TEORIA RYZYKA RYZYKO oznacza możliwość osiągnięcia wartości końcowej kapitału (inwestycji, instrumentu finansowego) różniącej się od wartości oczekiwanej.
Działanie w warunkach ryzyka, dotyczy podejmowania decyzji odnośnie do zdarzeń, które mogą wystąpić z określonym prawdopodobieństwem.
Najprecyzyjniej ryzyko definiuje się jako zmienną losową, czyli ryzyko p - jest prawdopodobieństwem wystąpienia wartości zmiennej x większej od pewnej ustalonej apriorycznie wartości granicznej x 0 . Zatem p = f (x x 0 ) . Trudność polega na tym, że funkcja f jest na ogół nieznana, więc należy posługiwać się jej szacunkiem f^ . Tu pojawia się subiektywizm związany z wyborem metody estymacji i związanych z nią przyjmowanych założeń wstępnych, często nie poddających się empirycznej weryfikacji. Dlatego przyjęto do określania ryzyka parametr jego rozkładu, a mianowicie wariancję δ 2 , a dokładnie jej oszacowanie s 2 . Jest to nie tylko uproszczenie (parametr rozkładu zamiast całego rozkładu), lecz także subiektywizm związany z przyjętą metodą estymacji statystycznej parametrów rozkładu zmiennej. Dlatego dla precyzyjnego szacowania ryzyka poszukuje się takich rozkładów, które można zweryfikować empirycznie, przyjmując bardzo wysokie wymagania dotyczące precyzji oszacowań (dość złożony aparat matematyczny).
Zatem o tym, że ktoś działa w warunkach ryzyka, można mówić wtedy, kiedy jego decyzja dotyczy zdarzeń, które mogą wystąpić z określonym prawdopodobieństwem. Jest ono liczbą z przedziału [0,1], która pokazuje, ile razy dane zdarzenie wystąpi, jeśli określona sytuacja powtórzy się wielokrotnie: , gdzie: p - prawdopodobieństwo wystąpienia badanego zdarzenia, m - liczba powtórzeń zdarzenia, M - liczba prób.
NIEPEWNOŚĆ jest czymś innym niż ryzyko. Problem niepewności występuje w rzeczywistości ekonomicznej, kiedy podejmujący decyzję nie znają konsekwencji swojego wyboru. Niepewność w działalności ekonomicznej klasyfikuje się na ogół według źródła pochodzenia, które może wynikać ze:
zmiany preferencji - w wypadku inwestycji - użytkowników, w rezultacie wpływające na strukturalne zmiany popytu w różnych gałęziach;
zmian w postępie technicznym (bardziej prawdopodobne w przemysłach komplementarnych, mniej w metodach tworzenia infrastruktury);
indywidualnej reakcji użytkowników na konieczność przystosowania się do zmian wywołanych rozwojem infrastruktury;
działania sił przyrody niemożliwych do przewidzenia, a nawet do rozpoznania.
Niepewność interpretuje się niekiedy przez wprowadzenie czynnika czasu, dla którego przyszłość nie jest znana, więc o wystąpieniu zdarzeń lub zjawisk można twierdzić z określonym prawdopodobieństwem
(…)
….
Możliwe salda Sti są traktowane jako zmienne losowe. Natomiast oczekiwana wartość E(St), wiążąca się z niepewnością, jest określana jako średnia ważona możliwych do zrealizowania sald przepływów pieniężnych z wagami równymi prawdopodobieństwom ich realizacji.
Po oszacowaniu wartości prawdopodobnej wszystkich sald przepływów pieniężnych należy obliczyć oczekiwaną wartość zaktualizowaną netto:
E(NPV) = gdzie: at…
…(NPV) = . Wariancja wartości NPV jest średnią ważoną kwadratów odchyleń możliwych do zrealizowania sald od oczekiwanej zaktualizowanej wartości salda przepływów pieniężnych E(NPV). Wariancja wartości NPV wyrażona jest w procentach podniesionych do kwadratu. W praktyce korzystniejsze jest operowanie pierwiastkiem z wariancji, czyli odchyleniem standardowym.
