Fragment notatki:
1. STRUKTURA INSTYTUCJONALNA UNII EUROPEJSKIEJ
Informacje ogólne:
Unia Europejska – jest to gospodarczo polityczna wspólnota, którą tworzy 27 krajów członkowskich (Polska jest członkiem Unii Europejskiej od
1 maja 2004 roku). UE powstała po drugiej wojnie światowej. Pierwsze kroki polegały na usprawnieniu współpracy gospodarczej zgodnie z
zasadą, że kraje, które prowadzą między sobą wymianę handlową, są współzależne. Od tego czasu rozwój UE doprowadził do powstania
jednolitego rynku z euro jako wspólną walutą. Organizacja, która na początku była wyłącznie unią gospodarczą, stopniowo zaczęła obejmować
wszystkie obszary polityki, od pomocy rozwojowej po ochronę środowiska.
Jednolity rynek jest główną siłą napędową gospodarki unijnej, na którym możliwy jest swobodny przepływ ludzi, towarów, usług i kapitału.
Fundamenty na których opiera się UE:
Traktat Lizboński
Traktat O Funkcjonowaniu UE
Cele UE:
Wspieranie wartości pokoju i dobrobytu
Proces decyzyjny UE:
Zasady podejmowania decyzji w UE – zwykła procedura ustawodawcza
Traktaty UE
Rozporządzenia, dyrektywy i inne akty
PARLAMENT EUROPEJSKI
Składa się z przedstawicieli państw członkowskich, którzy są wybierani z pośród posłów krajowych. Siedzibą jest w Sztrasburgu. Parlament
Europejski ma trzy siedziby – w Brukseli, w Luksemburgu i w Strasburgu Europarlamentarzyści reprezentują obywateli. Są wybierani w
wyborach bezpośrednich, które odbywają się co pięć lat. Parlament jest, wraz z Radą Unii Europejskiej, odpowiedzialny za stanowienie prawa
w UE.
Obecnie członkami PE jest 736 posłów. Na mocy traktatu lizbońskiego żaden kraj nie może mieć mniej niż 6 lub więcej niż 96 posłów do PE.
Podstawowe funkcje:
debatuje nad aktami prawa europejskiego i uchwala je wraz z Radą
sprawuje nadzór nad innymi instytucjami UE, w szczególności nad Komisją, aby upewnić się, że działają w sposób demokratyczny
debatuje nad budżetem UE i przyjmuje go wraz z Radą UE
zatwierdza kandydaturę nowych krajów ubiegających się o wejście do UE
kontrola wydatkowania pieniędzy przez KE
zatwierdzenie przewodniczącego i składu KE
Struktura PE:
Parlament jest 2 – izbowy. Głównym organem kierującym jest Komisja przewodniczących. PE składa się z ok 20 Komisji np. Komisja spraw
zagranicznych, komisja budżetowa, komisja prawna, komisja rolnictwa i rozwoju wsi.
Organizacja prac PE:
Sesje plenarne – wszyscy członkowie zbierają się i głosują
Komisje – najważniejszy organ merytoryczny, miejsce podejmowania decyzji
Pozycja PE:
PE jest jedynym przejawem demokracji w UE, jednak kraje są reprezentowane przez rożną ilość przedstawicieli – niektóre państwa mają
większy a inne mniejszy wpływ na decyzje. Procedury podejmowania decyzji w PE są mało przejrzyste. Rola formalna PE zwiększa się jednak
jego znaczenie społeczne maleje.
RADA EUROPEJSKA
RE funkcjonowała na zasadach zwyczajowych i nie była formalnie instytucją UE. Dopiero Traktat z Maastricht włączył ją do UE, określił jej
kompetencje i częstotliwość. Traktat Lizboński uznał ją za instytucje.
Posiedzenia Rady Europejskiej to zasadniczo szczyty, na których spotykają się przywódcy UE, aby podejmować decyzje na temat ogólnych
priorytetów politycznych i najważniejszych inicjatyw. W ciągu roku odbywają się zazwyczaj cztery posiedzenia, którym przewodniczy stały
przewodniczący.
Od 2004 roku wszystkie szczytu są w Brukseli. Kluczowe decyzje podejmowane są przez konsensus – jednomyślnie, inne decyzje większością
kwalifikowaną.
Podstawowe funkcje:
ustalanie tempa i kierunków rozwoju integracji
wyznacza cele które UE ma osiągnąć
wytyczanie kierunków polityki i bezpieczeństwa
poszerzanie UE o nowe państwa
wytyczanie kierunków przemian instytucjonalnych w ramach UE
Skład RE:
szefowie państw lub rządów
przewodniczący RE, KE i wysoki przedstawiciel UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, minister ds. integracji i uczestnicy
COREPEK
Obrady RE:
1 etap to sesja plenarna obejmująca cały skład
2 etap sesja szefów rządów lub państw z przewodniczącym KE
3 etap sesja ministrów
RADA UNII EUROPEJSKIEJ (MINISTRÓW)
Rada UE składa się z ministrów państw członkowskich, odgrywa kluczową rolę w procesie integracji. Reprezentuje interesy państw
członkowskich ale również całej UE. Jest instytucją stanowiącą prawo UE, ale również realizującą politykę zagraniczną. Zatwierdza propozycje
praw które formułuje KE. Rada pełni razem z PE funkcje prawodawczą i budżetową. RE nie ma uprawnień do uchwalania aktów prawnych.
