SYSTEMY SENSORYCZNE CZŁOWIEKA Systemy sensoryczne człowieka, których efektami są np.: wrażenia, uczucia, świadomość, nie odzwierciedlają dokładnie świata fizycznego, lecz reagują jedynie na te aspekty środowiska, które są ważne dla naszego przeżycia. Dostarczają zatem tę ilość informacji o otoczeniu, która jest wystarczająca by tylko przetrwać, a nie zrozumieć świat. Dlatego też nie wszystkie zmysły człowieka rozwinęły się w sposób maksymalny (np. bardzo mała zdolność do detekcji pola elektrycznego, promieniowania podczerwieni, infra-, czy ultra- dźwięków). Przewaga człowieka nad innymi stworzeniami polega na wzbogaceniu mechanizmów przetwarzania informacji (silny rozwój obszarów asocjacyjnych), a nie na zwiększaniu ilości jej dopływu. Powstające w korze asocjacyjnej (kojarzeniowej) wrażenia zmysłowe są świadome. Do kory asocjacyjnej prowadzi główna droga czuciowa. Na różnych jej poziomach odchodzą drogi boczne do innych układów system nerwowego, stanowiąc połączenia z układem:
wegetatywnym i motorycznym (zamykanie prostych łuków odruchowych),
czucia trzewnego (informacje przekazywane wprost do ośrodków układu wegetatywnego bez angażowania świadomości),
rozlanej projekcji realizowanej w tzw. tworze siatkowatym (stan wzmożonej czujności i uwagi - informacje sensoryczne są otrzymywane z dróg wstępujących i zwrotnie - z kory mózgowej),
limbicznym, którego główną funkcją jest regulacja procesów emocjonalnych i motywacyjnych oraz wartościowanie percepcji informacji (proces uczenia się i zapamiętywania).
Cechami wspólnymi procesu percepcyjnego wszystkich systemów sensorycznych są:
wykrycie (recepcja) bodźca przez komórki zmysłowe lub nerwowe, charakterystycznego dla danego, jednego lub kilku narządów,
przetworzenie energii bodźca w tzw. potencjał błonowy komórki zmysłowej,
przekształcenie potencjału receptorowego w potencjał czynnościowy, przesyłanie tak przekształconej informacji poprzez aksony do centralnego (ośrodkowego) systemu nerwowego,
hierarchiczna organizacja przesyłu informacji w drogach czuciowych (pomiędzy receptorem, a korą asocjacyjną),o coraz większym stopniu złożoności,
synteza odbioru w jednolite wrażenie zmysłowe, które ma miejsce na najwyższym piętrze systemu nerwowego, w tzw. świadomym odczuciu,
możliwe są dwa rodzaje przesyłu informacji: jednokierunkowo i zwrotnie,
ilość ośrodków pośredniczących w drodze czuciowej może być różna.
W/w procesy mogą być realizowane przez:
jedną i tę samą komórkę (np. zmysł węchu), przez różne komórki i ich połączenia synaptyczne.
Wartość amplitudy potencjału receptorowego zależy od:
(…)
… przez:
jedną i tę samą komórkę (np. zmysł węchu), przez różne komórki i ich połączenia synaptyczne.
Wartość amplitudy potencjału receptorowego zależy od:
energii przekazywanego bodźca która realizowana jest przez częstość potencjału czynnościowego,
wartości progowej pobudliwości, sprzężenia zwrotnego na drodze przekazu informacji, którego efektem jest regulacja progu pobudliwości komórek zmysłowych,
reakcji…
… nerwowego. Intensywność bodźca wyrażana jest w postaci częstości impulsów. W wielu receptorach, częstość ta (tzn. wartość wrażenia) jest proporcjonalna do logarytmu podniety. Powyżej maksymalnej wartości potencjału, przekazywanie informacji staje się nie możliwe. Receptory danej populacji mają różny próg pobudliwości. Bodziec o stopniowo zwiększającej się intensywności pobudza coraz większą liczbę…
… ulegają zanikowi w świadomej percepcji (tzw. habituacja).
Niezależnie od rodzaju energii receptor reaguje zmianą potencjału, jaka powstaje pod wpływem działającego bodźca. Wartość ta nosi nazwę potencjału generującego. Receptory mogą być pobudzane albo jednym, albo kilkoma rodzajami energii, ale wówczas, kiedy ich intensywność jest odpowiednio duża. Bodźce, na które receptor reaguje najłatwiej, zwane…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)