SYSTEM GOSPODARKI RYNKOWEJ. Pojęcie i klasyfikacja systemów. System -jest to skoordynowany wewnętrznie układ elementów (rozpatrywany od zewnątrz układ stanowi całość natomiast od wewnątrz stanowi zbiór).
Klasyfikacja: System gospodarczy- są to wszystkie działania polegające na produkcji, wymianie, konsumpcji i usługach.
System społeczny, są to związki między ludźmi, które funkcjonują w danym społeczeństwie.
System kulturalny- są to wszelkie działania zaspokajające potrzeby kulturalne.
System polityczny- to zespół norm ,przepisów prawnych oraz instrukcji ,nad którymi czuwają instytucje np.(policja ,sądy).
Istota i cechy systemu gospodarczego. System gospodarczy (ekonomiczny)- to taki układ stosunków i organizacji, który kształtuje prawa i regulacje rządzącą działalnością gospodarczą ,determinuje prawa własności czynników produkcji ,rozdziela uprawnienia do podejmowania decyzji w zakresie produkcji i konsumpcji ,determinuje bodźce motywujące różne podmioty gospodarcze a w ostateczności rozstrzyga kwestie :co jak i dla kogo ma być produkowane.
Podział systemu: Decyzyjny - całość prawno-instytucjonalnych uregulowań dotyczących uprawnień do podejmowania decyzji. Motywacyjny - całość prawno-instytucjonalnych uregulowań stwarzających bodźce lub zasady podnoszenia wyników ekonomicznych. Koordynacyjny - równoważy interesy różnych pomiotów w gospodarce. Obejmuje całokształt prawno-instytucjonalnych uregulowań zmierzających do uzgodnienia decyzji, planów działań ekonomicznych (jest identyczny z systemem alokacji i kierowania). Istnieją dwa sposoby koordynacji:
System koordynacji zdecentralizowanej,
System koordynacji scentralizowanej. Kontrolny :
Kontrola przez rynek, (z czasem prowadzi do monopolu),
Kontrola przez państwo, (poprzez odpowiednie przepisy).
Cechy systemu gospodarczego: Własność:
W sensie prawnym (dana rzecz jest przypisana do właściciela aktem prawnym).
W sensie ekonomicznym (można daną rzeczą zarządzać ,czerpać z niej korzyści, ale nie można jej
sprzedać). Alokacja - rozmieszczenie dóbr dla poszczególnych podmiotów, W gospodarce rynkowej - rynek,
W gospodarce centralnej - państwo. Regulacja- dostosowanie wszystkich mechanizmów działających w danym systemie do osiągnięcia celu.
Przez rynek,
Przez plan gospodarki centralnej. Motywacja- pobudzenie do działania Kontrola - dział kontroli (instytucje do kontroli działania)
(…)
… centralna, Zdecentralizowany- decyzje podejmowane są w środowisku regionalnym.
Geneza gospodarki rynkowej. (18/19 wiek)
Gospodarka naturalna- odbywa się bez wymiany. Polega na wytwarzaniu towarów do zaspokojenia podstawowych potrzeb. Poziom produkcji nie jest wysoki, me ma nadwyżek do wymiany(okres ten trwał długo)
Gospodarka towarowa - wymiana towaru na towar (zaczynają powstawać nadwyżki).T-T.
Gospodarka towarowo pieniężna - wymiana towar - pieniądz - towar. T- P-T (powstają nadwyżki).
Na powstanie gospodarki rynkowej wpływ miały:
Społeczny podział pracy
Z rolnictwa pasterstwo
Rzemiosło
Z rzemiosła kupiectwo
Odrębność ekonomiczna wytwórców- nie jesteśmy tylko właścicielami efektów pracy, ale i czynników wytwórczych.
Podstawowe cechy gospodarki rynkowej.
Dominacja własności prywatnej Alokacja poprzez rynek…
….: gospodarka Śląska ,GOP),
Gospodarka krajowa (np.: gospodarka Polski),
Gospodarka międzynarodowa (np.: gospodarka kilku krajów),
Gospodarka światowa (np.: ekologia ,załamanie giełdy, zadłużenia ,głód w krajach trzeciego świata).
Ze względu na własności czynników wytwórczych:
Własność publiczna
Państwowa (ma szerszy zasięg),
Komunalna (miasta ,gminy ,województwa)
Własność prywatna
Kapitalistyczna(przedsiębiorstwa, które zatrudniają pracowników),
Indywidualna(przedsiębiorstwo, którego właścicielem jest jeden człowiek),
Grupowa (spółki akcyjne, cywilne)
Drobnotowarowa (gospodarstwa)
Ze względu na sposób alokacji - zasobów
Gospodarka centralnie planowana
Dominująca forma własności- państwowa
Narzędzia regulacji- plan centralny
Ceny ustalane centralnie przez państwo
Brak bezrobocia (bezrobocie ukryte…
… premier realizujący ją - ,ojciec cudu gospodarczego,, Ludwik Erhard. Gospodarka mieszana
Dominuje własność prywatna
Poziom opieki socjalnej zależy od poziomu rozwoju gospodarczego kraju
Państwo chroni konkurencję, (aby nie było monopoli)
Dba o interes małych firm
Niweluje negatywne skutki działania rynku musi być poparcie społeczeństwa
Socjalna gospodarka rynkowa- gospodarka ,państwa dobrobytu, (Szwecja…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)