To tylko jedna z 11 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
SYSTEMY WOJENNE. WSPÓŁCZESNE WOJNY W PERSPEKTYWIE TEORII NIKLASA LUHMANNA
Krzysztof C. Matuszek, Kraków 2010, c.d.;
1.3 Wojna amorficzna W wojnach ostatnich dziesięcioleci można zaobserwować przemiany prowadzące od ideowo motywowanych walk do pozbawionej iluzji ekonomii przemocy i jednoczesnego rozpadu walczących stron 48 . Tak działo się na przykład w wojnie afgańskiej, gdzie wraz z wycofaniem się Armii Radzieckiej religijnie podbudowany antykomunizm przestał być czynnikiem motywującym i jednoczącym naród afgański. Komendanci, wspierani dotychczas finansowo i logistyczne przez Stan Zjednoczone i Pakistan, wszczęli chaotyczną wojnę domową, finansując ją z handlu opium i wydobycia szmaragdów.
Wojna w Aceh (Indonezja) rozpoczęła się od żądania niepodległości dla tej etnicznie i po części też religijnie odmiennej prowincji. O ile jednak początkowo regularna armia indonezyjska walczyła z rebeliantami z Ruchu Wolnego Aceh (GAM), to w miarę trwania walk doszło do rozbicia po obu stronach i w efekcie różne frakcje GAM toczyły potyczki z działającymi na własną rękę lokalnymi oddziałami wojskowymi. Obie strony uczyniły z wojny dochodowy interes, ograbiając przy tym ludność cywilną.
Konflikt w Sudanie rozpoczął się także jako wojna o niepodległość, konkretnie o uwolnienie chrześcijańsko-animistycznego południa od dominacji arabsko-islamskiej północy. Czynnikiem wzmacniającym antagonizm była fundamentalistyczna ideologia rządu w Chartumie, który już w roku 1983 podjął próbę wprowadzenia w całym kraju szariatu. Jednak regularną armię rządową zastąpiły z czasem różne rodzaje milicji, bractwa islamskie i prywatne armie. Jednocześnie na południu odżyły dawne zatargi między różnymi klanami i plemionami. Istotne znaczenie mają w tym konflikcie złoża ropy znajdujące się na południu kraju.
Podobny pod tym względem przebieg miał konflikt w Tadżykistanie. Wojna domowa, która wybuchła w 1992 roku, była najpierw powstaniem antyreżimowym, konfrontacją pomiędzy komunistyczną nomenklaturą z czasów radzieckich a opozycją po części islamską, po części świecko-demokratyczną. Wkrótce jednak konflikt przerodził się w skomplikowaną walkę klanów i ich milicji o urzędy, pieniądze i terytorium 49 .
Przytoczone przykłady pokazują, w jaki sposób konflikt zbrojny uniezależnia się od pierwotnych konstelacji społecznych, unieważniając ideowo motywowane samoograniczenia w użyciu przemocy. Wyodrębnienie wojny następuje więc nie zawsze w wyniku wytworzenia nowych, radykalniejszych form integracji etnicznej, narodowej czy religijnej, ale także poprzez dezintegrację stron konfliktu, której towarzyszy rozbudowa gospodarki wojennej. Wspólną cechą obu rodzajów wyodrębnienia jest, zgodnie z tendencją właściwą konfliktom jako takim, likwidacja barier w stosowaniu przemocy.
(…)
… nagromadzenie różnych wrogości i interesów, gdzie zdrada, zaskakujące sojusze i nieograniczona przemoc stają się codziennością.
Bez jakichkolwiek więzi moralnych i tożsamości zbiorowych zbrojny konflikt przeradza się w wojnę każdego z każdym. Ten rozwój ekonomii przemocy najlepiej charakteryzuje pojęcie stanu natury Thomasa Hobbesa. Hobbesowski stan natury jest z punktu widzenia teorii systemów społecznych…
… tylko rzemiosło wojenne i wojna nie jest dla niego wydarzeniem dramatycznym, ale codziennością. Dlatego stabilny pokój może nastąpić dopiero wtedy, gdy rozwinie się alternatywny wobec wojny sposób życia. Nie wystarczy poprzez interwencję militarną z zewnątrz doprowadzić do zawieszenia broni. Także pokój, podobnie jak wojna, musi wytworzyć mechanizmy autodynamiczne.
1.5 System wojenny a jego środowisko
Zbrojny…
… ją sobie raczej wyobrazić jako przedmiot szczególnie twardy i wytrzymały. Słabo rozbudowane struktury oczekiwań gwarantują znikomą podatność systemu na wpływy zewnętrzne. Odporność wojen amorficznych wynika także z ich redundancji. Kod wróg/przyjaciel zachowuje co prawda charakter konstytutywny (strony konfliktu są niezmiennie podzielone na dwa obozy), ale jednocześnie mamy do czynienia z niezliczoną ilością rozmaitych watażków i ich milicji, zwalczających się nawzajem w zmieniających się konstelacjach sojuszy. Redundancja zapewnia systemowi wojennemu większą zdolność przetrwania i odporność na inicjatywy pokojowe. Wojna w stadium rozpadu przypomina smoka o stu głowach. Gdy tylko odrąbać jedną z nich, wyrastają na jej miejsce trzy nowe. Nie jest też łatwo zgromadzić te wszystkie głowy przy jednym stole…
… wykorzystywane w celu stłumienia powstania. Gdy regularne wojska rządowe nie są w stanie pokonać rebeliantów lub też koszty polityczne takiej operacji są zbyt wysokie, wspiera się lokalne ugrupowania w walce z miejscowym przeciwnikiem.
Tego rodzaju sytuacja miała miejsce na przykład w meksykańskiej prowincji Chiapas. Armia rządowa nie potrafiła uporać się z zapatystami, dlatego zmobilizowano przeciw…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)