To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
RYM
powtórzenie jednakowych lub podobnych układów brzmieniowych zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu lub zdania.
Komponenty rymowe - powtarzające się w rymie zespoły głoskowe
Rym wykształcił się w łacińskiej poezji średniowiecznej.
Wiersz polski od początku swojego istnienia był rymowany.
Rym nowożytny wyklarował się w poezji Kochanowskiego i był różny od rymu średniowiecznego. Ustaliły się wówczas takie właściwości rymowe jak: rozmiar półtorazgłoskowy, dokładność, powiązanie rymu z akcentem, regularnością układu, wyraźne rozgraniczenia wiersza rymowanego z nierymowanym
POSTAĆ RYMU W POLSKIEJ WERSYFIKACJI KSZTAŁTUJĄ
1. Związek z akcentem - objawia się przez łączenie tylko jednakowo akcentowanych komponentów rymowych (paroksytoniczne z paroksytonicznymi itd.) - RYMY ŻEŃSKIE - mają akcent paroksytoniczny. Są najbardziej rozpowszechnione w polskim systemie wersyfikacyjnym. Trwale związane z wierszem sylabicznym
- RYMY MĘSKIE - mają akcent oksytoniczny. W porównaniu z żeńskimi są bardziej wyraziste brzmieniowo
- RYMY DAKTYLICZNE - maja akcent proparoksytoniczny. Rzadkość.
2. Obszar współdźwięczności - wiąże się ściśle z miejscem akcentu. Obejmuje akcentowaną samogłoskę i wszystkie głoski po niej następujące.
Dla rymów żeńskich normalny jest obszar półtorazgłoskowy, liczony od przedostatniej samogłoski (w-ody - gosp-ody)
Dla rymów męskich rozmiar liczony jest od ostatniej samogłoski (łk-a - drg-a)
Dla rymów daktylicznych rozmiar liczony jest od samogłoski trzeciej od końca.
Ze względu na nagromadzenie współbrzmień, wyróżniamy rymy bogate i ubogie. Bogactwo brzmieniowe rośnie wraz z rozszerzeniem obszaru rymowego. Czyli im więcej liter na końcu wyrazu tworzy ten rym tym jest bogatszy.
Są jeszcze rymy głębokie, czyli takie rymy które wychodzą poza granice akcentowanej samogłoski: łabędzie- ta będzie → ł-abędzie - t-a będzi.
3. Stopień dokładności - stopień podobieństwa w obrębie obszaru dźwięczności.
Rymy dokładne (pełne, ścisłe) są w tym obszarze identyczne. W Polsce są to rymy gównie „dla ucha” - oparte na współbrzmieniach, niezależnych od pisowni: g-órą - chm-urą
Rymy niedokładne (przybliżone) - nie wszystkie głoski są podobne. Przesuwają granice.
płaszczy - szczupły, domy - mody. Rozwinęły się w dwudziestoleciu międzywojennym
Asonans - rym oparty na identyczności samogłoskowej plama - trawa
(…)
…, poemat satyrowy, pieśń, elegia, sonet, tren, sielanka. Do epiki weszły bajka i satyra. Rozwinęła się także tragedia renesansowa.
ROMANTYZM
Romantyzm porzucił klasycystyczną teorię gatunków lit. i stworzył wiele nowych gatunków, gdyż u ówczesnych twórców dopatrywano się oryginalności i indywidualizmu. Owocem tych wymagań były: ballada, powieść poetycka, poemat dygresyjny, dramat romantyczny. Współczesna…
… znaczeniowo wyrazów. Przeciwieństwo rymów tautologicznych. RYMY KALAMUROWE - aktywizujące efekt paronomazji. Polega na semantycznej konfrontacji rymów. Ujawniają dwuznaczność.
GATUNKI LITERACKIE W ŚWIETLE KONTROWERSYJNYCH TEORII
gatunek literacki - zespół reguł określających budowę poszczególnych dzieł literackich. każda epoka literacka wytwarza własny układ gatunków. W jednych funkcjonuje on na zasadach normatywnych (renesans, klasycyzm), w innych traktowany jest luźniej, dopuszczane są różne odmiany.
każda epoka ma swoje ulubione gatunki w zależności od sytuacji społeczno-kulturowej. Gatunki danej epoki oddziałują na siebie i wpływają na przekształcanie i ewolucję poszczególnych form wypowiedzi. Ulegają przekształceniom w zakresie:
struktury
pełnionych funkcji. Warunkiem funkcjonowania gatunku literackiego jest rozpoznawalność przez odbiorców. Zaliczenie utworu do takiego, czy innego gatunku jest dla czytelników wskazówką, jak czytać i czego się po dziele spodziewać.
STAROŻYTNOŚĆ
Podział na rodzaje i gatunki literackie został dokonany już w starożytności (Arystoteles Poetyka).
Podziału literatury wg. Arystotelesa:
EPIKA - epopeja, przypowieść i saga rodzinna - w epice charakterystyczne jest występowanie fabuły wraz…
… z narratorem.
DRAMAT - tragedia, komedia, dialog filozoficzny - w dramacie charakterystyczny jest dialog przeznaczony do wystawienia na scenie.
LIRYKA - pieśń, dytyramb, hymny, pean, epigramat, anakreontyk, psalm i tren.
RENESANS
Doniosłą epoką w rozwoju teorii gatunków literatury był renesans. Wtedy swój zaczątek miała publicystyka (kazania, broszury, traktaty). Wśród utworów litycznych pojawiły się: fraszka…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)