generacji romantyków , urodzony w 1823. pierwsze utwory ukazały się drukiem 1844.
Człowiek ukształtowany przez dojrzałą kulturę romantyczną, czerpał z wcześniejszych dokonań epoki. Oczytany w wielkich romantykach. Naznaczonoy piętnem wtórności, ale też szukał nowych dróg. Z faktu drugopokoleniowości wynikało świadome wychodzenie przez dyskusję i kontynuację, z ram wyznaczonych przz wielkich poprzedników.
Legenda dzieciństwa.
Urodzony w Beremianach. Z dzieciństwa wspomnienia o rozbitkach z korpusu Dwernickiego , żołnierzach z wojny 1831 biwakujących w okolicy. Zrodziły one dwa pierwsze poemaciki patriotyczne. Podróży z ojcem przez Podole i Małopolskę zrodziła ` Podróż przerwaną ”; narodowa ` pobożna pielgrzymka' . W dzieciństwie samotny, szukający odosobnienia, świadomie kreujący się na romantyka. Zafascynowany Kordianem i Konradem Wallenrodem - poemat znał na pamięć. Nauka w Buchaczu i Lwowie. Nienawidził szkolnej dyscypliny. Pozostał dyletantem - samoukiem .
Narodziny poety.
Wkracza w życie pokolenie polaków: spiskowców i twórców, przygotowujących się na nowe zbrojne powstanie narodowe. Zaczyna się rozwijać jawne życie literackie. Jednocześnie Ujejski zaczynał publikować jawnie i w podziemiu . Opieka Leszka Dunina - Borkowskiego . „ dziennik mód paryskich ” - Borkowski sformułował program nonkonformizmu, antylojalizmu, romantyczna negacja istniejącego stanu politycznego. , zadania pozytywne w realizowaniu demokratycznych przemian, zwiększania potencjału kulturalnego społeczeństwa.
W tym piśmie Ujejski drukował pierwsze wiersze „ On i ja ” i inne. Od razu okrzyknięty poetą. Przyjaźń z Karolem Szajnochą i Janem dobrzańskim. W wierszu „ Gąśl Jeremiasza ” przybrał po raz pierwszy kostium prorocki , rezygnując w wypowiadania w poezji osobistego ja na rzecz ja poety-reprezentanta narodu , opiewającego jego cierpienia, karcącego w razie potrzebny, pośredniczącego między nim a Bogiem, objawiającego przyczyny bożych docisków i zanoszącego modły o ich zaprzestanie. Maraton - dzieło tyrtejskiego poety wzywającego do zwycięskiej walki z wrogiem. Ślady o konspiracyjnym przedwiośniu odnajdujemy w wierszach z 1842/43 „Mój drugi chrzest” i „pieśń o ziarnie' . Ta druga to hymn na cześć przygotowującej powstanie emisarki wśród ludum prowadzącej ku niepodległej Polsce. Z uczestniczenia w zakończonym klęską (udaremnionym przez chłopską rabację) zrywie powstańczym powstał zrąb „ Skarg Jeremiego ”. Pielgrzymka .
1847 Ujejski znalazł się w
(…)
… ludu do Boga, ponieważ toczy i pożera go robak, bo w ich korze świeci tylko próchno
(refren po każdej zwrotce: smutno nam, Boże)
Choć Boży palce ostrzega lud, ale i tak dzieci-sieroty błądzą wśród grzechów. Wypili już wiele kielichów goryczy, przelali może krwi. Smutno…
Zbiorowy podmiot liryczny skarży się, że braci ginących w polu, na synów pragnących na palu Bóg jeszcze rzucasz gromy. Wołają…
… nam, Boże.
KRZYŻ A MIECZ!
1. bóg święci (podmiot zbiorowy) nas chrztem ognia. Ale stary świat wali się już jak miury Jerycha na głos Bożej surmy `tobie na chwałę, Ojcze nasz!”
2. giną bez skarg w imię ofiary dla Boga. Proszą go o błogosławieństwo odwagi, i o zbawienie tych, co bronią Jego imienia.
3. Bóg przychodzi na sąd, a oni idą spokojni, niosąc w krużach swoją wylaną krew. Bóg zapyta ich, skąd idą…
…”. Piętnowanie apostazji kapłańskiej polskich pisarzy, odstąpienia przz nich od szczytnej roli przewodnikow narodu, rezygnację z utrzymywania go w heroicznej gotowości patriotycznej. Wskazanie na okres „janusza' i „pana Wincentego Pola', przeciwstawienie młodego poety poecie lat dojrzałych, kiedy to Pol, posiadając ogromny autorytet moralny, przestał reprezentować „siły ducha narodowego”. Patriotyzm, heroizm…
… w ten sposób pełnienie heroicznych postaw obywatelskich czasopismom i ich twórcom. Zadaniem prasy jest tworzenie opinii publicznej zgodnej z żywotnymi interesami narodu. Powtórzył podział na młodych i starych Mieckiwicza z ody do młodości. Starzy to redaktorzy i twórcy pism „Czas” i „Kółko rodzinne”, tu bierność, ugoda, przystosowanie się, pozorne działania, apostazja narodowa.
Po stronie młodych nonkonformizm, bunt…
… do wychwalania Pana, który jest wielki. Lew przed nim jest jak wielbłąd pod juką - pokorny, płazy korzą się u jego stóp, jego gniew jest straszny, a ręka potężna, rzuciła ona dziesięć plag na nieprzyjaciela.
Faraon kazał im robić cegły, morzył głodem, spowodował śmierć wielu z narodu, ale hymny cierpiących niewolę dobiegły do uszu Pana. Pan spojrzał na swój Lud, wysłuchał go, wszedł do Egiptu jako wiatr gorący…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)