Rodzaje aktów mowy wg Searle
1. Ze względu na stopień jawności intencji
akty mowy bezpośrednie - intencja mówiącego może być odczytywana niezależnie od sytuacji
akty mowy pośrednie - intencja mówiącego odczytywana jest kontekstowo
2. Ze względu na rodzaj intencji (podstawą wyróżnienia głównych typów wypowiedzi jest 12 kryteriów, z których najważniejsze to rodzaj intencji mówiącego towarzyszącej wypowiedzi, kierunek działania od słów do rzeczywistości lub odwrotnie od stanu rzeczy do słowa, stan mentalny mówiącego):
asercje, czyli sądy o stanach rzeczy (np. wątpienia, przysięgi)
dyrektywy- ich celem jest wywarcie nacisku na odbiorcę, skłonienie go do działania (np. zakazy, rozkazy, pozwolenia, prośby)
komisywy - związane z podjęciem przez mówiącego jakiegoś zobowiązania wobec adresata do działania, odpowiedzialności (np. zobowiązania, obietnice)
ekspresywy - polegające na wyrażaniu stanów emocjonalnych, psychicznych (gratulacje, kondolencje)
deklaratywy - akty wywołujące pewne stany rzeczy w stosunkach społecznych (np. odwołania, mianowania, ogłoszenia)
Warunki skuteczności aktów mowy
Podziękowanie (przyszła czynność A wykonana przez słuchacza S)
1. Mówiący jest przekonany, że A przynosi mu korzyść.
2. Mówiący czuje wdzięczność wobec S za to, że wykonał on A.
Gratulacje (jakieś zdarzenie, czynność A związane ze słuchaczem S)
1. Mówiący jest przekonany, że A jest w interesie S.
2. Mówiący jest zadowolony z A.
Pytanie
1. Mówiący nie zna odpowiedzi, tzn. nie wie, czy zdanie jest prawdziwe lub nie zna informacji potrzebnej do dopełnienia zdania, aby było prawdziwe.
2. Zarówno dla mówiącego, jak i dla słuchacza nie jest oczywiste, czy słuchacz, niezapytany, dostarczyłby w danej chwili informację.
3. Mówiący chce znać informację.
Prośba (przyszła czynność A wykonana przez słuchacza S)
1. Mówiący jest przekonany, że S jest w stanie zrobić A.
2. Nie jest oczywiste zarówno dla mówiącego, jak i dla S, że S przy normalnym przebiegu zdarzeń robi A z własnej woli.
3. Mówiący chce, żeby S robił A.
Rada (przyszła czynność A wykonana przez słuchacza S)
1. Mówiący sądzi, że A przyniesie korzyść słuchaczowi.
2. Nie jest oczywiste zarówno dla mówiącego, jak i dla S, że przy normalnym przebiegu zdarzeń S zrobi A.
Ostrzeżenie (przyszłe zdarzenie, stan A)
1. Mówiący jest przekonany, że słuchacz ma podstawy, by wierzyć, że A może nastąpić i że A nie leży w jego interesie.
(…)
… (?)
- opinia ?
- podziękowanie - powitanie
- powitanie - przeprosiny
- rozczarowanie - rytualizmy - skarga - smutek
- sprzeciw - toast (?)
- zarzut (?)
- życzenie
- żart (?) - błogosławieństwo
- egzaminowanie - składanie rezygnacji - wypowiedzenie wojny - zwalnianie pracownika
…
… warunek szczerości to zawsze pragnienie. Każdy dyrektyw zawiera pragnienie, aby odbiorca wykonał pożądane działanie. Dyrektywy mogą byś spełnione lub nie, wykonane lub niewykonane, można być im posłusznym lub się im sprzeciwić.
Wypowiedzi, których celem jest zobowiązanie się nadawcy do wykonania pewnych czynności względem odbiorcy. To podjęte przez nadawcę zobowiązanie wykonania szeregu działań…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)