Rada ds. ogólnych – ministrowie spraw zagranicznych, zbiera się co miesiąc
Rada da stosunków zewnętrznych – ministrowie spraw zagranicznych i ministrowie obrony
ECOFIN – Rada ds. współpracy gospodarczej i finansowej - ministrowie finansów
Rada ds. sprawiedliwości i spraw wewnętrznych
Rada ds. zatrudnienia
Rada ds. konkurencyjności – ministrowie gospodarki
Rada ds. ochrony środowiska
Transport, telekomunikacja i energia
Edukacja, młodzież i kultura – spotyka się 2 razy w roku
Struktura Rade UE:
Ministrowie -COREPER - eksperci (krajowi urzędnicy uczestniczący w podejmowaniu decyzji)
COREPER - komitet stałych przedstawicieli, jego członkami są ambasadorowie i ich zastępcy
Co 6 miesięcy zmienia się przewodniczący Rada UE, bo co 6 miesięcy zmienia się prezydencja (do końca czerwca 2012 – Dania, od początku
lipca 2012 – Cypr).
Prezydencja daje równe szanse krajom członkowskim. Kraj który sprawuje prezydencję nie powinien dbać tylko o swój interes, ale może go
promować.
Podstawowe funkcje:
uchwala akty prawne UE.
koordynuje ogólną politykę gospodarczą państw członkowskich UE.
podpisuje umowy między UE a innymi krajami.
zatwierdza roczny budżet UE.
określa kierunki polityki zagranicznej i polityki obrony UE.
Akty prawne Rady zależą od filaru:
1 filar
rozporządzenia – prawo paneuropejskie
dyrektywy
decyzja – wiążąca w stosunku do określonych podmiotów
rekomendacje i opinie
2 filar
wspólne działania – określa cel, zakres, środki, czas obowiązywania, warunki realizacji
wspólne stanowiska – określa stosunek UE jako całości do określonej kwestii. Stanowi wytyczne dla krajów członkowskich
Decyzje są podejmowane jednomyślnie lub :
większością głosów w sprawach mniej ważnych
większością kwalifikowaną
konsensus
KOMISJA EUROPEJSKA
funkcjonuje formalnie od 1967 roku w wyniku fuzji organów europejskich. Przeszła przemianę w 1990 roku (kwestie organizacyjne i zasady
funkcjonowania). Zajmuje się polityką i organizowaniem i administrowaniem. Ma swój wymiar ponadnarodowy i narodowy. WybieranA na 5
lat.
Podstawowe funkcje:
wspiera ogólny interes UE i podejmuje w tym celu odpowiednie inicjatywy.
czuwanie nad stosowaniem traktatów i środków przyjmowanych przez instytucje na ich podstawie.
wykonuje budżet
zarządza programami unijnymi
reprezentowanie UE na zewnątrz
funkcja mediatora
pełni funkcję informacyjną
Struktura KE:
Pracowników KE można podzielić na:
Przewodniczącego i komisarzy – ciało polityczne
Pracownicy stanowiący służbę publiczną – departamenty. Funkcjonuje na poziomie funkcjonalnym lub gałęziowym. Dyrekcje
generalne zajmują się przygotowywaniem decyzji. Funkcjonują też komitety ekspertów. KE współpracuje też z lobbystami zasięgając
ich rad.
Odpowiedzialność komisarzy (jest ich 27) ma charakter polityczny, podejmują decyzje o charakterze politycznym, decyzje podejmowane są
przez konsensus. Komisarze sprawują nadzór nad swoimi resortami. Komisja jest niezależna w podejmowanych decyzjach. Komisarze są
powoływani przez rządy państw członkowskich. Przewodniczący KE może zaakceptować lub odrzucić kandydatury. Gdy skład zostanie ustalony
musi go potwierdzić PE.
Komisarze działają dzięki gabinetom komisarzy. Gabinety te dbają o to by interes danego komisarza był respektowany. Koordynują prace
między komisarzami, oceniają propozycje innych służb KE, reprezentują na zewnątrz komisarzy.
TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
Składa się z trzech organów sądowniczych: Trybunału Sprawiedliwości, Sądu i Sądu do spraw Służby Publicznej.
Skład TS:
W skład Trybunału Sprawiedliwości i Sądu wchodzi po 27 sędziów, mianowanych przez każde państwo członkowskie. Przy Trybunale
Sprawiedliwości działa także 8 rzeczników generalnych. W skład Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej wchodzi siedmiu sędziów,
mianowanych przez Radę Unii Europejskiej na okres sześciu lat. Możliwość reelekcji na 3 lata lub 6. Co 3 lata wymiana połowy składu
sędziowskiego. Sędziowie rozpatrują sprawy różnego rodzaju.
