Styl życia i zachowania zdrowotnego styl życia - to wzór zachowań, który jest trwały („sposób bycia”, strategia życiowa) ukształtowany przez dziedzictwo kulturowe, relacje społęczne, cz. geograficzne i społ.-ekonom., cechy osobowości człowieka (Green, Kreuter 1997)
s tyl życia grupy społecznej - wspólnie wypracowany
styl życia jednostki - ukształtowany w procesie socjalizacji, wzór zachowań zależny od cech poznawczych emocjonalnych i czynników środowiska społecznego
tryb życia 0 organizacja codziennego życia (praca, wypoczynek, sen -rytmy biologiczne ) zmienny z wiekiem pod wpływem czynników zewnętrznych
prozdrowotny styl życia - wzór świadomych zachowań związanych ze zdrowiem, będących efektem wyborów dokonywanych przez ludzi na podstawie dostępnych, determinowanych ich sytuacją życiową, strategią alternatywną (warunków środowiskowych, kulturowych, ekonomicznych)
Zachowania zdrowotne (health behaviour) W świetle współczesnej wiedzy medycznej zwykle wywołują (pozytywne lub negatywne) skutki zdrowotne : Prozdrowotne Zdrowotne *związane ze zdrowiem fizycznym
*zdrowie psychiczno-społeczne
*zachowania prewencyjne
*nie podejmowanie zachowań ryzykownych (zw. Psychoaktywne)
*stan świadomości jednostki
*celowość jej działań
* skutki zachowań dla zdrowia człowieka: pozytywne/negatywne
Zachowania zdrowotne niedziałania zdrowotne: „lekceważenie zdrowia”
zachowania medyczne: korzystanie z instytucji (świadczeń) medycznych
zachowania prewencyjne: szczepienia, padania profilaktycznejzachowania promocyjne: zdrowy styl życia
zachowania w chorobie
samoopieka
Czynniki wpływające na kształtowanie zachowań zdrowotnych czynniki predysponujące : wiedza, przekonania, wartości, postawy; czynniki umożliwiające : umiejętności, przepisy prawa, priorytety, profilaktyka zdrowotna; czynniki wzmacniające : normy obyczajowe, społeczna (wczesna socjalizacja) akceptacja/brak w środowisku życia; edukacja zdrowotna: wspierać zasoby - przeciwdziałać czynnikom ryzyka. Zachowania prozdrowotne aktywność fizyczna = trening zdrowotny
sen i kultura czasu wolnego
sposób żywienia
badania profilaktyczne (RR, cholesterl, badania kobiet: sutek, narząd rodny - usg, cytologia)
substancje psychoaktywne (narkotyki, używki, leki)
ryzykowne zachowania seksualne (niepożądana ciąża, HIV)
Wsparcie społeczne wsparcie społeczne: pomoc dostępna dla grupy lub jednostki w sytuacjach trudnych, stresowych, przełomu
(…)
… - systemy oparcia (więzi, kontakty społeczne, przynależności)
wsparcie społeczne funkcjonalne - interakcje społeczne: „dawca-biorca”: *emocjonalne, *informacyjne, * instrumentalne, *rzeczowe, *duchowe
pozytywny wpływ wsparcia społecznego na zdrowie = element prozdrowotnego stylu życia
aspekt negatywny wsparcia społecznego: generowanie napięcia społecznego
Kapitał społeczny
kapitał społeczny to cechy organizacji społeczności jak: związki (sieci) normy, zaufanie społeczne, które sprzyjają koordynacji działań i współpracy dla wspólnego dobra (zasoby ludzkie i wsparcie społeczne wsparcia)
kapitał społeczny obejmuje: *zasoby społeczne - wsparcie społeczne jednostek i społeczności nieformalne, wzajemne i altruistyczne *zbiorowe zasady sąsiedztwa lub społeczności (aktywność, zaufanie, wolontariat, komunikacja, poczucie bezpieczeństwa) *zasoby ekonomiczne (warunki życia, bezrobocie) *zasoby kulturowe (szkoły, biblioteki)
Czynniki społeczno-ekonomiczne jako determinanty zdrowia
czynniki społeczne - wsparcie społeczne, kapitał społeczny
czynniki ekonomiczne: dochody, wykształcenie, zawód, pozycja zawodowa, posiadanie pracy
czynniki środowiskowe: naturalne i społeczne
nierówności społeczne: powszechne na świecie…
… zwiększenia świadomości ludzi i motywacji do udziału w programach profilaktycznych (kampanie społeczne, media)
opieka zdrowotna a promocja zdrowia - zmiana paradygmaty i mentalności sł. zdrowia
dbałość o własne zdrowie - postawa autokreacyjna (odpowiedzialność i kreacja własnych zachowań)
sposoby dbania o zdrowie w społeczeństwie polskim: zachowanie medyczne (usługi lecznicze - seniorzy) i zachowania…
…): postawa roszczeniowa Polaka po II wojnie światowej i wyuczona bezradność w czasie realnego socjalizmu
Świadczenia zdrowotne a dbałość o zdrowie
Dbałość o zdrowie to złożona struktura poznawcza, wpływająca na zachowania zależne od: struktury umożliwiającej percepcję o zagrożeniu dla zdrowia (osoby „czujące” i „unikające”); wiedzy o zdrowiu i chorobie; miejsce zdrowia w hierarchii wartości danego człowieka…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)