19.05.2012 OPIEKA I KURATELA OPIEKA była stosowana wobec osób sui iuris, które nie pozostawały pod władzą zwierzchnika familijnego pater familias, które nie miały zdolności do czynności prawnych, albo ta zdolność była ona ograniczona. Opieka była sprawowana nad kobietami i nad osobami niedojrzałymi (osoby powyżej 7 roku życia, w przypadku dziewcząt do 12 roku życia, a chłopców do 14). Powołanie opiekuna: – mogło nastąpić albo na podstawie testamentu – tutelae testamentaria. – mogła wynikać też z ustawy – tutelae legitima – miała zastosowanie wtedy, kiedy nie było zapisu testamentowego (testamentu), nie było opiekuna testamentowego. Wtedy takiego opiekuna powoływano z ustawy spośród najbliższych krewnych agnacyjnych, a w przypadku ich braku spośród członków rodu. Takie osoby powołane do sprawowania opieki były automatycznie dziedzicami ustawowymi pupila. – Tutela dativa – opieka, która mogła być ustanowiona na podstawie zarządzenia władzy – czyli jeśli nie było opiekuna testamentowego lub opiekunó ustawowych, wtedy Pretor ustanawiał opiekuna dla osoby niedojrzałej. – Na prowincjach osobą uprawnioną do ustanawiania opiekunów był namiestnik. Podstawowym celem opieki było zabezpieczenie interesów majątkowych podopiecznego, ale tez sprawowania troski, w zakresie zarządzania majątkiem podopiecznegio, w zakresie wychowania, utrzymania. Sprawowanie opieki w Rzymie było publicznym obowiązkiem. Odmówić można było tylko z ważnych przyczyn. Nie wszyscy też byli zdolni do sprawowania opieki nad drugą osobą. Wyłączeni byli: – chorzy umysłowo, – niemi, – głusi, – osoby, na które spadła infamia, – początkowo też kobiety nie mogły. Po ustaniu opieki opiekun miał obowiązek rozliczyć się z podopiecznym/pupilem, zwrócić mu majątek, rachunki z wszystkich podjętych działań. Środkami prawnymi, które przysługiwały ochronie interesów pupila były: – Actio tutelae directa. Była to skarga bonae fidei. Za pomocą tej skargi pupil mógł odsunąć od sprawowania jego opieki opiekuna, który naruszył jego zaufanie. – Actio tutelae – za pomocą której pupil po dojściu do dojrzałości mógł się domagać od opiekuna rozliczenia ze sprawowania opieki, to powództwo pociągało za sobą infamię. Opiekun miał również wzajemne powództwo o zwrot nakładów poniesionych nakładów w w interesie pupila ze swojego majątku. – Actio rationibus distrahendis – za pomocą tego powództwa pupil do chodził już po zakończeniu opieki podwójnej wartości tego co opiekun utracił z jego majątku pupila w
(…)
…,
a inne w ustawodawstwie justyniańskim.
Dziedziczenie beztestamentowe wg ustawy 12 tablic – wg tej ustawy do dziedziczenia ustawowego
byli kolejno powoływani:
– sui heredes - osoby wolne które podlegały bezpośrednio władzy ojcowskiej/spadkodawcy,
którzy z chwilą śmierci stawały się osobami siu iuris:
* była to żona w małżeństwie cum manum, która zajmowała miejsce agnacyjnej córki,
* dzieci bez różnicy płci, także dzieci…
… było
jednorazowe, tzn, że jeżeli najbliższy z powołanych do dziedziczyli nie chciał czy nie
mógł dziedziczyć odpadali wszyscy dalsi.
Kolejne dziedziczenie ustawowe wg. prawa pretorskiego.
W tym dziedziczeniu pretorowie wprowadzali coraz to nowsze kategorie osób uprawnionych do
dziedziczenia i ono było oparte o kognację i małżeństwo sine manum. Pretorowie odstąpili od
jednorazowego powołania do spadku osoby…
… do zarządku
majątkiem nasciturusa – dziecka nienarodzonego, oraz dla majątku niewypłacalnego
dłużnika.
(na egzaminie może paść pytanie, dla jakich osób mogłabyć ustanawiana kuratela).
–
Prawo spadkowe
Osoby wolne – alieni iuris, które znajdują się bezpośrednio pod władzą zwierzchnika, z chwilą
jego śmierci, z mocy samego prawa (ipso iure) nabywają status osób sui iuris. Natomiast wszystkie
inne osoby…
… po zmarłym wszystkie prawa, ale długi i
obciążenia, ale były pewne uprawnienia majątkowe zmarłego, które nie przechodziły na
dziedziców, a były to uprawnienia o charakterze ściśle osobistym np. służebności osobiste zmarłego
(bo one mają charakter dożywotni – kończą się wraz ze śmiercią osoby upranionej), uczestnictwo w
spółce - nie przechodzą na dziedziców zmarłego. Trzonem masy spadkowej były rzeczy…
…. zachowek. Ten
zachowek oznaczał sąd, początkowo wg swojego uznania, z biegiem czasu ustalił się sposób i
wymiar obliczania zachowku. Zachowek rzymski obliczano w stosunku do tej części jaką osoba
uprawniona otrzymałaby przy dziedziczeniu beztestamentowym. Do Justyniania ten wymiar
zachowku wynosił1/4 część tej części tej, którą uprawniony otrzymałby na podstawie dziedziczenie
beztestamentowego. Jeżeli sąd…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)