To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Stanisław Staszic 1755-1826
- Urodzony w rodzinie mieszczańskiej, ojciec i dziadek byli burmistrzami Piły. - Gdy był jeszcze młody uczył się w szkole parafialnej w swoim ojczystym mieście potem po edukacji uzyskał święcenia i został duchownym. - Staszic został wychowawcą synów Andrzeja Zamoyskiego. Wpłynęło to wiele na jego poglądy na świat, ponieważ do tej pory interesowały go tylko sprawy czysto naukowe, a teraz stał się bardzo wrażliwy na aspekty polityczne z tego względu, że Zamoyski był bardzo popularnym patriotą.
- Staszic był jednym z czołowych reformatorów i uczonych polskiego oświecenia. Domagał się zniesienia liberum veto, wprowadzenia dziedziczności tronu, praw politycznych dla mieszczan i poprawy sytuacji chłopów
- Zwolennik gruntownych reform systemowych w I Rzeczypospolitej , w okresie Sejmu Wielkiego wspierał piórem zmiany przeprowadzane przez parlament. - Prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
- Odegrał ważną rolę w rozwoju przemysłu, działając także jako geolog i badacz natury .Wznowił eksploatację węgla kamiennego ze złoża Reden na terenie obecnej Dąbrowy Górniczej. Z dużą uwagą studiował zwłaszcza dzieła o tematyce historycznej, poświęcone problemom odnoszącym się do zachodzących w Rzeczypospolitej procesów społecznych i politycznych. W nawiązaniu do nich przetłumaczył dwa utwory pisarzy francuskich, powieść rycerską Floriana: „Numa Popiliusz, drugi król Rzymu” oraz prace Thomasa: „Pochwały Marka Aurelego”. Wolny czas poświęcał nie tylko na lekturę i tłumaczenie dzieł. Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego - praca opublikowana została anonimowo. Przeważała w nim świadomość zagrożenia niepodległościowego Polski. Staszic zawarł w nim propozycje środków zaradczych dla uratowania kraju przed upadkiem. Książka składała się z 19 rozdziałów, między innymi: Edukacja, Prawodawstwo, Władza wykonawcza etc., ostatni rozdział brzmi: Sposób ratowania Polski od podziału.
Staszic nawiązywał w dużej mierze do umowy społecznej Rousseau. „Wolny lud”, zrzeszony na zasadzie całkowitej równości, realizować miałby swoją wolność poprzez podporządkowanie się woli zbiorowej, która oddawać powinna bezpośrednie tendencje, a przynajmniej większości tych jednostek. Utrata wolności następuje w momencie zagarnięcia władzy przez jednostkę lub grupę jednostek. Społeczeństwo zaś jest wartością moralną, a szczęście może polegać jedynie na podporządkowaniu się woli zbiorowej.
Staszic oczywiście modyfikuje teorie Rousseau. Gdy Rousseau głosi konieczność uznania woli większości, Staszic motywuje to odniesieniem do świata przyrody, o którego rozwoju decyduje prawo silniejszego. Z takim rozumieniem społeczeństwa łączy się koncepcja narodu. Narodem są bowiem wszystkie stany. Staszic występował więc przeciw
(…)
… radykalne środki zaradcze.
Ukazaniu się „Uwag. . . ” towarzyszył klimat sensacji politycznej, widziano magnatów wykupujących setki egzemplarzy nakładu, chcąc uniemożliwić kolportaż książki. Skutek był wręcz odwrotny, mnożyły się legalne i „dzikie” przedruki, przypisywano mylnie autorstwo dzieła Józefowi Wybickiemu, podczas gdy napisał je nie znany dotąd nikomu młody ksiądz, który dzięki „Uwagom…” stanął…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)