Sobór Nicejski Bibliografia:
K. Schatz, Sobory powszechne, tłum. J. Zakrzewski, Kraków 2002.
M. Starowieyski, Sobory Kościoła niepodzielonego, Tarnów 1994.
J. Gliściński, Współistotny Ojcu, Łódź 1992.
Odniesione przez Konstantyna Wielkiego zwycięstwo nad Maksencjuszem około Mostu Mulwijskiego pod Rzymem (28.10.312 r.) było w późniejszym czasie powszechnie przypisywane szczególnej pomocy Bożej (zarówno przez chrześcijan, jak i przez pogan). Przekazy Laktancjusza i Euzebiusza informują, że cesarz miał mieć przeddzień bitwy widzenie Chrystusa wskazującego na krzyż i zachęcającego władcę do szukania w nim pomocy (In hoc signum) Zgodnie z tym widzeniem cesarz polecił umieścić znak krzyża na tarczach i sztandarach legionów i poprowadził je do zwycięstwa. W lutym 313 r. przy okazji małżeństwa Licyniusza z siostrą Konstantyna - Konstancją doszło do spotkania obydwu cesarzy w Mediolanie, gdzie uzgodniono program polityki religijnej w stosunku do chrześcijaństwa. We wschodniej części Imperium zakończył się czas prześladowań.
Gdy we wrześniu 324 r. Konstantyn po zwycięstwie nad Licyniuszem pod Hadrianopolem wkraczał na Wschód, licząc na zjednoczenie Cesarstwa pod jednym berłem i zapewnienie mu pokoju dzięki wolności religijnej, a w konsekwencji promocji chrześcijaństwa, spotkał go gorzki zawód: zastał Kościół rozdarty, a biskupów obrzucających się wzajemnie klątwami.
Spór zaczął się w Egipcie i wkrótce ogarnął cały Wschód. Patriarcha Aleksandrii Aleksander, rzucił klątwę na swego kapłana Ariusza.
Ariusz, ur. w Cyrenajce (Libia) w 256 r. Kształcił się w Antiochii w szkole Lucjana, późniejszego męczennika z 312 r. Tam prawdopodobnie zaszczepiono mu idee subordynacjonizmu. Został diakonem, a następnie kapłanem Kościoła aleksandryjskiego. Był dość dobrym biblistą, uzdolnionym literacko z chryzmatem do zdobywania popleczników. Z gorliwością prowadził pracę duszpasterską, tak, że zaczął się gromadzić wokół niego krąg oddanych mu duchownych i świeckich. Ariusz wywodził się ze środowiska prezbiteratu, gdzie „papież Aleksandrii” był wybierany spośród nich jako „Primus inter pares”. Biskup Aleksander umacniał monarchialną władzę biskupa. Konflikt więc teologiczny ma kontekst dyscyplinarny. Ok. 318 r. dochodzą do patriarchy aleksandryjskiego protesty części wiernych, słuchających kazań Ariusza w kościele w Baukalis. Zarzuca mu się, iż w nauce o Synu Bożym głosi:
Logos jest najdoskonalszym stworzeniem Ojca
Jako stworzenie ma swój początek; „był czas kiedy go nie było”.
nie jest współistotny (homoousios) - jego natura nie pochodzi od Ojca
niepodobny (anomoios) i zupełnie różny w swej istocie od Ojca
(…)
… :
„Pan stworzył mnie na początku dróg swoich”.
Duch Święty jest pierwszym ze stworzeń Logosu i jako taki jeszcze mniej Bogiem. Prawdziwym i w pełnym tego słowa znaczeniu Bogiem jest Ojciec. Bóg jest Jednością nie dopuszczającą w sobie żadnej dwoistości.
Ariusz opuszcza Aleksandrię i chroni się u swoich szkolnych przyjaciół Euzebiusza z Cezarei i Euzebiusza z Nikomedii - metropolity ówczesnej stolicy cesarstwa…
… odwołani z wygnania i zrehabilitowani jako prawowierni za cenę mniej lub bardziej niejasnego i szczerego wyznania wiary. Euzebiusz z Nikomedii został przywrócony do łaski; Euzebiusz z Cezarei nigdy tej łaski nie stracił. Z paroma wyjątkami Konstantyn do końca swego życia będzie popierał przeciwników sformułowania nicejskiego i z ręki Euzebiusza z Nikomedii w 337 r. przyjmie chrzest.
…
… Ariusza i jego zwolenników. Cesarz oburzony konfliktem zwrócił się do obydwu stron i zażądał zaprzestania sporu. Liczył, że jego autorytet ugasi ogień konfliktu. Sprawa okazała się poważniejsza, czego subtelność odkrył wysłany z listami do Aleksandrii bp. Kordoby Hozjusz. Problem: Monoteizm żydowski - politeizm grecki.
Brak wyraźnych sformułowań dogmatycznych w istniejącej dotychczas doktrynie Kościoła…
… widzenia Boga. Naukę tę głosił libijski kapłan Sabeliusz (II-III w.) stąd nazwa sabelianizm. Jeszcze inna nazwa to patrypasjanizm (od łac. Pater i passio, to znaczy jakoby cierpiał na krzyżu Ojciec).
subordynacjonizm - podporządkowanie osób Boskich w Trójcy. Podkreślenie realnej troistości (Orygenes, Hipolit Rzymski, Nowacjan). Do połowy III w. pogląd ten mieścił się jeszcze w granicach ortodoksji.
Sobór…
…, rzeka ze źródła).
Potępiony przez synod Antiocheński (268 r.) Paweł z Samosaty stosował to słowo podobno dla podkreślenia monarchii Ojca.
Credo nicejskie:
Wierzymy w jednego Boga Ojca Wszechmogącego, Stworzyciela wszystkich rzeczy widzialnych i niewidzialnych; i w jednego Pana naszego Jezusa Chrystusa, Syna Bożego, zrodzonego z Ojca, jednorodzonego, to znaczy z substancji Ojca, Boga z Boga, światłość…
…-prezbiter-diakon
uznanie prerogatywy Rzymu, Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy
poruszono sprawę pokuty i upadłych
Ariusz i 2 biskupi z Libii zostają skazani na wygnanie. Suto obdarowani przez cesarza Ojcowie Soborowi rozjeżdżają się do domów.
Nie upłynęły jeszcze trzy lata od Soboru Nicejskiego (325 r.), a już Konstantyn dokonał całkowitego zwrotu w polityce religijnej. Arianie i sam Ariusz zostali…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)