Statystyka - wprowadzenie

Nazwiska w kolorze
Czym jest statystyka? Łac. Status - czyli państwo. W Chinach, Egipcie - spis ludzi, w postaci słownej, nie liczbowej
Np. w Indiach już 300 lat p.n.e.
Spisy ludności były przydatnych narzędziem do sprawowania władzy oraz pewnego rodzaju racjonalizacji decyzji władczych.
Początki statystyki datuje się na około XVII wiek:
badania prowadzone przez dwóch angielskich uczonych - John Graunt 1620-74 oraz William Petty 1623-87, którzy analizowali dane o ludności, np. umieralność, wiek. Wykazali, że nawet w chaotycznych, przypadkowych zbiorowościach, można wykazać pewnego rodzaju prawidłowości, regularności → tzw. prawidłowości statystyczne. Dzięki temu analizowali oni strukturę ludności oraz potrafili w pewnym stopniu przewidywać przyszłe stany ludności w pewnej zbiorowości, kraju.
Petty i Gtaunt przeprowadzili pierwsze poważniejsze badania statystyczne, dlatego można by o nich mówić jako o prekursorach statystyki rozwój rachunku prawdopodobieństwa. Tu wymienić należy:
Blaise Pascal 1623-62
Pierre de Fermat 1601-65
Jacob Bernoulli 1654-1705 (stworzył, jak je sam nazywał - złote twierdzenie, które później zaczęto nazywać prawem wielkich liczb, które jest jednym z fundamentów współczesnej statystyki)
Thomas Bayes 1702-61 (rozpoczął intuicyjne obliczanie liczb - twierdzenie teorii prawdopodobieństwa)
w XVII wieku pierwszy raz zastosowano słowo „statystyka”
przez Gottfried Achenwall 1919-72, który został nazwany ojcem statystyki oraz w 1949 roku zawarł w swojej książce analizę różnych państw europejskich na podstawie różnych danych statystycznych, gdzie porównywał ustroje tych państw oraz (przede wszystkim) liczbowy potencjał ich gospodarek, np. wartość handlu, produkcji rolniczej.
w Polsce podobny kierunek obrał Stanisław Staszic, który w 1807 roku opublikował książkę pt. „O statystyce w Polsce. Krótki rzut wiadomości potrzebnych tym, którzy ten kraj chcą oswobodzić i tym, którzy w nim chcą rządzić.” Zamieścił w niej np. uwarunkowania geograficzne (np. ilość rzek), dane nt. polskich miast, ludności Polski, gospodarki, itd.
XIII wiek:
Simon Laplace 1794-1827 → rozwinięcie badań statystycznych metodą reprezentacyjną (wszystkie poprzednie na podstawie badań zbiorczych)
Razem z Carlem Friedrichem Gaussem → przedstawili analizę rozkładu normalnego zmiennej losowej ciągłej.
Carl F. Gauss 1777-1855 → krzywa Gaussa + przedstawił metodę najmniejszych kwadratów (wyznaczyć nią można tzw. krzywą represji czy trend) Wyodrębnił w zjawiskach masowych 2 czynniki - systematyczny i losowy. XIX wiek:
statystyka oficjalnie uznana za naukę
stworzono sekcję statystyki w ramach Brytyjskiego Towarzystwa Postępu Nauki

(…)

… specyficzna - pomocnicza względem innych nauk empirycznych, dostarcza narzędzi innym naukom empirycznym; jest silnie powiązana z matematyką choć sama matematyką zdecydowanie nie jest nauka indukcyjną a nie na podstawie aksjomatów (dedukcja w matematyce, logice)
opiera się na pewnego rodzaju obserwacjach empirycznych w drodze indukcyjnej
charakteryzuje się silnie ilościowym podejściem:
charakterystyka badań…
... zobacz całą notatkę