Stanisław Staszic o edukacji publicznej - tekst źródłowy Edukacja publiczna dzieli się na dwie części:
- wychowanie - w rodzinach
- oświecenie - w publicznych szkołach
Przedmiotem wychowania jest zachowanie i umocnienie zdrowia, ukształtowanie ciała, nadanie dobrych obyczajów, praktycznej religii i moralności.
WYCHOWANIE MORALNE: Prawodawca powinien starać się urządzić prawdziwe rodziny, ustanowić zupełną władzę ojców i przepisy dotyczące wychowania dzieci:
- ojciec ma być praktycznym nauczycielem religii;
- ojciec ma decydować o szkole, zabawie, religii, towarzystwie swoich dzieci; Dzieci nie mogą brać udziału w prywatnych i publicznych imprezach sportowych, widowiskach, zabawach, ucztach, zgromadzeniach
W domach religijnych (kościołach) należy wprowadzić podział na część męska i żeńską
wychowanie dzieci ma trwać dopóki córki nie wyjdą za mąż i dopóki synowie nie ożenią się i nie zostaną ojcami. Żadem mężczyzna nie może stać się urzędnikiem publicznym ani sędzią zanim się nie ożeni.
Staszic był zwolennikiem i bojownikiem zmiany prawa małżeńskiego w Polsce. Stając na pozycjach postępowych występował jako przeciwnik katolickiej zasady nierozerwalności małżeństwa. Ponadto uważał, że bezżenność nie może mieć miejsca, ponieważ jest ona wbrew naturze, powoduje nieład w rodzinnym życiu, psuje panujące obyczaje.
Młodzież i bezżenni nie mogą mieć wpływu na opinie publiczną. Należy przestrzegać wszystkich praw cywilnych i politycznych. Młodzieży i bezżeńcom nie wolno uczestniczyć w publicznych zgromadzeniach, zabawach, obradach sądowych, itd.
Bezżeńcy mają mieć specjalnie wyznaczone miejsca - ustęp skierowany przede wszystkim przeciw zakonom, które autor traktował jako próżniactwa i rozpusty.
WYCHOWANIE OŚWIECENIOWE - ludzie mają poznawać wszystko przez zmysły
- należy poznać ustawę publicznego oświecenia, aby mogli pozbyć się fałszywych pomysłów, wyobrażeń;
Należy oswajać dzieci z pomocami naukowymi po to, aby mogły lepiej wykorzystywać swoje zdolności zmysłowe i umysłowe; szkoły elementarne : mają znajdować się w każdej gminie;
nauka czytania, pisania, liczenia w pamięci i pisemnie, nauka rysunku, geometrii - wymagają ciągłej uwagi, która rozwija rozsądek; I rozdział książki nie może zawierać nauk moralnych opartych na naukach Boga; powinny zawierać szczególne obowiązki dzieci względem rodziców, rodzeństwa, krewnych, powinowatych i wszystkich ludzi; II rozdział : moralne stosunki i obowiązki względem gminy, jej naczelnego, starszych rady gminy; opis obowiązków władzy urzędników (kodeks praw administracyjnych)
(…)
… uniwersytetu):
- na 12 liceów ma przypadać jedna szkoła główna; ma składać się z wydziałów;
w I - wszym wydziale będą wykładane: historia naturalna, fizyka, chemia, matematyka, astronomia, systematyka świata zwierząt, roślin, ludzi; moralność, czyli powinności i należności człowieka wybudowane na przykazaniach Boskich;
II wydział: prawo cywilne i administracyjne;
III wydział: medycyna
IV wydział: język…
… manipulacyjnej;
z księgi praw administracyjnych ma być dodany wypis z obowiązkami naczelnika miasta i urzędników manipulacyjnych;
ogólna znajomość geografii, przynajmniej swojego miasta, obwodu, województwa, ogólne wiadomości o ziemi, minerałach, roślinach, zwierzętach, zjawiskach fizycznych, żywiołach, gazach, elektryczności
Do każdego z tych przedmiotów mają być oddzielne podręczniki zatwierdzone przez rząd.
szkoła praktyczna: fabryki, nauka rzemiosła, rękodzielnia
szkoła licealna: w każdym województwie
miała być wstępem do świątyni nauki i umiejętności;
nie będzie do niej dopuszczony nikt kto nie ukończył szkoły elementarnej i nie zdał egzaminu (nie złożył świadectwa ukończenia)
matematyka w całej teorii, geometria, trygonometria, algebra do 4 - tego stopnia włącznie, fizyka, historia naturalna…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)