Trzy znaczenia treściowo-zakresowe pojęcia wychowanie

TRZY ZNACZENIA TREŚCIOWO – ZAKRESOWE POJĘCIA WYCHOWANIE:
SZEROKIE
„Poprzez wychowanie rozumie wszystkie rodzaje działań społecznych, które charakteryzują się następującymi
właściwościami, cechami konstytutywnymi: akomodacją, aproksymacją oraz indoktrynacją.” De Tchorzewski
Akomodacja – przystosowanie jednostek bądź grup do zastanych warunków i wymagań
społecznych
Aproksymacja – przybliżanie jednostkom ich możliwości oraz form zachowań, które
przyjmują postać określonych powinności, jakich dopełniać powinien człowiek przynależący
do określonej społeczności
Indoktrynacja – systematyczny i zorganizowany wpływ na poglądy i przekonania jednostek
bądź grup.
Szerokie ujęcie wychowania jest dość niebezpieczne i łatwo może wprowadzić dezorientację,
ponieważ mieści w sobie wszelakie oddziaływania człowieka na człowieka, co nie zawsze
posiada aspekty pozytywnych wpływów rozwoju jednostki, jej wzrostu
moralnego.(Konarzewski)
WĄSKIE – aspekt teleologiczny (musi być wyraźnie określony cel) i prakseologiczny (musi
być wyraźnie określony rodzaj działalności wychowawczej), np.: De Tchorzewski:
„ Wychowanie to byt społeczny, będący wytworem przynajmniej dwóch osób, pomiędzy
którymi zachodzi relacja wyrażająca się w przekraczaniu przestrzeni międzypodmiotowej za
pomocą obranej formy kontaktu, w ramach którego podmiot wychowujący, kierując się
powszechnie uznanym dobrem umożliwia podmiotowi wychowywanemu osiągnąć wzrost
własnej tożsamości”
aspekt teleologiczny: osiągnięcie wzrostu tożsamości przez podmiot wychowywany
aspekt prakseologiczny: dwustronna, dwukierunkowa, dynamiczna relacja
międzypodmiotowa.
Źródłem dla tej koncepcji jest uniwersalistyczna filozofia arystotelesowsko – tomistyczna:
czynniki sprawcze:
- czynnik podmiotowy: podmiot wychowujący (działający - Filek) oraz podmiot
wychowywany (doznający - Filek)
- czynnik dobra
Bonum unite – dobro pożyteczne
Bonum defectabile – dobro przyjemne
Bonum honestam – dobro godziwe, zacne
Wyjaśnienie definicji De Tchorzewskiego przez d. Zająca:
Podmiot wychowujący (działający, nauczyciel) przyczynia się do ukazywania podmiotowi
wychowywanemu określonych wartości, a podmiot wychowywany, w sposób wolny i
świadomy, włącza te wartości do swojego indywidualnego systemu wartości i w ten sposób
kształtuje własną osobowość.
TO NIE JEST ODDZIAŁYWNIE!
Wychowanie polega na tym, że działanie podmiotu wychowującego wywołuje
współdoznawanie podmiotu wychowywanego, a ten z racji swojej aktywności odwzajemnia
się działaniem na podmiot wychowujący. Istotą wychowania jako bytu społecznego jest
wychowanie – współdziałanie i doznawanie współ podmiotu wychowującego i
wychowywanego.
NAJWĘŻSZE
Tego rodzaju definicje były stosowane w systemach totalitarnych, np.: Muszyński:
„zamierzone wpływanie na sferę emocjonalno – wolicjonalną osobowości człowieka”
... zobacz całą notatkę