E t a p III
Ustalenie odchylenia…
… prawdopodobieństwa: matematyczne, statystyczne lub szacunkowe, tam występuje ryzyko. Inaczej mówiąc, ryzyko definiuje się w kontekście znajomości rozkładu prawdopodobieństwa. Miary prawdopodobieństwa są jednocześnie miarami ryzyka. Prawdopodobieństwo zdarzenia zawiera się 0≤ p ≤1; jeśli prawdopodobieństwo zdarzenia W wynosi p, to ryzyko jego niewystąpienia wynosi (1-p). Jeśli niemożliwe jest określenie…
… inwestycyjnych uwzględniających wszystkie skrajnie możliwe niepewne warunki inwestowania (korzystne i niekorzystne). Metody te są związane z rachunkiem ustalania wartości oczekiwanych i ze statystycznym pomiarem ryzyka. Zakłada się, że istnieje rozkład prawdopodobieństw kształtowania się zmiennych rachunku efektywności inwestycji na określonym oczekiwanym poziomie.
Można wyróżnić podstawowe zasady zastosowania…
…(NPV) oraz minimalizację V(NPV) i odchylenia standardowego σ(NPV).
Przy założeniu, że rozkład prawdopodobieństwa jest normalny, rzeczywiste saldo przepływów będzie zawarte w 68,26% przypadków w granicach ± odchylenia standardowego, 95,46% przypadków w granicach ± 2 odchyleń standardowych, a w 99,74% przypadków w granicach ± 3 odchyleń oczekiwanego salda (reguła trzech sigm). Bardziej skomplikowana…
…, 0,1 200, 0,9) = =0,001*1002*0,1 + 0,001*2002*0,9= 37 U(w) = 0,001 w2
U(zł)
40 37
100+x 197 200+x 0 100 190 200 0 100 200
składka ubezpieczeniowa = 0 składka ubezpieczeniowa > 0
Funkcja użyteczności oczekiwanej pieniądza ryzykanta
Ryzykant ubezpieczy asekuranta, jeśli za zdjęcie ryzyka otrzyma przynajmniej 7,75 tys. zł; asekurant przyjmie ofertę, ponieważ mieści się w przedziale [0, 19]. POKUSA NADUŻYCIA I NEGATYWNA SELEKCJA
Zachowanie ubezpieczonego, które prowadzi do zwiększenia prawdopodobieństwa wystąpienia szkody nazywa się pokusą nadużycia (moral hazard). W wyjaśnieniu tego zjawiska pomaga teoria gier (model „pryncypała i agenta”, w którym podejmowane decyzje zależą od dostępnej informacji i nie ma możliwości sprawdzenia ich przez drugiego gracza przed poznaniem ostatecznych wyników…
…, rozróżniania składki w zależności od grup nabywców (selekcja polegająca na odsiewaniu grup klientów charakteryzujących się negatywnym zachowaniem - np. wyższe składki ubezpieczeniowe dla młodych kierowców).
AWERSJA DO STRAT
Autorzy tzw. teorii prospektu podają następujący eksperyment:
Podmiot ma do wyboru dwie możliwości:
dochód 3000 bez ponoszenia ryzyka
dochód 4000 z prawdopodobieństwem 0,75 lub 0…
… granicznej stopy rentowności. W takim wariancie uzyskana kolejna dodatnia wartość NPV jest argumentem przemawiającym za realizacją inwestycji nawet przy dużym ryzyku.
Bardziej złożona decyzja dotycząca wierceń
$ 26 700 D 0,2 5000 baryłek $ 19 350
0,15 0,5
$ 15 150
0,3
ropa na B E $ 26 1180
głębokości 900 m 8000 baryłek 0,2
0,13 0,55 0,5 620
$ 26 300
0,3
$ 26 2460
16 000 baryłek F 0,2
$ 19 1340
A 0,3 0,5…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)