Maria Sokolik - Psychoanaliza i ja Poczucie tożsamości - poczucie własnego istnienia jako jednostki, poczucie posiadania własnego „ja', (w sensie psycho-fizycznym:) poczucie, że się jest i kim się jest.
Aspekty poczucia tożsamości , składające się na poczucie indywidualnego istnienia - spełnienie wszystkich warunków określimy jako subiektywne, niezaburzone poczucie tożsamości. poczucie odrębności od otoczenia - zdolność do rozróżnienia tego, co przynależne i nieprzynależne do „ja” w sensie fizycznym (poczucie granic własnego ciała) i psychicznym (zdolność do odróżniania własnej fantazji od rzeczywistości, własnych potrzeb, emocji i poglądów od potrzeb, emocji i poglądów innych osób). Fenichel - jesteśmy indywiduum o tyle, o ile jesteśmy w stanie stwierdzić swoją odrębność. gdy go brak - osoby mają wrażenie, że nikną, rozpływają się
poczucie ciągłości własnego „ ja ” pomimo upływu czasu i zmian, jakie w człowieku zaszły gdy go brak - ludzie czują, że stali się kimś zupełnie innym niż byli dotychczas
poczucie wewnętrznej spójności gdy go brak - „rozbicie” ja, np. podmiot ma poczucie, że wszedł w niego ktoś inny
poczucie posiadania wewnętrznej treści gdy go brak - skrajne poczucie pustki wewnętrznej, braku motywów, postaw i uczuć
Pojęcie „poczucie tożsamości” odnosi się głównie do sfery świadomej, jednak nieświadoma sfera poczucia tożsamości wywiera pewien wpływ na sferę świadomą i przejawia się w zachowaniu
Warunki osiągnięcia tożsamości: rozwój relacji z obiektem, przede wszystkim z matką (na poziomie intrapsychicznym to budowa umysłowej reprezentacji matki) - Hartman, Mahler
wybór spośród możliwości oferowanych przez społeczeństwo i zaangażowanie się w nie (aby subiektywnie wyodrębnić się z otaczającego świata, musimy uprzednio utożsamić się z pewnymi jego aspektami) - Erikson
Motywacja do utrzymania poczucia tożsamości - dowody na istnienie:
istnieje tendencja rozwojowa do określenia siebie - eriksonowską fazę kryzysu tożsamości charakteryzuje duże napięcie psychiczne. Młodzież poszukując wyjścia z dyfuzji tożsamości może wybrać nawet tożsamość negatywną
istnieje wiele sposobów podkreślania swojej tożsamości i odrębności od innych ludzi (np. przeciwstawianie się nakazom czy opinii otoczenia, ubiór, zaznaczanie „swojego terytorium”)
zaburzenia poczucia tożsamości są stanem przykrym i u chorych występuje tendencja powrotu do normalnego stanu - podejmowanie specyficznych czynności, np. samostymulacja czy formułowanie urojeń na swój temat
Motywacja do utrzymania poczucia tożsamości to motywacja do progresji.
(…)
… tolerancji na odseparowanie od matki. Kształtuje się umysłowa reprezentacja „ja” odrębnego od reprezentacji obiektu uczuć. Warunki osiągnięcia seperacji: dobra opieka macierzyńska, empatia, emocjonalna dostępności matki,
akceptacja matki do zdobycia przez dziecko autonomii.
Psychozy dziecięce - Mahler - skrajna forma zaburzeń poczucia tożsamości, polegająca na fiksacji lub regresji do fazy symbiozy…
… funkcjonowania psychicznego. Fiksacja i regresja stanowią o patologii poczucia tożsamości. U niektórych tendencje regresyjne są na tyle silne ze wiążą się z dużym lękiem i zaburzeniami funkcjonowania. Regresja w służbie ego - adaptacyjny charakter regresji. Przyjemne przeżycie osobowości zbiorowej, o charakterze chwilowego relaksu (np. imprezy zbiorowe - mecz, koncert), które ułatwia powrót po pewnym czasie do funkcjonowania na normalnym poziomie. Rozwój poczucia tożsamości
Faza autystyczna (0-2 miesiąc)
Noworodek nie wykazuje zaangażowania względem świata zewnętrznego - nie reaguje na bodźce zewnętrzne, odczuwa głównie głód i inne napięcia związane ze stanem wewnętrznym.
Faza symbiozy (2-6 miesiąc)
Noworodek dzięki opiece macierzyńskiej przechodzi z fazy autystycznej do fazy symbiozy. Jako oznakę wchodzenia przez niemowlę w fazę symbiozy traktuje się pierwsze przejawy zachowania społecznego - uśmiech społeczny.
Angel - dziecko ma mgliste poczucie własnego istnienia i istnienia matki, ale nie odróżnia siebie od niej, nie posiada też poczucia egzystencji jako jednostki odrębnej od reszty świata. Dziecko doświadczające braku matki ogrania panika określana jako (bardzo silny i wszechogarniający) lęk…
… występują nie tylko u ludzi mających poważne problemy ze sobą, ale w większym lub mniejszym stopniu w życiu psychicznym każdego człowieka. Przeżycia symbiotyczne pojawiają się nie tylko w formach zaburzających funkcjonowanie, ale też w ramach szeroko pojętego funkcjonowania normalnego (potrzeby symbiotyczne zapewniają np. orgazm, przynależność do grupy, udział w imprezach zbiorowych).
Zaburzenia poczucia…
… połączenia z matką
Mahler - wynik niepowodzenia dziecka w seperacji od matki
M. Klein - depersonalizacja jako wyraz regresji do paranoidalno-schizoidalnej fazy rozwoju, charakteryzującej się się stosowaniem przez dziecko prymitywnych mechanizmów obronnych opartych na rozszczepieniu i projekcji oraz niezdolnością do spostrzegania siebie jako całości odrębnej od matki.
Rozwój fałszywego „ja” - rozwija…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)