Rynek czynników wytwórczych: rynek pracy i rynek kapitałowy.
Rynek pracy
Jeden z rynków czynników wytwórczych, na którym przedmiotem wymiany są usługi świadczone przez siłę roboczą, czyli praca. Rynek pracy w znaczeniu ogólnym składa się z pojedynczych rynków pracy, dotyczących siły roboczej o określonych kwalifikacjach. Na każdym z tych rynków czynnikiem równoważącym popyt i podaż pracy jest płaca równowagi, której poziom jest zróżnicowany.
Opisywaną współzależność popytu i podaży przedstawiono na wykresie 1. Na osi pionowej umieszczono płace, a na poziomej ilość zakupionej pracy (np. godziny pracy). Krzywa popytu na pracę maleje jak każda tego typu krzywa. Krzywa podaży pracy rośnie, ponieważ wyższe zarobki motywują robotników do większego wysiłku. Wykres 1. Podaż i popyt na rynku pracy
Punkt A jest punktem równowagi pomiędzy krzywą popytu i podaży. Każdy, kto chce pracować za takie wynagrodzenie, na pewno znajdzie pracę. W praktyce jednak, sytuację na rynku pracy lepiej opisuje luka pomiędzy punktami B i C na wykresie 1. Przypuśćmy, że aktualne zarobki opisuje pionowa odległość pomiędzy osią poziomą a punktami B i C. Punkt B mówi nam, ile godzin pracy firma wymaga od pracownika w zamian za wynagrodzenie wyższe niż w punkcie równowagi. Przy wyższych zarobkach popyt zgłaszany przez firmę na pracę jest mniejszy. Punkt C natomiast informuje nas o tym, ile godzin pracownicy są skłonni przepracować za te wyższe zarobki. Podaż pracy jest wyższa niż w punkcie równowagi. Dlatego też podaż pracy przewyższa popyt na nią, co oznacza - bezrobocie. Stan taki będzie się utrzymywał, dopóki aktualne zarobki będą kształtować się powyżej punktu równowagi. To samo będzie się działo, gdy rosnącą krzywą podaży zastąpimy linią pionową podaży (co będzie odpowiadać sytuacji, gdy pracownicy nie zwiększają swojego wkładu pracy proporcjonalnie do wzrostu wynagrodzenia, gdyż nie chcą ograniczyć swego czasu wolnego).
Podaż pracy uzależniona jest od zasobów siły roboczej oraz od relacji pomiędzy ukształtowaną na rynku płacą a "ceną" wolnego czasu. Zmiany popytu na pracę i podaży pracy prowadzą do zmian poziomu płacy równowagi.
(…)
… od wysokości płacy (we, w1, w2,...) wyznaczają krzywą podaży pracy pracownika (wykres B). Po przekroczeniu przez płacę pewnej wielkości (we=5000 zł/godz.) krzywa podaży zawraca w kierunku osi y. Zjawisko to możne wytłumaczyć przy pomocy efektu dochodowego i efektu substytucji.
Wzrost płacy oznacza, że przy tej samej liczbie godzin pracy pracownik otrzymuje większy dochód. Wzrost dochodu powoduje zwiększenie konsumpcji dóbr normalnych, do których zalicza się także czas wolny. Efekt dochodowy wynikający ze wzrostu płacy sprawia, że pracownik zwiększa „konsumpcję” czasu wolnego, ograniczając tym samym czas pracy. Wzrost płacy wywołuje również efekt substytucji, który polega na zastępowaniu dobra relatywnie droższego dobrem tańszym. Zwiększenie czasu wolnego oznacza utratę czasu pracy (utratę płacy). Za wybór każdej godziny czasu wolnego pracownik płaci koszt alternatywny, równy płacy, którą mógłby otrzymać przeznaczając tę godzinę czasu na pracę. Wzrost płacy oznacza więc wzrost ceny czasu wolnego. Czas wolny staje się, ceteris paribus, dobrem droższym w porównaniu do innych dóbr. Pracownik zastępuje dobro droższe (czas wolny) dobrami stosunkowo tańszymi (dochodem z pracy). Efekt substytucji związany ze wzrostem płacy powoduje ograniczenie czasu wolnego i zwiększenie czasu pracy.
Efekty dochodowy i substytucji działają w przeciwnych kierunkach. W przypadku wzrostu płacy efekt substytucji zmniejsza czas wolny i zwiększa czas pracy, natomiast efekt dochodowy zwiększa czas wolny i zmniejsza czas pracy. Efekt ostateczny zależy od tego, który z efektów, dochodowy czy substytucji, przeważa w danym momencie. Przewaga jednego efektu nad drugim związana jest m. in. z poziomem dochodów konsumentów (pracowników). W przypadku niskich płac i niskich dochodów czas wolny jest dobrem mniej poszukiwanym przez pracownika w porównaniu do dochodów z pracy i związanej z nimi konsumpcji produktów i usług. Efekt substytucji przeważa efekt dochodowy. Wzrost płacy i dochodów skłania pracownika do oferowania większej ilości…
… kategorią analizy jest płaca minimalna, zapewniająca w danych warunkach prostą reprodukcję siły roboczej. Płaca minimalna gwarantuje podstawową konsumpcję pracownika i jego rodziny, umożliwiając w ten sposób prostą reprodukcję ilości członków rodziny. Jeżeli płace pracowników są wyższe od płacy minimalnej, wówczas liczba ludności wzrasta. W rezultacie podaż pracy wzrasta, pociągając za sobą spadek płacy. Spadek płac poniżej minimalnej prowadzi do zmniejszenia liczby ludności. Podaż pracy zmniejsza się wywołując, przy danym popycie na pracę, wzrost płac, itd.
W długim okresie czasu płace zbliżają się do poziomu płacy minimalnej. Pracownicy otrzymują płacę, pozwalającą im na proste odtwarzanie siły roboczej. Krzywa podaży pracy w długim okresie czasu jest doskonale elastyczna w stosunku do ceny pracy…
… dotyczące akumulacji i alokacji kapitału.
Część rynku finansowego obejmująca ogół transakcji instrumentami finansowymi o terminie zwrotu dłuższym niż jeden rok (kapitał średnio- i długoterminowy). Mogą one polegać na:
1) udzielaniu podmiotom gospodarczym przez banki komercyjne średnio- i długoterminowych kredytów i gromadzeniu w tym celu depozytów bankowych oraz pozyskiwaniu środków w transakcjach…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)