Podstawowe zagadnienia nauki o państwie i polityce- refleksja filozoficzna, refleksja socjologiczna, refleksja prawnicza
Od zawsze poszukiwała odpowiedzi na pytania, jak powstało państwo i czym jest.
Filozofia zastanawia się, czy państwo powinno być dobrem wspólnym. Poszukuje wzoru najlepszej organizacji państwowej. Współcześnie filozofia krytycznie ocenia państwo. Michael Fouchou mówi, że państwo jest najokrutniejszy z potworów (podążając za myślą Nietschego). Nauka o państwie jest gałęzią nauk prawnych. Wg nich państwo jest podmiotem prawa i porządkiem prawa. Wg opracowania Winczorka i Staweckiego istotne spory toczą się wokół objęcia zakresem nauk prawnych problematyki państwa. Spotykamy tu różne stanowiska, od zwolenników nauki, (teorii) państwa i prawa, zdaniem których prawo jest przejawem istnienia państwa i nie sposób prawa wyjaśnić bez analizowania go w ścisłym związku z państwem, aż po autorów, którzy kwestionują nierozerwalność państwa i prawa twierdząc, że problemy państwa stanowią przedmiot socjologii polityki bądź politologii, ale nie nauk prawnych. W tej kwestii najbardziej uzasadnione wydaje się jednak umiarkowane stanowisko. Pewne zagadnienia dotyczące państwa, zwłaszcza sposobu jego organizacji i zasad działania poszczególnych organów władzy publicznej, powinny być uznawane za przedmiot nauk prawnych. We współczesnym świecie występuje bowiem nadal silny związek między strukturą państwową a prawem obowiązującym. Przyjęcie takiego wniosku nie powinno jednak prowadzić do wniosku, że o prawie można mówić wyłącznie w związku z państwem, a o państwie nie można w żadnym razie mówić odrywając się od rozważań nad prawem.
Nauka o polityce (przedmiot badań, zakres dyscypliny, historia i rozwój)
Polityka była przedmiotem rozważań
- teologicznych
- filozoficznych
- socjologicznych
- psychologicznych
Politologia jest powiązana z tymi wszystkimi naukami. Nie ma wyraźnej granicy między tym gdzie się zaczyna, a gdzie kończy polityka. Część rzeczy w życiu zamienia się w polityczne, a część przestaje nimi być – przemieszczanie polityki do sfer niepolitycznych.
Pod wpływem empiryzmu nauki społeczne chciały formułować prawa takie jak w naukach ścisłych. Empiryzm miał wpływ na kierunek rozwoju nauki o polityce.
Koncepcje na temat wieku nauki o polityce:
- polityka to jedna z najstarszych nauk (np. Grecy)
- polityka to młoda dyscyplina (przełom XIX/XX w. lub II poł. XX w.)
UNESCO opracowało katalog spraw (standardowe zagadnienia przedmiotu wiedzy o polityce), które składają się na przedmiot badań nauki o polityce (1948). Było to skutkiem II wojny światowej, gdyż próbowano empirycznie odpowiedzieć na pytanie, jak powstały totalitaryzmy.
- teoria polityki (doktryny, teorie polityczne)
- instytucje polityczne (rządy, administracja)
- struktury (partie, grupy, opinia publiczna)
- stosunki międzynarodowe
Nauka o polityce jest nauką interdyscyplinarną; rozwinęła się po I WŚ ; zaczęła tłumaczyć politykę jako systemowy układ.Państwo traktowane jest jako twór centralistyczny.
