To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Skutki prawne małżeństwa (str. 208-209).
Wskutek małżeństwa zachodził stosunek powinowactwa, a także przeszkoda do zawarcia nowego małżeństwa. Dzieci zrodzone w małżeństwie uchodziły za prawe ( legitimi ). Żona uzyskiwała pozycję społeczną męża, byli oni zobowiązani do wzajemnego szacunku ( reverentia ). Mąż miał obowiązek utrzymywać żonę, mógł decydować o miejscu jej zamieszkania i sposobie wychowywania dzieci. Mąż wchodził w stosunki prawno-majątkowe żony (jeśli uprzednio była sui iuris ), stawał się sukcesorem uniwersalnym. Posag ( dos ) to majątek wnoszony mężowi w związku z zawarciem małżeństwa. Jego zadaniem było pokrywanie części kosztów związanych z utrzymaniem małżeństwa ( onera matrimonii ). Ustanowienia posagu mógł dokonać ojciec kobiety ( dos profecticia ) albo inne osoby lub sama żona ( dos adventicia ). Ustanowienie posagu polegało na przeniesieniu własności na męża ( dos datio ), przyrzeczeniu stypulacyjnym ( dotis promissio ) albo przyrzeczeniu ustanawiającym ( dotis dictio ). Jeśli zastrzeżono zwrot w wypadku rozwiązania małżeństwa, zwano go dos recepticia . Posag formalnie należał do męża, lecz miał on moralny obowiązek zwrócić go przy rozwiązaniu najpierw z dobrej woli, później z mocy umowy i prawa, a środkiem procesowym (nie obejmował pożytków) była actio ex stipulatu ( stricti iuris ) albo actio rei uxoriae ( bonae fidei ). Gdy małżeństwo rozpadało się z winy żony albo powstały z niego dzieci, mąż mógł zatrzymać część posagu ( retentio - do połowy). Skutkiem małżeństwa był zakaz darowizn . Początkowo darowizny można było czynić przed małżeństwem ( donatio ante nuptias ). Justynian wprowadził możliwość czynienia darowizny w trakcie małżeństwa ( donatio propter nuptias ). W wypadku rozwiązania małżeństwa mąż musiał zwrócić darowiznę (nie, jeśli małżeństwo rozpadło się z winy żony).
§ 80. Władza ojcowska (str. 209-211). Patria potestas powodowała, że ojciec decydował czy dziecko urodzone w jego małżeństwie ma podlegać jego władzy, posiadał prawo życia i śmierci ( ius vitae ac necis ). Mógł dziecko sprzedać ( ius vendendi ), wyrażał zgodę na małżeństwo (mógł je rozwiązać), mógł wydać dziecko jeśli wyrządziło szkodę obcemu i miał obowiązek utrzymania, wychowania i opieki ( officium , pietas ) nad swoimi dziećmi. Miał zdolność prawną i co nabyły dzieci stanowiło jego własność, dysponował ich majątkiem. Peculium to wydzielona część majątku, wydzierżawiona synowi aby nauczył się handlu ( peculium castrense - otrzymywał syn na wojnie, peculim quasi casterense - wartości majątkowe, które syn nabył pełniąc obowiązki państwowe albo godności kościelne). Pod władzę ojca wchodziły w sposób naturalny dzieci zrodzone z małżeństwa (które urodziły się w 182 dni po jego zawarciu lub 300 dni po jego rozwiązaniu). Macierzyństwo było zawsze pewne (
(…)
… demonstrant) - domniemanie ojcostwa. Wejście w sztuczny sposób: 1) przysposobienie: adopcja (adoptio - dziecka alieni iuris tylko za zgodą osoby nim władającej) i arogacja (arrogatio - dziecka sui iuris, dokonywane na zgromadzeniu ludowym i stawało się alieni), 2) legitimatio to nadanie dziecku zrodzonemu w konkubinacie stanowiska dziecka pochodzącego z prawego małżeństwa, następowało to wskutek…
… za długi spadkowe majątkiem dziedziczonym i własnym (mógł ponieść uszczerbek). Dziedzic nie odpowiadał za służebności osobiste i zobowiązania powstałe z tytułu przestępstwa zmarłego. Dziedzicem mógł stać się powołany do spadku (delatio hereditatis to delacja, czyli forma zaoferowania spadku, z którego powołany mógł skorzystać - z wyjątkiem heredes necessarii) i go nabędzie (acquisitio hereditatis…
… ale dopiero po śmierci testatora. Mógł być zmieniony aż do śmierci testatora (według Justyniana testament można było odwołać po 10 latach). Musiał wyznaczać dziedzica, gdyż inaczej nie byłby testamentem, lecz kodycylem. Kodycyl (codicillus) był listowną prośbą skierowaną przez spadkodawcę do dziedzica beztestamentowego albo osoby obdarowanej w testamencie o wypełnienie jakichś rozporządzeń. Miał uzupełnić dziedziczenie testamentowe albo beztestamentowe i mógł zawierać wszystkie elementy składające się na treść testamentu z wyjątkiem ustanowienia dziedzica i wydziedziczeń. Często w testamencie testator umieszczał klauzulę kodycylarną, że w razie unieważnienia go ma być traktowany jako kodycyl (dziedzica traktowano jako fideikomisariusza uniwersalnego). W okresie archaicznym testament był publiczny i ustny…
… co najmniej 1/4 (zachowek - pars legitima, portio debita) tego, co otrzymaliby beztestamentowo. Termin przedawnienia skargi upływał w ciągu 2 lat, a później 5 lat od śmierci testatora, a zachowek mógł wynosić 1/3, a nawet 1/2 portio ab intestato. Zachowek to minimalna część spadku należna członkom najbliższej rodziny. Zachowek można było przekazać w formie udziału w spadku, zapisu albo darowizny. Roszczenie…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)