To tylko jedna z 5 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
ROMANTYZM 10.01
Romantyczna literatura w kraju Powstanie listopadowe jako cezura czasowa w polskim romantyzmie
Ośrodki terytorialne i ogólna charakterystyka literatury krajowej
Poezja tyrtejska
Inne gatunki
Cyganeria Warszawska Ziewonia
Literatura krajowa to literatura po roku 1831 w kraju (przed powstaniem listopadowym nie można było mówić ani o lit. krajowej ani o lit. emigracyjnej, ponieważ nie było jeszcze zjawiska Wielkiej Emigracji). Po upadku powstania listopadowego nastąpiła fala emigracji na Zachód, która objęła nie tylko ludzi sztuki, ale również polskich patriotów, którzy woleli udać się na emigrację, aby zachować honor i uniknąć koniecznej lojalności wobec cara, jako króla ziem polskich.
Literatura krajowa obejmuje okres pisarstwa w kraju od 1831r. do 1863/1864r.
Upadek powstania listopadowego spowodował rozbicie ośrodków kulturalnych i literackich na ziemiach polskich. Zjawisko masowego uchodźctwa (wielkiej emigracji), zsyłki na Syberię, zaostrzenie cenzury rosyjskiej sprawiły, że głównym ośrodkiem kultury romantycznej stał się Paryż. Reprezentanci stanowisk lojalistycznych skoncentrowali się w Petersburgu, natomiast na ziemiach polskich w kraju początkowo najistotniejszą rolę odgrywała Galicja, potem dołączyło do niej stopniowo: Poznańskie, a dopiero po Ok. 10 latach od upadku powstania zaczęła odzyskiwać znaczenie Warszawa. Najgorsza była sytuacja w zaborze rosyjskim - pomimo cenzury dzieła docierały przemycane przez granicę. Romantyczna literatura uległa tam zróżnicowaniu w związku z odmiennością ideologiczną tego terenu. Utrwalił się wyraźny podział na twórczość emigracyjną i krajową. Na ziemiach polskich to głównie cenzura sprawiła, że romantyzm krajowy nie mógł się tak rozwijać, jak na emigracji.
W latach 50-tych po Wiośnie Ludów w Galicji i zaborze pruskim pojawiły się lepsze warunki dla tworzenia. Im bliżej powstania styczniowego tym większe represje dotykały działaczy patriotycznych i twórców w zaborze rosyjskim. (Twórca zazwyczaj był działaczem politycznym).Tam bowiem represje się powiększały. Najbardziej popularnym rodzajem stała się liryka, a zwłaszcza 2 jej nurty: tyrtejski i ludowy. Sytuacja popowstaniowa odbiła się także na krytyce literackiej - ujawniło się tam zacięcie polityczne, np. Koteria Petersburska - grupa twórców, krytyków, reprezentujących stanowisko lojalistyczne wobec caratu. Skupiała pisarzy wokół tygodnika petersburskiego i działała w latach 1841-51 i do tej grupy należeli: Michał Grabowski, Henryk Rzewuski, Ignacy Hołowiński, Ludwik Sztyrmer (twórca powieści fantastycznych). Ta grupa reprezentowała ultrakonserwatywny program społeczny i poglądy polityczne skrajnie ugodowe wobec Rosji. Propagowała model literatury zapatrzonej w przeszłość, oglądała się przede wszystkim na wzorce francuskie.
(…)
… (Ryszard Berwiński - przestał pisać, Mieczysław Romanowski zginął w powstaniu styczniowym, Edward Dembowski zginął w powstaniu krakowskim). Seweryn Goszczyński włączył się na krótko w nurt tej poezji wierszem „Wyjście z Polski”, który to powstał podczas przemarszu powstańców do Prus. Wiersz ten wyraża gorycz z powodu konieczności żebrania chleba u obcych, opuszczenia kraju, ale też nadzieje…
… są: krytycy warszawscy z Edwardem Dembowskim na czele (redaktor Przeglądu Naukowego w Warszawie) - to była krytyka utrzymana w duchu demokratycznym: występowała przeciw caratowi i wzorowała się ideowo na lit. niemieckiej. 2) Ośrodki terytorialne, które utworzyły się po powstaniu listopadowym:
Mazowsze z Warszawą: Teofil Lenartowicz, Włodzimierz Wolski, Roman Zmorski, Gustaw Ehrenberg (syn cara Aleksandra z nieprawego łoża)
Galicja z Krakowem i Lwowem: Wincenty Pol, Kornel Ujejski, Lucjan Siemieński, Mieczysław Romanowski, Edmund Wasilewski
Zabór pruski z centrum w Poznaniu: Ryszard Berwiński
Wilno: Władysław Syrokomla (właśc.. Ludwik Kondratowicz
Ponieważ romantyzm był epoką niespotykanego dotychczas rozwoju poezji, badacze nie zwracali szczególnej uwagi na rozwój literatury krajowej (była ona uboższa…
… wierszy; „Stary Ułan pod Brodnicą”
Krótki zwarty wiersz o cechach bojowej piosenki - charakterystyczne dla poezji walki: Gustaw Erenberg „Szlachta w roku 1831”
Edmund Wasilewski „Pieśń żeglarzów” „Hymn orłów”
Wincenty Pol „Krakusy”
Włodzimierza Wolskiego „Marsz Żuawów” Mieczysław Romanowski „Co tam marzyć”
Na konwencję pieśniową tych Wierszy składa się swoisty rym i rytm, np. pieśni Pola mają rytm…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)