To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
WŁASNOŚĆ
Stosunki własnościowe to bardzo ważny element stosunków ekonomicznych, czyli stosunków społecznych nawiązywanych między ludźmi w procesie gospodarczym.
Własność to zbiór faktycznie wykorzystywanych (a nie zapisanych w konstytucji) uprawnień, czyli praw własności jakimi dany podmiot własności (właściciel) dysponuje wobec przedmiotu własności.
Własność:
- w sensie formalno-prawnym jest zapisana w kodeksie prawnym lub konstytucji; zbiór uprawnień (praw własności) jakimi dany podmiot własności (właściciel) dysponuje wobec przedmiotu własności. Nie zawsze musi się pokrywać z własnością w sensie ekonomicznym
- w sensie ekonomicznym sprowadza się do faktycznego, a nie tylko zapisanego w kodeksie wykorzystania 2 funkcji:
f. strategiczna- polega na podejmowaniu najważniejszych decyzji odnośnie do przedmiotu własności np. decyzje inwestycyjne
f. dochodowa - polega na czerpaniu zysków.
Typy własności:
- prywatna- charakteryzuje się tym, że prawa własności są wyłączne (ekskluzywne) i swobodnie transferowalne (przekazywane). Wyróżnia się 3 formy własności
własność kapitalistyczna
własność drobnotowarowa
własność pracownicza
Może mieć charakter indywidualny bądź grupowy(spółka)- dzielimy na spółki prawa cywilnego i spółki prawa handlowego(spółki osobowe- nie posiadają osobowości prawnej i spółki kapitałowe- mają osobowość prawną).
- publiczna- występuje w 2 formach
własność państwowa- występuje często w dziedzinach charakteryzujących się wysoko kapitałochłonnymi inwestycjami-państwo ma zaspokajać potrzeby obywateli., prestiżowość i wysoka naukowość, deficytowość i nierentowność wielu inwestycji
własność komunalna (municypalna- miast)
System gospodarczy wg Nordhousa i Samuelsona obejmuje następujące elementy:
-stosunki własnościowe i wynikający z nich mechanizm alokacji (rozmieszczenia) zasobów
-mechanizm koordynacji decyzji- system zarządzania
- zespół bodźców skłaniających do działania zgodnie z założeniami wyjściowymi - system motywacji
Wyróżnia się 2 klasyczne systemy gospodarcze:
- gosp. centralnie planowana (system nakazowo- rozdzielczy)- w Polsce do 1989, prototypem była gosp. ZSRR w XX w.
- gosp. rynkowa- prototypem były USA i niektóre kraje Europy Zachodniej w okresie kapitalizmu wolnokonkurencyjnego (I p.XX w.)
Dla gosp. rynkowej charakterystyczna jest przewaga własności prywatnej nad własnością państwową, decyzje alokacyjne i konsumpcyjne są podejmowane autonomiczne przez poszczególne mikropodmioty (konsumenci, producenci) w oparciu o ceny rynkowe, które kształtują się swobodnie. Mechanizmem koordynacji jest rynek, a podstawowe bodźce to ceny. To system zdecentralizowany, ponieważ decyzje podejmowane są przez indywidualne podmioty.
(…)
… (produkty, usługi). Oprócz dóbr gospodarczych wyróżniamy też dobra wolne np. powietrze. To dobra, które nie są przetworzone, w które nie została włożona praca ludzka.
3 podstawowe czynniki produkcji:
- praca- siła robocza
- ziemia- całość zasobów naturalnych
- kapitał
Rzeczowy (fizyczny)- środki produkcji, maszyny
Finansowy- gotówka, akcje, obligacje, bony skarbowe
Współcześnie do tych 3 czynników dodaje…
… uogólniających- od szczegółu do ogółu
- dedukcja- potrzebna do stawiania hipotez- od ogółu do szczegółu
-zasada ceteris paribus- „przy innych naukach niezmienionych” badanie związku między dwoma zmiennymi przy założeniu, że pozostałe pozostają constans.
Prawa ekonomiczne- wyrażają ogólne prawidłowości rządzące procesami gospodarczymi. Cechy:
-obiektywne- niezależnie od woli i świadomości ludzkiej
-mają zasięg historyczny np. prawo popytu i podaży, ale działają tylko w gosp. rynkowej; mają charakter uniwersalny- bez względu na czasy- prawa techniczno- bilansowe
-mają charakter stochastyczny (statystyczny, prawa wielkich liczb)- sprawdzają się w masie (dużej liczbie obserwacji).
.
Potrzeby ludzkie (w sensie ekonomicznym) dzielimy na:
- materialne- zaspokajane przez dobra i usługi materialne - niematerialne- np…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)