Socjologowie proponują analizę procesów urbanizacji na kilku płaszczyznach. Profesor Ziółkowski wyróżniał 4 płaszczyzny urbanizacji:
demograficzna - urbanizacja jest traktowana jako koncentracja ludności w miastach i jest definiowana na tej płaszczyźnie jako wzrost odsetka ludności miast na danym obszarze;
przestrzenna - polega na tym, że coraz większe przestrzenie geograficzne są kształtowane na moduły miejskie; towarzyszyć jej musi rozbudowa sieci dróg, powstawanie określonego typu zabudowań o pewnej skali
ekonomiczna - jest to stały wzrost liczny ludności pracującej w zawodach pozarolniczych
społeczna - przyswajanie przez ludność miejskiego stylu życia; związane z kulturą masową
Marcin Czerwiński podsumował swoją refleksję na temat strat, jakie powstają w procesie urbanizacji. Jest ich 4:
życie w miastach odsuwa ludzi nas od natury, rozumianej jako stan emocjonalny, dobrostan związany z zachowaniem poczucia piękna, potrzebny dla duchowości człowieka
zaczęliśmy żyć sztucznym rytmem - nasz kalendarz jest tak naprawdę techniczny
więzi społeczne mieszkańców miasta są inne zasadniczo od tych, które łączyły nas, kiedy żyliśmy w mniejszych społecznościach - są inne niż mieszkańców wsi, nie są wyraziste, humanistyczne, są uprzedmiotowione
wieś o wiele bardziej niż miasto zachowuje pewien typ obyczajowości, który jest uważany za coś cennego, wartościowego.
Proces ruchliwości społecznej
Może dotyczyć całego społeczeństwa globalnego lub mieć miejsce ze względu na zmiany w strukturze. Socjologowie wyróżniają 2 takie ruchliwości:
poziomą (horyzontalną) - polega na przemieszczaniu się jednostek lub grup społecznych w przestrzeni społecznej, ale bez zmiany pozycji społecznej, np. dojazdy do pracy
pionową (wertykalną) - ma miejsce wtedy, kiedy jednostka lub grupa społeczna przesuwa się z pozycji społecznej niższej na wyższą, czyli może awansować, lub z pozycji wyższej na niższą (degradacja ma wówczas miejsce).
Możliwość ruchu zależy od typu społeczeństwa, w jakim człowiek żyje.
Ciekawym zjawiskiem jest ruchliwość międzypokoleniowa. Polega na tym, że porównuje się pozycje rodziców i dzieci w danym (tym samym) okresie życia.
Dezorganizacją nazywamy rozkład systemu i więzi społecznych, które przedtem zapewniały spójność w funkcjonowaniu danej społeczności. Jeżeli taka względnie spójna i zintegrowana zaczyna pękać oraz wchodzą to dewiacja i chaos, to zaczynamy funkcjonować w systemie dość niezdrowym. Zaczynają się potem szerzyć patologie społeczne, czyli zjawiska oceniane jako złe, szkodliwe dla społeczeństwa. Społeczne nierówności
Bardzo często ludziom zdarza się mylić nierówności z różnicami. Różnice występują między jednostkami, grupami, kategoriami społecznymi i o ile różnice indywidualne, a właściwie nierówności będące wynikiem różnic indywidualnych nie interesują socjologów, o tyle nierówności społeczne związane z przynależnością do grup, stanowi przedmiot socjologii. Nierówności społeczne to nierówności pod względem cech społecznych. Najważniejsze z nich to:
(…)
… znaczenie, ale głównie postrzegano je jako niebezpieczne. W latach 50. XX wieku zaczęły powstawać zupełnie inne ruchy społeczne. To były ruchy, które podejmowały nowe konflikty społeczne już nie na płaszczyźnie ekonomicznej. Tamte miały charakter klasowy, gdyż różnice ekonomiczne to pokazywały. Nowe ruchy społeczne miały inny charakter, była płaszczyzna na ekonomiczna. Niezależnie od tego, do jakiej klasy człowiek należy, to walczy on tę wartość, która łączy go z innymi. Te ruchy zostały określone przez badaczy jako nowe ruchy społeczne. Geneza poszczególnych podejść teoretycznych tkwi bezpośrednio w charakterze tych zjawisk, bo nie były one identyczne. Powstały stąd dwie szkoły:
teoria mobilizacji zasobów - powstała do analizy amerykańskich ruchów społecznych, które miały charakter bardziej zorganizowany i pragmatyczny; powstawały szybko, formalizowały swoje działania; bardzo dbali ich uczestnicy o działania racjonalne w takim sensie, że rozpatrywali cele jakie mają do zrealizowania myśląc od razu o niezbędnych zasobach do ich realizacji; teoria nowych ruchów społecznych - związana z badaniem ruchów europejskich
teoria zachowań zbiorowych - pierwsza klasyczna; zaproponowano w niej postrzeganie ruchu społecznego…
… też i tak, że te nierówności społeczne oznaczają nierówność szans życiowych, ponieważ dostęp do dóbr wpływa na te szanse życiowe człowieka. Należy uświadomić sobie jakie są dobra cenione społeczne. Są to np.:
zdrowie
rodzina
dochody, dobra materialne
praca
władza
szacunek, prestiż społeczny.
Tym samym zaczynamy mówić o pojęciu stratyfikacji społecznej, które służy do opisu grupowych lub pozycyjnych różnic w dostępie…
… na poziomie jednostkowym i obrazować stany emocjonalne negatywne ludzi. Chodzi o ich frustrację wynikającą z zagrożenia utraty tożsamości, braku poczucia bezpieczeństwa. Widziano efekt dyskomfortu psychospołecznego. Drugim nurtem jest personalizm makrospołeczny, z którym wiąże się nazwisko Parsons. Ruch społeczny jest przejawem pewnego niepożądanego napięcia w systemie społecznym…
… standardowe cele kulturowe, które są aprobowane w danej zbiorowości, ale równocześnie nie zgadza się ze społecznie usankcjonowanymi środkami do osiągania tych celów;
rytualizm - dotyczy takiej sytuacji, kiedy osoby nie rozumiejące celów zachowują się tak, jak jest to akceptowane społecznie, poddają się obowiązującym normom, nie rozumiejąc ich;
wycofanie się - opisuje sytuację osoby, która porzuca zarówno…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)