36.b M. Scheler: O zjawisku tragiczności tragiczność - istotny pierwiastek świata;
tragiczność nie jest specyficznie estetycznym zjawiskiem;
tragiczny - to cecha zdarzeń, losów, charakterów, którą w nich samych spostrzegamy, tragiczny - to pewna własność świata, a nie naszego „ja” i jego uczuć, przeżyć, strachu. Tragiczność to nie estetyczność, a kategoria;
należy odróżnić od przeżyć akty duchowe, przy pomocy których poznaje się to, co tragiczne - te akty to przedmiot teorii przeżycia tragiczności;
nie można utożsamiać tragiczności jako fenomenu z metafizycznymi i religijnymi interpretacjami;
tragiczność - stałe i potężne wrażenie (wrażenie jako przedmiotowy jakościowy niesubiektywny rys świata), które sprawiają pewne rzeczy i które może ulegać różnym interpretacjom;
tragiczność - to też coś, co jest na powierzchni rzeczy, poza nią - niewidzialna harmonia, w której roztapia się to, co tragiczne.
TRAGICZNOŚĆ I WARTOŚCI: wszystko tragiczne - obraca się w dziedzinie wartości i stosunków między nimi, w świecie pozbawionym wartości nie ma tragedii;
tragiczność nie jest wartością, ale pojawia się na przedmiotach, ludziach, rzeczach za pośrednictwem wartości;
podłożem tragiczności są wartości, ich stosunki, musi być działanie; w nieruchomym świecie wartości brak tragiczności. Tragiczność jawi się w dziedzinie ruchu wartości - muszą istnieć zdarzenia, wypadki, by pojawiła się tragiczność. Jednym z warunków pojawienia się tragiczności jest czas;
w świecie nieprzestrzennym są możliwe tragedie. W bezczasowym - nie;
tragiczny - to zawsze określenie działalności, czynnej lub biernej;
żeby pojawiło się coś tragicznego - działalność musi mieć kierunek, wiodący do zniszczenia pozytywnej wartości, o pewnej określonej wysokości. Siła, która niszczy, musi przedstawiać sobą jakąś wartość pozytywną;
zawsze jakaś wartość musi ulec zniszczeniu, by się pojawiło coś tragicznego. Ale to nie zniszczenie jest tragiczne, a kierunek działania, zmierzającego do zniszczenia przy pomocy podmiotów jakichkolwiek niższych lub równie wysokich - nigdy wyższych wartości pozytywnych (nie może być tak, że dobry zwycięża, a zły upada);
czynnik niszczący - podmiot wysokiej wartości pozytywnej;
w tragiczności - siły niszczące wyższą wartość pozytywną mają źródło w podmiotach wartości pozytywnych, najlepiej tragedia - gdy podmioty równie wysokich wartości muszą się wzajemnie znieść, gdy każdy ma słuszność i reprezentuje równie wzniosłe prawo;
tragiczny - spór między dodatnimi wartościami a ich podmiotami;
wszystko co tragiczne, jest smutne 1) jako zdarzenie, 2) w uczuciu człowieka;
(…)
… między dodatnimi wartościami a ich podmiotami;
wszystko co tragiczne, jest smutne 1) jako zdarzenie, 2) w uczuciu człowieka;
s. 63 nie wszystko, co smutne i do smutku nastrajające, ma charakter tragiczny. Każda śmierć jest sama przez się czymś smutnymi zasmuca zazwyczaj pozostałych, na pewno jednak nie każda śmierć jest tragiczna;
smutek tragiczny wolny jest od oburzenia, nagany, podniecenia - właściwa…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)