Nie da się stworzyć jednej koncepcji państw w dziedzinie nauk politycznych:
- państwo jako porządek instytucji – dba o stworzenie takiego systemu decyzji, które będzie miał trwałą legitymizację
-państwo jako element systemu politycznego
-neomarksizm – państwo jest aparatem urzeczywistniającym interesy klasy panującej; odzwierciedla układ sił – kto rządzi, a kto podlega władzy
- feminizm – państwo jako związek mężczyzn pomijającym kobiety
-neokorporacjonizm – państwo jest najwyższą instytucją, ale tylko sterowania i organizowania społeczeństw
- etatyzm (szkoła realizmu) – państwo posiada swoje preferencje, zasoby, środki, jest wszechobecne
Można je rozumieć:
- wąsko – państwo aparatem władzy (jak u Engelsa) – państwo utożsamiamy z tym wszystkim, co robi rząd (wg koncepcji anglosaskiej), reguluje konflikty społeczne
- szeroko – państwo obejmuje ludność, terytorium, funkcjonalność, normatywność i instytucjonalizm; jest systemem obejmującym terytorium, ludność i zakres władzy; funkcje – urzeczywistnia interesy obywateli – organizuje podział dóbr i wartości.
Współcześnie autorzy dochodzą do wniosku, że państwo jest tematem kontrowersyjnym, definiuje się je na różne sposoby:
- teoria organiczna – państwo jako całościowa organizacja posiadająca funkcje, cele i strukturę
(...)
Koncepcja narodu w koncepcji Ernesta Gellnera.
W dziele „Narody i nacjonalizm" Ernest Gellner (angielski politolog) mówi o dwóch koncepcjach narodu: (obie mieszczą się w koncepcji republikańskiej i etnicznej)
1) Kulturowa – rozwój społeczeństwa można podzielić na 3 etapy – przedagrarny, agrarny i industrialny – dopiero w tej trzeciej fazie można mówić o wytworzeniu narodu. W epoce industrialne mają miejsce takie zjawiska jak równość, uwolnienie, mobilność, upowszechnienie się pisma – to ono doprowadza do rozpowszechnienia edukacji – jest to powszechna, wręcz globalna edukacja historyczna, polityczna. Następuję identyfikacja całych rzesz zbiorowości, edukacja jest więc twórcą nowoczesnych narodów. Poczucie przynależności do pewnej grupy kulturowej. Etnos – udowodnienie przynależności.
2) Woluntarystyczna – przynależność do narodu poprzez wybór, poprzez wspólnotę kultury, obyczajów. Koncepcja ta jest wykorzystywana przez mniejszości narodowe w poszczególnych państwach. Przynależę, bo poczuwam się do przynależności(...).
Państwa narodowe maja coraz mniej do powiedzenia jeśli chodzi o sferę gospodarki, muszą rezygnować ze swojej suwerenności na rzecz działających w skali globalnej firm i organizacji – czy państwo narodowe traci więc racje bytu? Czy odchodzi w przeszłość? Daniel Bell twierdzi, że państwo jest dziś za duże do rozwiązywania pewnych problemów w skali regionalnej, ale jest również za małe do rozwiązywania problemów w skali globalnej. Socjologowie i ekonomiści mają różne wizje porządku globalnego. Jedna z prognoz przewiduje zanik państw narodowych, unifikację na poziomie regionalnym i globalnym pod egidą ponadnarodowego rządu światowego – jest to jednak wizja skrajna. W dyskusjach podkreśla się, że procesy globalizacji kulturowej wpływają na kształtowanie się ponadnarodowej sfery publicznej, w której funkcjonuje wielość konkurencyjnych treści kulturowych, alternatywnych idei, wartości, ideologii. Uważa się, że jedna tradycję narodową zastąpi wielość tradycji. Świat odejdzie od silnego zakorzenienia w tradycjach lokalnych w kierunku unifikacji. Wizje te wywołują reakcje obronne społeczeństw, jakby ludzie bali się życia w globalnym świecie. Zagrożenie poczucia tożsamości narodowej wzmacnia tendencje do samoobrony, renesans lokalizmu, odżywanie więzi lokalnych, nostalgię historyczną, rozkwit zainteresowania własną historią. U Giddensa mamy do czynienia z wizją światowego społeczeństwa obywatelskiego, ewolucją od wspólnot opartych na więziach etniczno-kulturowych do wspólnot opartych na solidarności obywatelskiej – naród kosmopolityczny. Propozycje tak
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)