To tylko jedna z 2 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Schematy, prototypy, i metafory w procesach poznawczych
Dziś przedmiotem refleksji są złożone procesy dialektyczne łączące ekspresję językową ze znaczeniami kulturowymi. Nabywanie wiedzy o świecie- za pośrednictwem schematów, prototypów, metafor.
SCHEMATY
W każdym społeczeństwie istnieje zakres typowych, powtarzających się i wykazujących analogiczne własności doświadczeń tworzący pewien całościowy wzór, nazywany schematem. Jednostka wzrastając w systemie społeczno- kulturowym, uczy się je rozpoznawać, głównie za pośrednictwem języka, który nadaje nazwy takim elementom wspólnych kulturowych doświadczeń. Język jest zatem zakorzeniony w doświadczeniu, a ujmowane i opisywane przez niego aspekty tego doświadczenia staja się schematami kulturowymi.
PROTOTYPY
W procesie enkulturacji jednostki nabywają kompetencji w coraz rozleglejszej sferze doświadczenia. Wokół nich organizuje się typowe słownictwo- ich znak rozpoznawalny. Doświadczenia istotne z punktu widzenia kultury- wyodrębniane są językowo pod postacią schematów i stają się prototypami ludzkiego doświadczenia- wg nich oceniamy ludzi, określając co w ich zachowaniu jest ”normalne”, a co nie. Tu rodzą się podstawy do spontanicznego etnocentryzmu. Nasz zakres doświadczeń wydaje się być jedynym „prawdziwym” i „właściwym”, odzwierciedlającym jakiś „obiektywny” porządek rzeczywistości.
Wokół prototypów koncentrują się znaczenia językowe. Gdy prototyp jest całością dobrze ustalona w języku i kulturze staje się idiomem mówienia i myślenia o codziennych doświadczeniach. Przeniknąć inną kulturę, to poznać te idiomy w możliwie najpełniejszym zakresie.
Zarówno schematy, prototypy jak i idiomy ulęgają zmianom.
METAFORA
Metafora w kulturze pojmowana jest w dwojaki sposób:
Jako wyrażenie językowe
Jako schemat artykulacji pojęciowej oparty na przekształceniu semantycznym
George Lakoff, Mark Johnson- metafory tkwią głęboko w ludzkim doświadczeniu i tworzą koherentne systemy zorganizowane wokół pewnych pojęć, pojęcia tworzą strukturę; ludzkie działania mają charakter metaforyczny.
Duża część zmian w obrębie kultury powstaje w wyniku wprowadzenia nowych pojęć metaforycznych, np. czas to pieniądz- metafora przejęta ze Stanów Zjednoczonych.
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)