To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Teoria agencji
Relacja agencji: zależność jednego podmiotu od działalności drugiego, przy czym temu drugiemu zleca się pewne zadanie do wykonania.
Relacja jest obustronna.
Pierwszy podmiot nosi nazwę zwierzchnika (pryncypała), a drugi agenta.
Obecnie zamiast pryncypał-agent mamy terminologię mocodawca-pełnomocnik lub zwierzchnik-podwładny.
Przykłady relacji agencji:
Kierownik - podlegli pracownicy,
Akcjonariusze - menedżerowie,
Właściciel ziemski - dzierżawca,
Bank - pożyczkobiorca,
Wyborcy - posłowie.
Relacje agencji mogą mieć charakter organizacyjny, rynkowy, a także polityczny.
Pytanie: Kiedy relacja jest efektywna a kiedy nie, kiedy działa ona dobrze, a kiedy źle?
Istnieją dwa nurty rozwoju teorii (toczą się spory, które podejście jest lepsze i czy oba są potrzebne; aktualnie oba są użyteczne):
Relacja „zwierzchnik - agent” (principle-agent) Teoria ma charakter normatywny. Jest to kierunek sformalizowany, oparty na modelach dedukcyjnych i pozbawiony empirycznych treści.
Pozytywna teoria agencji
Teoria ta ma empiryczny charakter, wykorzystuje intuicyjne sposoby rozumowania i traktowana jest jako część ekonomii instytucjonalnej.
Źródła tzw. kwestii agencji (problemu agencji):
Asymetria informacji (niedoinformowanie):
Agent wie więcej o wykonywanych przez siebie czynnościach niż zwierzchnik.
Część działalności agenta jest trudna do obserwacji przez zwierzchnika.
Np. rynek grantów
Rozbieżność celów agenta i zwierzchnika (obaj maksymalizują własną funkcję użyteczności):
Postępowanie zarówno agenta, jak i zwierzchnika, może być w pełni racjonalne, ale cele działań mogą być rozbieżne.
Np. rozbieżność celów w przedsiębiorstwie rodzinnym.
Np. dzierżawca otrzymał 10ha ziemi na 10 lat. Postępując racjonalnie i dążąc do maksymalizacji celu, stara się otrzymać jak największe plony z tej jednostki ziemi, wykorzystując ją najefektywniej jak się da. Po 10 latach okazuje się, że ziemia jest wyjałowiona, bo dzierżawca nie starał się o utrzymanie kultury ziemi. Jest to strata dla pryncypała. A i cele mieli różne (pryncypał chciał dalej wykorzystywać ziemie, w nie gorszym stopniu niż było to możliwe przed dzierżawą)
Koszty związane z problemem agencji:
Koszty wybrania najlepszego agenta z posiadanych możliwości;
Koszty monitorowania agenta przez zwierzchnika;
Koszty uwiarygodnienia się agenta względem zwierzchnika (pokazanie otrzymanych dyplomów ukończenia szkół, odbyte szkolenia, etc.);
(…)
… - kształtowanie się różnych form organizacyjnych, których celem jest obniżanie kosztów agencji; Przedsiębiorstwo jako wiązka kontraktów.
Przejawy nieuczciwego postępowania partnerów kontraktu:
Pokusa nadużycia (moral hazard);
Selekcja negatywna (adverse selection)
Ukryta informacja i ukryte działania (hidden information, hidden action): łączy zjawisko pokusy nadużycia i selekcji negatywnej.
Zjawisko sygnalizowania (signalling):
ujawnianie informacji niedostępnych potencjalnemu zwierzchnikowi ze względu na przewidywane korzyści tego typu działań dla agenta.
Np. rynek pracy (model sygnalizowania, selekcja na rynku edukacyjnym);
Np. budowanie reputacji (gwarancje, koszty reklamy, itd.)
Teoria agencji i ortodoksyjna ekonomia neoklasyczna:
Założenie o pełnej racjonalności ludzi;
Możliwość znajdowania…
… czynników przypadkowych („stanów natury”).
Optymalny kontrakt:
Zasada intensyfikacji bodźców Pz = p(e) - g(e)
Warunek partycypacji agenta Ua = g(e) - h(e) Gdzie:
Pz - korzyści netto zwierzchnika,
p(e) - korzyści brutto będące rezultatem wysiłku agenta,
g(e) - wynagrodzenie agenta zależne od jego wysiłku,
Ua - użyteczność agenta (korzyści dla agenta),
h(e) - przykrość (ujemna satysfakcja) wysiłku agenta…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)