91. System organów państwa w Konstytucji kwietniowej z 1935 r. Zasady ustroju politycznego Mechanizm funkcjonowania państwa właściwy dla ustroju parlamentarnego został zastąpiony autorytarnymi metodami sprawowania władzy.
Podstawowe zasady ustrojowe, będące odbiciem określonych założeń ideowo- doktrynalnych, zostały zawarte w tzw. dekalogu, czyli pierwszych 10 art. konstytucji kwietniowej.
Konstytucja kwietniowa utrzymała dotychczasową nazwę państwa- Rzeczpospolita Polska , zachowała też zasadę jednolitości państwa z ustępstwem na rzecz autonomii Śląska. Nowa koncepcja państwa została zawarta w art. 1 konstytucji, stwierdzającym, że „ Państwo Polskie jest wspólnym dobrem wszystkich obywateli ” . Państwo było traktowane przez twórców konstytucji jako wartość ponadindywidualna i ponadklasowa, jako dobro ogółu obywateli.
W kwestii stosunku jednostki do zbiorowości konstytucja uznawała prymat interesów zbiorowych na indywidualnymi . Akcent przenosiła na obowiązki jednostki wobec państwa, a nie na jej prawa, aczkolwiek nie pomijała ich .
Za źródło i nosiciela władzy państwowej uznawała konstytucja kwietniowa prezydenta. Przyjęła ona zasadę koncentracji władzy państwowej w jego osobie . Wyrażał to art. 2 stwierdzający, że „ Na czelne państwa stoi Prezydent Rzeczpospolitej (…) W jego osobie skupia się jednolita i niepodzielna władza państwowa” . Odrzucała tym samym konstytucja zasadę zwierzchnictwa narodu, a w konsekwencji również zasadę podziału władz . Za swą działalność prezydent nie ponosiła odpowiedzialności ani konstytucyjnej, ani politycznej. Spoczywała na nim odpowiedzialność wobec Boga i historii za losy państwa .
. Konstytucja kwietniowa w art. 3 wyliczała jako organy państwa: rząd, senat, sejm, siły zbrojne, sądy. Uznawała je za pozostające pod zwierzchnictwem prezydenta. Każdy z tych organów miał zakres kompetencji ściśle określony w konstytucji, przy czym sprawy nie zastrzeżone innym organom należały do uprawnień rządu (klauzul kompetencyjna).
Prezydent Rzeczpospolitej S ystem wyboru prezydenta - Uczestniczyli w nim zarówno sam prezydent, jak i specjalne skonstruowane Zgromadzenie Elektorów, a ewentualnie także ogół obywateli . -Tryb powoływania prezydenta był tak skonstruowany, aby zapewnić decydującą pozycję ustępującemu prezydentowi.
- Zgromadzenie elektorów złożone z 80 osób, w tym 50 wybieranych przez sejm, 25 przez senat, 5 wirylistów : marszałkowie sejmu i senatu, prezes Rady Ministrów, generalny inspektor sił zbrojnych, I prezes Sądu Najwyższego, wybierało kandydata na prezydenta.
- Ustępującemu prezydentowi przysługiwało prawo skazania innego kandydata . Skorzystanie przez prezydenta z tego uprawnienia powodowało w konsekwencji wybory powszechne. Rozstrzygało ono, który z kandydatów zostanie prezydentem.
(…)
…. - Kandydatów na posłów zgłaszały nie grupy obywateli, lecz specjalnie skonstruowane Zgromadzenia Okręgowe, co godziło w powszechność i równość prawa wyborczego. Czynne prawo wyborcze: obywatele którzy ukończyli 24 lata i korzystali z praw cywilnych i obywatelskich, a także zawodowym wojskowym; Bierne prawo wyborcze: obywatele, którzy ukończyli 30 lat. Senat składał się z 96 senatorów powoływanych w 1/3…
… z wyboru w samorządzie i określonych organizacjach). Bierne prawo wyborcze przysługiwało obywatelom, którzy ukończyli 40 lat. Kadencja sejmu i senatu trwała 5 lat.
Sejm senat realizowały funkcje ustrojodawcze, ustawodawcze i kontrolne w zakresie ograniczonym uprawnieniami prezydenta. Konstytucja zawierała klauzulę, że
„ funkcje rządzenia państwem nie należą do sejmu”. Kompetencje ustrojodawcze…
… polityczną ministrów przed prezydentem ,
2) odpowiedzialność parlamentarną przed sejmem i senatem, której prezydent mógł nie aprobować, ale wówczas musiał rozwiązać izby ustawodawcze, 3) odpowiedzialność konstytucyjną przed Trybunałem Stanu, składającym się, zgodnie z postanowieniem ustawy z 1936 r. z 6 sędziów i 6 zastępców powołanych przez prezydenta, spośród kandydatów przedstawionych przez sejm i senat…
…, ratyfikacji umów międzynarodowych i we wszystkich sprawach pociągających ze sobą wydatki ze skarbu państwa. Kompetencje kontrolne - sejm i senat mogły żądać ustąpienia rządu lub ministra. Żądanie takie musiało uzyskać aprobatę prezydenta. - prawo pociągnięcia premiera i ministrów do odpowiedzialności konstytucyjnej, interpelowania rządu, zatwierdzania coroczne zamknięć rachunków państwowych przedstawionych…
… na prerogatywy i uprawnienia zwykłe. Prerogatywy wynikały z władzy osobistej prezydenta i nie wymagały kontrasygnaty ministerialnej. Za akty tego typu nikt prawie nie odpowiadał. W koncepcji prerogatyw przejawiała się istotna cech państwa autorytarnego. Do prerogatyw konstytucja zalicza: wskazanie kandydata na prezydenta i zarządzenie głosowania powszechnego, wyznaczenie na czas wojny swego następcę, mianowanie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)