TEORIE BEZROBOCIA Ekonomia klasyczna i Karol Marks Adam Smith uważał, że istnieje zależność pomiędzy wielkością płac a przyrostem naturalnym. Opracował teorię mówiącą, że gdy wzrosną płace to nastąpi większy przyrost naturalny. W jego czasach zależność ta była wielce prawdopodobna. Dodatkowo twierdził, że bezrobocie nie ma racji bytu, ponieważ popyt na pracę i podaż pracy same się dostosowują tworząc permanentną równowagę na rynku pracy.
David Ricardo uznał istnienie bezrobocia i zasugerował, że spowodowane jest ono rozwojem technologicznym (wypieranie siły roboczej przez maszyny, które są bardziej efektywne). Dokonał on podziału kapitału zakładowego na część trwałą i obrotową. Trwały obejmował maszyny, budynki itp. , a obrotowy - płace pracownicze. Zauważył, że wraz z rozwojem firmy wzrasta udział kapitału trwałego w ogólnym kapitale zakładowym, czyli pomniejsza się stopniowo udział kapitału obrotowego.
Karol Marks uzależnił wielkość bezrobocia od postępu technicznego i wielości kapitału przeznaczonego na płace. Z jego spostrzeżeń wynikało, że wraz z rozwojem technologicznym coraz więcej inwestuje się w kapitał trwały, a co za tym idzie mniej zostaje na płace, przez co istnieje potrzeba zwalniania nadmiaru pracowników lub zmniejszenia ich pensji. Z drugiej jednak strony, gdy nie ma rozwoju technologicznego to wraz ze wzrostem nagromadzonego kapitału wzrasta również zapotrzebowanie na pracowników. Uznał więc, że powodem wzrostu bezrobocia w gospodarce kapitalistycznej jest rozwój technologiczny, co przekłada się na wypieranie pracowników przez maszyny.
Tradycyjne ujecie neoklasyczne (A. Marshal 1920 i A.C. Pigou 1933) opiera się na twierdzeniu, że w warunkach swobodnego działania mechanizmów rynkowych występuje tendencja do pełnego zatrudnienia . Bezrobocie pojawia się natomiast w przypadku ograniczenia mechanizmów przystosowawczych na rynku pracy, dotyczących zwłaszcza stawek płacy . Gdyby na rynku pracy powstała nadwyżka podaży, zaś mechanizmy rynkowe mogły swobodnie działać, konkurencja między pracownikami doprowadziłaby do obniżenia płac realnych, w rezultacie, czego wzrósłby popyt na pracę, spadłaby podaż pracy i nierównowaga zostałaby zlikwidowana. Gdyby jednak w takiej sytuacji płace zostały usztywnione od dołu np. w rezultacie silnej pozycji związków zawod owych , to mechanizmy prowadzące do przyrostu zatrudnienia zostałyby zablokowane. Pojawiłaby się luka pomiędzy zatrudnienia a krańcowa produktywnością pracy, prowadząca do bezrobocia (w literaturze początek koncepcji luki płacowej). Przy nieco szerszej interpretacji można stwierdzić, że - według tej teorii - bezrobocie powstaje w sytuacji, gdy ujawnia się luka między jednostkowymi kosztami pracy (oprócz stawek, składki na ubezpieczenia społeczne, koszty zwolnień z pracy, koszty przyjęć do pracy, koszty szkoleń) a krańcową produkcyjnością pracy, której nie można zlikwidować ze względu na występujące usztywnienia na rynku pracy.
(…)
… naturalnej stopy bezrobocia. Naturalną stopę bezrobocia można więc traktować jako nieunikniony w danych warunkach dynamicznej gospodarki poziom bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego (w węższym znaczeniu ostatniego pojęcia). Według tej teorii, takiego bezrobocia nie można usunąć za pomocą ekspansywnej polityki popytowej. Taka polityka mogłaby spowodować co najwyżej krótkotrwałe odchylenia w dół bezrobocia…
…. bezrobocie keynesowskie, które można ograniczyć za pośrednictwem ekspansji popytu na towary.
Teoria naturalnej stopy bezrobocia wysunięta przez Friedmana i Phelpsa (1967) jest próbą objaśnienia bezrobocia charakterystycznego dla stanu równowagi, w tym równowagi na rynku pracy. Zgodnie z ta teorią, bezrobocie nie jest zależne od czynników koniunkturalnych, wynika natomiast z niedoskonałego funkcjonowania rynku pracy i rynku towarowego, zwłaszcza braku odpowiedniej informacji (asymetrii informacji). W dynamicznej gospodarce występują nieustanne zmiany poziomu i struktury popytu i podaży na rynku pracy i towarów, informacje o wolnych miejscach pracy i wolnej sile roboczej są niedoskonałe, zaś koszty mobilności siły roboczej są dość wysokie. Pojawiają się w związku z tym frykcje i niedopasowania…
… oraz wydajność pracy i płaca progowa „outsiderów”.
Teorie histerezy bezrobocia Zgodnie z tymi teoriami poziom bezrobocia równowagi (tj. bezrobocia NAIRU czy też naturalnej stopy bezrobocia) w obecnym okresie zależy nie tylko od aktualnego kształtu czynników strukturalnych determinujących to bezrobocie, ale również wcześniejszych tendencji bezrobocia faktycznego. Poziom bezrobocia faktycznego zależy oczywiście…
… ta stała się podstawą do innych ujęć, spośród których na uwagę zasługuje klasyfikacja opracowana przez J. Kromphardta. Wyodrębnia on bezrobocie związane z niedopasowaniami strukturalnymi, które występują w stanie równowagi popytu i podaży siły roboczej; do tej kategorii zaliczane jest bezrobocie sezonowe, frykcyjne i strukturalne. Drugim rodzajem bezrobocia jest bezrobocie związane z nadwyżką ogólnej…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)