27. Kultura. Kultura jest czymś, co powstało kilka tysięcy lat temu. Refleksję nad kulturą rozpoczęli starożytni Grecy (V - III w. p.n.e.). Arystoteles, Platon itp. głosili, że z ludzkich zachowań trzeba wyodrębnić te, które są związane z naturą i te, które mają charakter umowny. Grecy nie używali terminu kultura. Średniowiecze nie wniosło nic nowego do określenia znaczenia kultury. Nie prowadzono refleksji nad kulturą, gdyż uważano, że została ona stworzona przez Boga, człowieka traktowano jako narzędzie, które tworzy dzieła (jak dłuto czy pędzel). Cultura - pielęgnowanie, uprawa - pochodzi z języka łacińskiego. Na początku XVI w. w 1510 r. w języku angielskim pojawia się termin kultura. Kultura - rozmyślny wysiłek zmierzający do rozwinięcia jakości jakiegoś przedmiotu. W tym okresie ponownie zaczęto zastanawiać się nad kulturą, nad zdolnością człowieka nad do jej tworzenia. (99% prac w tym okresie było podpisywanych przez artystów). W Niemczech w 1688 r. Samuel Puffendorf użył terminu kultura w nawiązaniu do rozumienia łacińskiego: cultura animir - kultura ducha (kształcenie moralności). Joachim Herber używał pojęcia kultura na oznaczenie doskonalenia się jednostki, kwalifikacji, umiejętności, które jednostka nabywa w wewnętrznym życiu jako umiejętności. Technikę też zaliczał do kultury. Do elementów kultury zaliczał język jako coś istotnego, bez języka nie ma możliwości przenoszenia się kultury. Świadomie posługiwał się tym terminem przy opisie wcześniejszych kultur i przy analizie myśli dziejów. W połowie XIX wieku Gustaw Klemm zdefiniował kulturę w sposób bardziej bliski współczesnemu. KULTURA - wszystkie aspekty życia społecznego danej społeczności (obyczaje, rzemiosła, umiejętności, życie domowe i publiczne w czasie pokoju i wojny, religia, nauka i sztuka). Typy definicji kultury: 1) wyliczające - wymieniają dziedziny kultury. 2) historyczne - podkreślają rolę dziedziczenia, tradycji. 3) normatywne - podkreślają fakt, że treści kultury są obowiązujące. 4) psychologiczne - podkreślają, że proces uczenia kultury jest jednym z najistotniejszych, jest to czynnik tworzenia osobowości. 5) strukturalistyczne - kultura jest traktowana jako całość. 6) genetyczne - podkreślają społeczny rodowód kultury. Kultura w dwojakim ujęciu: - szerokim (antropologicznym) - wszystkie zachowania i rezultaty zachowań, które mają rodowód społeczny (nauka, polityka, religia, komunikacja, rolnictwo, handel i transport). - wąskim - wszystko to, co jest związane ze znaczeniami i symbolami (symbolicznym komunikowaniem się). KULTURA (Marian Golka) w ujęciu wąskim : jest to system czynności i wytworów, których podstawowym aspektem jest obecność intersubiektywnie rozumianych znaczeń posiadających społeczną wartość i akceptację (fryzura, ubiór itp.) - aspekt znaczenia przeważa nad użytecznością.
(…)
… z historii dotychczas nie uprawianej systematycznie, a mianowicie z historii społeczeństwa pierwotnego. Była to właściwie pierwsza tego rodzaju teoria w nauce. Rozwój ludzkości i jej kultury polega na przechodzeniu od form niższych do wyższych form egzystencji i dokonuje się wskutek powolnego, lecz systematycznego gromadzenia doświadczeń, wskutek dokonywania odkryć i wynalazków, które zapewniają ludziom…
… wykazać główne stadia ludzkiego rozwoju". Pojawianiu się nowych narzędzi Morgan przypisuje decydujące znaczenie dla dalszego rozwoju. Pojawienie się łuku i strzał „wywarło potężny wpływ na społeczeństwo pierwotne", a odkrycie metali, przede wszystkim żelaza, i ich zastosowanie przyczyniło się niezmiernie do postępu kultury. Podobnie oswojenie zwierząt, przystąpienie do uprawy roli itp. wywołało potężne…
… się przejście do niższego okresu barbarzyństwa, który trwa na różnych obszarach dłużej lub krócej. Na półkuli wschodniej przejście do średniego stanu barbarzyństwa zaczyna się z oswojeniem zwierząt, na zachodniej punktem zwrotnym jest rozpoczęcie uprawy kukurydzy (dzięki nawodnieniu ziemi) oraz użycie kamieni i cegły do budowy schronień. Wyższy stan barbarzyństwa zaczyna się wynalezieniem topienia rudy…
… i logiczny schemat rozwoju. Ale schemat wydawał się zbyt prosty, by mógł wyjaśnić bez reszty ogromną złożoność procesu dziejowego.
30. Fundamentalizm religijny. Rygorystyczne przestrzeganie zasad i norm wyznaczonych przez doktrynę religijną połączone często z narzucaniem tych zasad innym członkom społeczności niekoniecznie wyznającym tę samą religię lub przymusowym prozelityzmem.
Fundamentalizm dotykał i dotyka wszystkie istniejące religie, a zwłaszcza te o spisanej lub skodyfikowanej tradycji (religie księgi). Choć w ostatnich czasach najbardziej widoczny stał się fundamentalizm ze świata muzułmańskiego, to nie pozbawione takich grup są także inne wielkie religie, jak chrześcijaństwo, hinduizm - czy mniejsze, jak judaizm i sinto. W przypadku dwóch czy też trzech ostatnich fundamentalizm religijny…
… periodyzację dziejów ludzkości, jako kryteria podziału na epoki podaje zawsze zmiany w sposobie gospodarowania wywołane wynalazkami i odkryciami technicznymi; z jednym tylko wyjątkiem: cywilizację od barbarzyństwa oddziela wynalezienie alfabetu fonetycznego i pisma. Tak więc, mimo wieloznaczności w formułowaniu zasadniczych tez teorii, przeważa materialistyczna interpretacja. Próbę wyjaśniania rozwoju instytucji przez odwoływanie się do wrodzonych idei i czynników psychicznych L. A. White interpretuje jako ukłon pod adresem modnej wówczas psychologii. Morgan sam pisze, charakteryzując poszczególne okresy rozwojowe, że „stan uspołecznienia każdego z nich jest dla nas faktem materialnym". Pytając jak rozwój przebiegał dochodzimy do teorii periodyzacji dziejów. Ludzkość w swoim rozwoju przechodziła różne…
… jest najczęściej powiązany także z polityczną ideologią nacjonalizmu, jako że są to de facto religie narodowe.
31. Ewolucjonizm W socjologii przybierał różne postacie: niektórzy socjologowie łączyli go z teorią Darwina, tworząc darwinowską odmianę ewolucjonizmu; inni - z filozofią Hegla. Szkoły i kierunki ewolucjonistyczne różnicowały się w zależności od tego, jakie czynniki uznawano za decydujące o rozwoju…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)