Tetmajer-Przerwa Kazimierz - Poezje wybrane

Nasza ocena:

5
Pobrań: 539
Wyświetleń: 1561
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Tetmajer-Przerwa Kazimierz - Poezje wybrane - strona 1 Tetmajer-Przerwa Kazimierz - Poezje wybrane - strona 2 Tetmajer-Przerwa Kazimierz - Poezje wybrane - strona 3

Fragment notatki:

KAZIMIERZ TETMAJER POEZJE WYBRANE Oprac. J. Krzyżanowski BN I / 123
WSTĘP CZŁOWIEK I PISARZ Kazimierz Tetmajer ur. 12 II 1865 w Ludźmierzu na Podhalu. Studiował filozofię na UJ. Wychowywał się w atmosferze artystycznej.
Tetmajer w ciągu dziesięciolecia 1891-1990 ogłosił 4 serie Poezyj , które przyniosły mu stanowisko czołowego polskiego liryka, dwa tomiki drobnych utworów prozą ( Melancholia 1899 i Otchłań 1900), napisał też dwie powieści ( Anioł śmierci 1898 i Zatracenie 1897), oprócz tego drukował w czasopismach m. in. relacje z wycieczek tatrzańskich. Sam Tetmajer uważał, że pisał mało, gdyż nerwica, na którą cierpiał nie pozwalał brać mu pióra do ręki. Miał też krytyczny stosunek do swojego dorobku pisarskiego ( raczej nieszczery). Kłopoty finansowe.
Kompleksy z powodu pochodzenia - rodzina zbankrutowanych mieszczan.
Od 1894 namiętnością poety stały się podróże, głównie do krajów Europy zachodniej, druga namiętnością były kobiety - stąd kłopoty finansowe. Z tej drugiej namiętności wzięły się też liczne erotyki pisane przez Tetmajera, np. cykl trzech Listów Hanusi , napisanych gwarą podhalańską, do „pana z miasta” - Jerzego. Po 1900 roku rośnie sława poety. Ukazują się wtedy: serie Poezyj , od V do VII (1905, 1910, 1912); trzy wierszowane dramaty: Z awisza Czarny (1901), Rewolucja (1906), Judasz (1917); dzieła prozatorskie: Na Skalnym Podhalu (1903-1910), Legenda Tatr (1912). W tym czasie Tetmajer napisał też dla pieniędzy serię powieści: ciąg dalszy Anioła śmierci , pt. Zatracenie ; Króla Andrzeja ; Grę fal ; Koniec epopei ; paszkwil Romans panny Opolskiej z panem Główniakiem oraz szereg nowel. Ten okres zamyka rok 1924 (zbiorowe wydanie Poezyj , czyli seria VIII).
Choroba nerwowa poety - od 1912 zdradzał jej przejawy, a z biegiem lat choroba wzmagała się i objawiała silną manią prześladowczą. Z tego powodu Tetmajer trafił do sanatorium, umieścili go tam bracia - przyrodni Włodzimierz i cioteczny Tadeusz Żeleński Boy. Od tej chwili Tetmajer uważał ich za śmiertelnych wrogów. Działalność polityczna Tetmajera - był redaktorem dwutygodnika zakopiańskiego „Praca Narodowa” (wyszło tylko 11 numerów) w latach 1914-1915. Pismo to było organem Naczelnego Komitetu Narodowego odpowiedzialnego za kierownictwo polskim ruchem zbrojnym po wybuchu wojny w 1914. Tetmajer w piśmie zamieścił jedynie Przemówienie dnia 28 VII 1915 w Zakopanem na wieczorze na rzecz wdów i sierót po legionistach oraz nekrolog przyjaciela-poety i oficera legionów Piłsudskiego, Jerzego Żuławskiego. Ponadto NKN wydał Tetmajerowi broszurę O żołnierzu polskim 1795-1915 oraz tomik wierszy patriotycznych

(…)

… wierszy i tom rozpoczął utworem Przeżyty - pojawia się tu swoiste credo „Nie wierzę w nic...”. Seria II zawiera: Hymn do Nirwany, Credo, Koniec wieku, Zwątpienie, wszystkie tchną beznadziejnym pesymizmem, czy nawet nihilizmem ideowym. Próby przezwyciężenia pesymizmu: w Serii II odwołuje się do panerotyzmy czy panseksualizmu - zasady wyżycia erotycznego; także do kultu sztuki, utrwalającej sens życia zmarnowanego osobnika o uzdolnieniach artystycznych. W wierszu z Serii VI Na Skalnym Podhalu przeciwstawia autor zmarnowanemu życiu autora trwałość dzieła, które uważa za swoje najważniejsze osiągnięcie twórcze. Ostatnią próbą pozytywną jest stosunek do przyrody (Tatry). Serie I-III, mający charakter prekursorski i ukazujący pesymizm jako podstawową cechę kultury u schyłku XIX w., przygotowały też wystąpienie innego pisarza - Stanisława Przybyszewskiego, który zabłysną i szybko zaczął gasnąć. Równocześnie z Przybyszewskim, również w Krakowie wystąpił Stanisław Wyspiański, zdecydowanie odrzucający dekadentyzm i schyłkowość. Tetmajer z rezerwą odniósł się do Przybyszewskiego, ale z entuzjazmem przywitał Wyspiańskiego (który niejako realizował młodzieńczy program Tetmajera - liryki patriotyczne). LIRYK…
…), w jego poezji dominują dwie - parnasizm i symbolizm. Już w Serii pierwszej znajduje się wiersz pt. Kwiat symboliczny, w Serii II pojawia się Albatros, z Serii III wymowę symboliczną mają zaś wiersze: Rzeka mistyczna, Łąka mistyczna, Potok symboliczny, Symbol. Tadeusz Sobolewski na łamach „Przeglądu Literackiego” bardzo surowo ocenił poezję Tetmajera, zarzucając jej nadmierne czerpanie z poetów francuskich…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz