prof. dr hab. Edmund Morawiec. Notatka składa się z 4 stron.
SUBSTANCJA I PRZYPADŁOŚCI Samo wyrażenie „substancja”, zapożyczone z języka łacińskiego ( substantia , od substare, czyli „stać u spodu”), znaczy w filozoficznym rozumieniu „bytowanie samodzielne, jako podmiot”; niekiedy zaś jest synonimem „istoty” i „natury”, znacząc już to konieczną treść, jako przedmiot definicji (istota-essentia), już to pierwsze źródło działania (natura). Arystoteles wprowadził na stałe do filozofii wyrażenie i pojęcie „substancji-ousia”, czyniąc ją właśnie przedmiotem metafizyki, albowiem tylko jakiś podmiot bytujący samodzielnie może: powstawać i zamierać (rozpadać się), być podmiotem dla przypadłości być przedmiotem naszego poznania
Ośrodkiem rzeczywistego bytowania jest zatem substancja, jako trwały podmiot bytowania dla przypadłości, jako podmiot zmieniający się i jako przedmiot myśli zrelacjonowanej do substancji. Arystoteles, poznając substancje konkretne (np. Sokratesa), dostrzegł, że można je bliżej poznać, stosując naturalne formy orzekania, płynące z wiązania abstrakcyjnie ujętych cech, które mogą się stać orzecznikami zdaniowymi. Kategorie zatem orzekania są zbudowane na kategoriach bytowania; taką pierwszą i naczelną kategorią bytowania jest właśnie s u b s t a n c j a, którą określa bliżej dziewięć kategorii p r z y p a d ł o ś c i. S u b s t a n c j a - to rzecz, która bytuje w sobie jako w podmiocie; podmiotowość znamionuje samodzielność bytowania. I l o ś ć - to właściwość substancji doskonaląca ją w aspekcie materii ilość bowiem „układa części materii wzajemnie poza sobą”, dzięki czemu istnieją relacje ilościowe, które oderwane tworzą podstawę do utworzenia bytu matematycznego. J a k o ś ć - to właściwość doskonaląca byt w aspekcie jego formy; jakość przejawia się w postaci trwałych i nietrwałych dyspozycji (habitus); możności, czyli władz działania w przemianach i doznaniach, w ukształtowaniu się postaciowym materii. R e l a c j a - właściwość bytu polegająca na jego odniesieniu do bytu drugiego, a więc przyporządkowanie czegokolwiek czemukolwiek. D z i a ł a n i e - to właściwość, dzięki której byt (substancja) staje się sprawiającą coś przyczyną. D o z n a w a n i e - jest właściwością z racji przyjęcia „w siebie” aktu działania. C z a s - to właściwość substancji, której ruch materii jest mierzony. M i e j s c e - to właściwość substancji materialnej, której powierzchnia jest otoczona powierzchnią innych ciał znajdujących się w relacji do jakiegoś, względnie nieruchomego ośrodka . U ł o ż e n i e- właściwość płynąca z relacji do siebie części integralnych tej samej substancji (np. stoi, siedzi).
(…)
… substancje są przemienne. Zając zjada kapustę i sam się nie staje kapustą; a człowiek zjadający i kapustę, i zająca „przemienia” materię obu tych substancji w siebie, sam nie stając się ani kapustą, ani zającem. Przemienność bytów substancjalnych, zauważana w świecie, domaga się wyjaśnienia. Materia
Dla Arystotelesa materia jest tego bytu-rzeczywistości i s t o t n y m s k ł a d n i k i e m wpływającym…
…, a więc substancjalnie, Materia jest istotnym składnikiem samej struktury bytu w bytach danych nam w oglądzie empirycznym. Nie jest więc materia całym bytem, ale tego bytu składnikiem istotnym, organizowanym do bytowania poprzez formę, jako czynnik tożsamości bytowej. W bycie materia jest racją potencjalności, dynamizmu i przemienności bytowej. To dzięki materii w bycie mogą zachodzić realne zmiany, poprzez zmianę…
… - czyli materia. Teoria Analogii Wyrażenie „analogia” jest greckiego pochodzenia - pochodzi od przysłówka an - ana, co znaczy jakiś stan podwojony, potrojony, zwielokrotniony, np. wchodzić „po dwóch”, „po trzech”; i logos (od legein - składać, mówić). Logos znaczy „słowo” , „pojęcie”, „treść wypowiedziana”. Analogia znaczy więc (na mocy etymologii) jakieś treści zwielokrotnione, powiązane ze sobą relacjami…
… jego części.
Orzekanie analogiczne jest szczególną odmianą orzekania wieloznacznego. Termin jest orzekany analogicznie, gdy odnosi się do swych różnych desygnatów na zasadzie zachodzącego między nimi podobieństwa relacji, układu relacji. Racją tego podobieństwa może być także związek przyczynowo-skutkowy (analogia a t r y b u c j i), podobieństwo działania na perceptora (analogia m e t a f o r y…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)