Lingua latina terminus technicus ius commune Imperium Romanum lex duodecim Tabularum maiusculis - caput kalendae, kalendarium, Karthago, Kaeso Nota bene : mai o re ad minus, a minore ad maius. D. 50, 17, 54, Ulpianus libro quadragensimo sexto ad edictum: Nemo plus iuris in alium transferre potest, quam ipse haberet. Etiam Paulus, D. 50,17,120.
Reg. 79 in VI °: Nemo potest plus iuris transferre in alium, quam sibi compet e re dinoscatur. in bona fides - posessio civilis - rem sibi habendi - res mob i les c = c niezależnie od pierwotnej wymowy c= k, z zachowaniem wyjątków, gdy c poprzedza a - o - u oraz na końcu w y razu , np. hinc et nunc, credo, capella, cultura etc. h = h jak z ,,przydechem'' po polsku
ngu = ngw , np. lingua
qu = kw , np. quadratus
su = sw jeśli potem występuje samogłoska należąca do tej samej sylaby, np. suasus - rada, namowa; w przeciwnym przypadku jako su , np. suus i = j gdy występuje na początku wyrazu, np. iudex - sędzia, raz w środku wyrazu pomiędzy dwoma samogłoskami, np. maior - główny, większy ti = zi jeśli potem następuje samogłoska i nie jest akcentowane, np. gratia - łaska, patiens - cierpliwy;
ti = ti jeśli jest poprzedzone literami: t - x - s , np. mixtio - mieszany, vestio - ubranie, Attius; ti = tì z akcente m, np. totìus (totìus vitae consortium constituunt)
th = t z przydechem, jak grecka Θ, np. teatrum;
ph = f , np. philosophus; pph = ff , np. Sappho;
v = w , np. vinum, villa;
x = ks (chodzi najczęściej o sytuacje, kiedy x powstało z gs lub cs), np. rex, lux, felix;
dyftongi: au - eu - ei - ui wymawia się zgodnie z ich pisownią;
dyftong ae = e dłużej wymawiane, np. aetas;
dyftong oe = o dłużej wymawiane, np. poena; wyjątek stanowią niektóre tematy pochodzenia greckiego, np. adelphoe - dwaj bracia; dyftongi a e oraz oe w znaczącej grupie słów wymawia się oddzielnie, ale wówczas w pisowni pojawiają się dwie kropki, tj. aë , oë , np. aër, poëta
W większości akcent kładzie się na przedostatnią sylabę , a jeśli wyraz ma dwie sylaby, to akcentuje się pierwszą z nich. Wyrazy składające się z trzech lub więcej sylab akcentuje się: na przedostatniej sylabie jeśli jest długa (np. nat u ra) lub na trzeciej od końca , jeśli przedostatnia sylaba jest krótka (np. d o m i nus).
Krótka sylaba (z natury lub z umowy): po samogłosce idzie samogłoska lub litera h , np. m i h i, tabell a ri u s; Długa sylaba
(…)
… promulgatio Lex instituitur cum promulgatur - vacatio legis Ignorantia iuris nocet, facti non nocet lex posterior derogat legi anteriori lex specialis derogat legi generali lex superior derogat legi inferiori consuetudo - mos
contra legem - praeter legem - iuxta legem Latine loqueris? Nondum latine loquor: haec mihi prima lectio est! Lingua latina difficilis non est!
Minime. Cito latine loqueris. Recte dicis…
… - maskulinum, feminum, neutrum).
Przymiotniki odmieniają się jak rzeczowniki I, II i III deklinacji, a przynależność do deklinacji poznaje się po końcówce nominativus singularis.
Czasowniki łacińskie odmieniają się przez osoby (personae); liczby (numerus - singularis, pluralis); czasy (tempus - praesens, imperfectum, perfectum plusquamperfectum, futurum primum, futurum exactum); strony (genus - activum…
… zakończeniami: - is dla rodzaju męskiego i żeńskiego (np. nobilis dominus) oraz - e dla rodzaju nijakiego (np. nobile verbum). Przymiotniki z trzema zakończeniami: - er dla rodzaju męskiego (np. celeber orator), - is dla rodzaju żeńskiego (np. celebris oratio), - e dla rodzaju nijakiego (np. celebre verbum). Odmieniają się stosownie do przynależności do grupy (tutaj pominięte).
Zaimki wskazujące is - ea - id (ten - ta - to, on - ona - ono) odmieniają się w następujący sposób: Nom. is - ea - id / ei (ii) - eae - ea
Gen. eius / eōrum - eārum - eōrum
Dat. ei / eis (iis, is)
Acc. eum, eam, id / eos - eas - ea
Abl. eo - ea - eo / eis (iis, is)
W podobny sposób odmieniają się inne zaimki wskazujące: ipse - ipsa - ipsum (sam, sama, samo); ille - illa - illud (tamten, tamta, tamto, ów); iste - ista - istud…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)