Podstawowe funkcje:
kontroluje legalność aktów prawnych UE
czuwa nad poszanowaniem przez państwa członkowskie obowiązków wynikających z traktatów
dokonuje obowiązującej wykładni prawa UE
rozstrzyga spory między państwami członkowskimi
Decyzje podejmowane przez TS:
Rozstrzyga orzeczenia wstępne oraz skargi bezpośrednie
Rodzaje skarg:
skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązania. Wnoszone przeciwko rządom państw członkowskich w związku z niestosowaniem
prawa EU
skarga o stwierdzenie nieważności. Mogą ją wnieść instytucje EU bądź państwa członkowskie przeciwko aktom prawnym EU, które
są niezgodne z traktatami lub prawami podstawowymi.
skargi na bezczynność. Skargi przeciwko instytucjom EU na zaniechanie działania.
skargi bezpośrednie wnoszone przez osoby fizyczne lub prawne.
TRYBUNAŁ OBRACHUNKOWY
Jest instytucją autonomiczną (powołany przez Radę Europejską, uzyskał niezależność). Składa się z 27 członków - przedstawicieli krajów. Mają
tytuł sędziów, mimo że de facto nimi nie są. Został powołany w 1975 r. ale dopiero traktat z Maastricht nadał mu status instytucji EU.
Członkami są ludzie z dużym doświadczeniem w kwestiach finansowych, kontroli.
Podstawowe funkcje:
Zajmuje się kontrolą finansów UE
Kontroluje instytucje EU które mają dostęp o pieniędzy EU. np. w Polsce Ministerstwo Rozwoje Regionalnego.
Kontrola na podstawie dokumentów oraz field control. Kontrole wykazuję, że część środków jest wydawane w sposób nieprawidłowy Około
11% wydatku budżetu EU są wydawane w sposób nieprawidłowy. Jeżeli pieniądze są nieprawidłowo wydawane, to powinny być zwrócone ale
UE nie zawsze to egzekwuje.
EUROPEJSKI BANK CENTRALNY
Centralna instytucja w ESBC. Kierowany przez prezesa, wiceprezesa i 6 członków zarządu; wybierani przez prezesów rządów na 8 lat (kadencja
nieodnawialna). Odpowiedzialny jest za stabilność euro.
Zadania EBC:
polityka pieniężna w strefie euro
definiowanie i realizacja polityki pieniężnej w państwach strefy euro
powadzenie operacji walutowych
utrzymywanie i zarządzanie rezerwami walutowymi państw stref euro
emisja euro
Kompetencje EBC:
wyłączne prawo emisji euro
jest niezależny w swojej działalności
EUROPEJSKI SYSTEM BANKÓW CENTRALNYCH
ESBC składa się z EBC i krajowych banków centralnych (KBC) wszystkich państw członkowskich UE, niezależnie od tego, czy przyjęły one euro.
Zarządza nim Rada Ogólna – przygotowuje kraje do przyjęcia euro, która będzie istnieć, dopóki wszystkie państwa członkowskie nie wprowadzą
wspólnej waluty. składa się z:
prezesa i wiceprezesa EBC,
prezesów krajowych banków centralnych 27 państw członkowskich UE.
Eurosystem: składa się z EBC i krajowych banków centralnych tych państw, które przyjęły euro. Eurosystem i ESBC będą współistnieć, dopóki
wszystkie państwa członkowskie UE nie przystąpią do strefy euro. Zarządza nim Rada prezesów (prezesi BC krajów które przyjęły euro) –
formułuje politykę pieniężną i zarząd (prezes, wiceprezes i 4 inne osoby) – realizuje politykę pieniężną
Podstawowe funkcje:
definiowanie i realizacja polityki pieniężnej EU
prowadzenie operacji walutowych
zarządzeni rezerwami walutowymi
popieranie niezależnego funkcjonowanie systemów płatniczych
nadzór nad instytucjami kredytywami
Organy pomocnicze:
komitet ekonomiczno - społeczny - wyłonił się z komitetu doradczego przy EWWIS. Potem wspólny komitet dla 3 wspólnot.
Pierwotnie doradzał Radzie i Komisji. Z czasem PE. Składa się z przedstawicieli organizacji pracowniczych czy podmiotów
reprezentujących społ. obywatelskie. Jest tam 350 miejsc. Polska ma 21 członków. Kandydatury zgłaszają rządy państw. Kadencja
trwa 5 lat. Członkowie komitetu ek-społ powinni reprezentować interes ogólny. Z Polski komitet reprezentują: pracodawcy z sektora
państwowego i prywatnego, związki zawodowe, solidarność, rolnicy.
komitet regionów - powstał w połowie lat 90. Przyczyną była postępująca integracja i chęć zwiększenia reprezentacji przedstawicieli
regionów. Składa się z 350 osób. Polska ma 21 przedstawicieli. Przedstawicieli powołuje Rada EU na wniosek rządów na 5 lat. Komitet
regionów zajmuje się polityką spójności, rynkiem pracy, edukacją.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)