To tylko jedna z 6 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
RZYMSKIE SYSTEMATYZACJE PRAWA PRYWATNEGO
Systematyka ustawy XII tablic
Po długich walkach plebejuszy z patrycjuszami o spisanie prawa w 451 r. p.n.e. wybrano 10-cio osobowy zespół - decemwirów. W pierwszym roku urzędowania zespołu spisano 10 tablic, a w następnym 2. Ustawa ta zajmowała się przede wszystkim prawem publicznym. Proces wtedy odbywał się w ciągu 1 dnia. Sędzia pisał wyrok ostateczny bez uzasadnienia (proces rzymski toczył się w dwu fazach: in iure i apud iudicem)
I-III - prawo procesowe;
IV i częściowo V - wewnętrzna organizacja rodziny rzymskiej, np. zakaz trzykrotnej sprzedaży syna przez ojca;
V - spadkobranie, dziedziczenie ustawowe, testamentowe, wg pokrewieństwa agnacyjnego;
VI - stosunki gospodarcze między rodzinami rzymskimi;
VII - prawa sąsiedzkie, np. zakaz zmiany naturalnego spływu wody deszczowej, który mógłby szkodzić sąsiadowi;
VIII - przestępstwa naruszające interes obywatela;
IX-X - niektóre normy prawa sakralnego i publicznego;
XI-XII - normy uzupełniające.
Systematyka edyktowa
Edykty pretorskie - akty te wywodziły się z bieżącej działalności pretora, jako urzędnika przygotowującego post. sądowe. Choć mało przejrzysta systematyka, miała dużą popularność (np. Codex Theodosianus, Digesta i Codex Justyniana).
Edykt składał się z części:
1 - zasady dotyczące zakresu działania pretora i postępowania przed jego urzędem
2 i 3 - przedstawiały przypadki udzielenia przez pretora ochrony prawnej
4 - sposoby egzekwowania orzeczeń sądowych
5 - przypadki udzielenia ochrony w trybie pozaprocesowym.
Systematyka naukowa
→ Systematyka Cycerona
był zwolennikiem systematyki poprzez podziały prawa na niewielkie kawałki, które ulegałyby kolejnym podziałom aż do elementów łatwych do opisania i zdefiniowania. W swych rozważaniach nawiązywał do filozofii Arystotelesa oraz do zasad retoryki.
→ Systematyka Instytucji Gaiusa
podstawowy podział na persones, res, actiones i kolejne podziały.
Systematyka pandektowa
wykształcona w XVIII i XIX w
oparta na wyodrębnieniu części ogólnej i części szczególnej prawa cywilnego.
ŹRÓDŁA PRAWA
Periodyzacja prawa rzymskiego
Rozwój prawa nie pokrywa się z rozwojem państwa. Od 753 r p.n.e. (tradycyjnie przyjęta data założenia Rzymu) do śmierci Justyniana I (565 r n.e.) państwo rzymskie przybierało różne formy ustrojowe.
Ustrój polityczny
królestwo - od 753 r. p.n.e. do 509 r. p.n.e.
republika - od 509 r. p.n.e. do 27 r. p.n.e.
(…)
… w p.n.e.
późna - od IV w p.n.e.
pryncypat - od 27 r. p.n.e. do 283/3 r. n.e. (reformy Dioklecjana)
dominat - od 283/4 r n.e. do 476 r n.e.
Rozwój prawa
prawo archaiczne - od 753 r p.n.e. do połowy III w p.n.e. (do pierwszej wojny punickiej w 264 r. p.n.e.)
prawo przedklasyczne - od 2-giej połowy III w. p.n.e. do końca republiki
prawo klasyczne - od początków pryncypatu do objęcia władzy przez cesarza…
….
reskrypty (rescripta) - pisemna odpowiedź na pytanie prawne urzędnika lub strony procesu. Od III w n.e. zaczęły nabierać ogólnego znaczenia, wypierając opinie jurystów
Prawotwórcza działalność prawników
Ius respondendi
źródłem prawa od czasu Augusta, który niektórym prawnikom udzielił ius respondendi ex auctoritate principis
tylko prawnicy osiedli w Rzymie
opinia takiego prawnika wiązała sędziego…
… udzielali porad prawnych urzędnikom, pomagając w pisaniu ich edyktów, a także wchodzili w skład consilium principis (rady cesarskiej), pisząc projekty dekretów i reskryptów.
Szkoły prawa i najwybitniejsi juryści
na początku pryncypatu powstały dwie szkoły.
Szkoła prokuliańska - założona przez Marcusa Antistiusa Labeo (propagator nowości w prawie, zwolennik republiki), nazwę wzięła od jego następcy…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)