Zmiana składu gatunkowego lasu wiąże się ze wzrostem gęstości zaludnienia, rozwojem rolnictwa i przemysłu.
Naturalny przebieg osadnictwa - zajmowano najżyźniejsze i najcieplejsze tereny odpowiadające siedliskom lasów liściastych.
Rozwój osadnictwa spowodował przede wszystkim wylesienie najżyźniejszych gruntów, na których rosły lasy dębowo-grabowe (grądy).
Rozpoczęto trzebienie i wypalanie drzewostanów dla celów rolniczych.
Rozwój hodowli bydła i owiec spowodował dalsze zagrożenie dla gatunków liściastych. Pasące się w lasach stada zgryzały młode pędy drzew liściastych, wypas świń odbywał się w dąbrowach i bukowinach., szczególnie w momencie obradzania żołędzi i bukwi. Na siedliskach uboższych wypas owiec przyczyniał się do powstawania wielkich obszarów wrzosowisk. Przerzedzanie lasów wielogatunkowych ułatwiło rozprzestrzenianie się gatunków światłożądnych, lekkonasiennych - brzozy, sosny - na miejsce dębów.
Szybkie wyjaławianie gleb w wyniku prymitywnej gospodarki rolnej zmuszało do szukania stale nowych terenów leśnych pod karczunek. Nowo wykarczowane pola zwano ŹREBAMI, PŁOSAMI, NOWINAMI, NIWKAMI.
Wczesnofeudalne osiedla wiejskie były niewielkie i obejmowały kilka zagród lub wręcz pojedyncze. Grunty pod uprawę zajmowano w sposób całkowicie dowolny, wybierając najżyźniejsze i najdogodniej położone obszary lasu. Osadników nazywano ŁAZĘKAMI, POPRAŻNIKAMI, ZAŁAZAMI.
Rozwój osadnictwa na prawie niemieckim (XIII w.) powodował wzrost liczby pożarów, co również doprowadziło do zmiany składu gatunkowego drzewostanów. Na pogorzeliskach rozwijały się przede wszystkim gatunki światłożądne, lekkonasienne o szybkim wzroście - brzoza, sosna, osika.
OSADNICTWO
Najdawniejsza faza gospodarki leśnej opierała się głównie na łowiectwie i bartnictwie. Drewna było pod dostatkiem, a więc nie przedstawiało ono żadnej wartości gospodarczej.
Wiek VI, VII - gospodarka wypaleniskowa (żarowa), a następnie w miarę ulepszania narzędzi, używania zwierząt jako siły pociągowej, rozwoju orki sprzężajnej za pomocą radła (VIII w.) umożliwiało zagospodarowanie większych obszarów. Następowała zmiana systemu upraw - przejście z gospodarki wypaleniskowej na wypaleniskowo-orną i potem orną. Już około 1000 roku prawie 25% powierzchni kraju stanowiły pola orne i sady, a około 10% łąki i pastwiska. U schyłku średniowiecza (XIV XV w.) już około 50% powierzchni Polski użytkowane było rolniczo. Niezorganizowane osadnictwo chłopskie wśród obszarów leśnych miało miejsce do około XII wieku.
Najstarszym układem sięgającym XI wieku była tzw. AKCJA KOLONIZACJI NA PRAWIE POLSKIM. Zagospodarowano wtedy tzw. OSIECZYNY, czyli rozległe obszary puszczańskie oddzielające pierwotnie poszczególne plemiona.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)