To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Tworzenie się wysadzin i przełomów
Do końca XIX wieku uważano, że wysadziny powstają w wyniku zwiększenia się objętości wody zamarzniętej w porach gruntu. Jak wiadomo, podczas krystalizacji wody następuje powiększenie jej objętości o 9,1%, przy jednoczesnym zmniejszeniu gęstości o 8%, co nie może być przyczyną powstawania wysadzin, które dochodzą do 0,5 m. Wysadziny, jak podano wcześniej, powstają wskutek tworzenia się w zamarzającym gruncie soczewek lodu. Obserwacje i badania wykazują, że wysadziny powstają tylko wtedy, gdy:
ujemna temperatura powietrza utrzymuje się dość długo,
grunt podłoża należy do rodzaju gruntów wysadzinowych,
grunt podłoża jest bardzo wilgotny, a zwierciadło wody gruntowej zalega dość płytko.
Na drogach wysadziny są szczególnie widoczne pod koniec zimy lub wczesną wiosną przede wszystkim na niskich nasypach przy przepustach, po stopnieniu śniegu na nawierzchni drogi. Nawierzchnia drogi poza przepustami jest przeważnie wyższa niż nad przepustami. Potwierdza to hipotezę tworzenia się wysadzin, gdyż nad przepustami dopływ wody od dołu jest ograniczony (przepust), a więc wysadziny nie mogą się tworzyć w odróżnieniu od miejsc poza przepustami, gdzie dopływ wody nie jest niczym utrudniony. Wysadziny na drogach są bardzo uciążliwe dla kierowców, pod nawierzchniami kolejowymi powodują duże nierówności toru, co czyni jazdę bardzo niebezpieczną.
Na wiosnę po nastaniu ciepłych dni grunt zaczyna odmarzać tak szybko od góry, że nadmiar wody powstający z topniejących soczewek lodu nie może być odsączony przez niżej położone jeszcze zamarznięte warstwy gruntu. W strefie odmarzniętej wilgotność gruntu jest bardzo duża, a wytrzymałość na ścinanie nieznaczna, dlatego taki grunt nie może stawiać oporu i nawierzchnia łamie się pod obciążeniem od kół pojazdów, czy|j powstają przełomy (rys. 9.4).
Uszkodzenia lżejszych budynków i budowli (np. jazów) wskutek przemarzania podłoga polegają najczęściej na podniesieniu fundamentów posadowionych zbyt płytko ponad granicą przemarzania (rys. 9.2) w wyniku działania sił wysadzinowych. Podobnie uszkodzeniu ulegają konstrukcje oporowe w wyniku oddziaływania sił wysadzinowych występujących za ich ścianami w związku z przemarzaniem gruntu wysadzinowego (rys. 9.3).
Siły wysadzinowe działają prostopadle do podstawy fundamentu i ścian oraz stycznie do pobocznie, jeśli zamarznięty grunt bezpośrednio dotyka do powierzchni bocznych i jest do nich przemarznięty. Według obecnych badań, wartość składowych normalnych jednostkowego naprężenia wysadzinowego może osiągać ok. 800 kPa, a składowych jednostkowego naprężenia stycznego ok. 100 kPa.
Siły wysadzinowe stwarzają też poważne problemy przy projektowaniu chłodni, co wymaga odpowiednich zabezpieczeń fundamentów i posadzek.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)