Wykład 15
Rudolf Otto jego myślenie kontynuuje Eliade i Leeuw
1869-1937, Niemcy
1917 „ Świętość ” - wskazanie na to, co jest specyficznie religijne
myśliciel protestancki; teologia; wyprawy - Maroko, Japonia, Indie - by odkryć źródła religijności
zainicjował reformę liturgii protestanckiej w Niemczech
świętość - kategoria a'priori
podkreślanie autonomii religii: nie może zostać wchłonięta przez filozofię ani etykę; Schlehermacher - pierwszy, który wystąpił z postulatem osobnego traktowania religii
racjonalizm: nie jest ważne opowiadanie o Bogu tylko o stosunku człowieka do Boga
ważne są relacje między poznaniem naukowym a pozanaukowym
Tiele, Soederblom - definicja: człowiek religijny - ten, dla którego coś jest święte. Najważniejsze jest odczucie, że coś jest święte Robert Maret - walczył z ewolucjonizmem; religia - to, co niepoznawalne. Najpierw uczucie, potem to, co sobie wyobrażamy
religia = element racjonalny (jasne, doprecyzowane pojęcia, które pomijają nasze uczucia) + element irracjonaln y (dopiero on oddaje istotę religijności! Mimo że próbujemy zamknąć ją w jakichś ramach). Główna idea Otta - pytanie o odczucia, irracjonalność.
pojęcia - nie są w stanie oddać tego, co jest istotą religii, są drugorzędne. Mówiąc o religii, możemy jedynie próbować przybliżać jej istotę
polemika z ewolucjonistami: Otto nie zgadza się z tezą, że im większe dodefiniowanie religii, tym większy stopień rozwoju. Z drugiej strony Otto zgadza się, że religia rozwija się etapowo numinozum - od „numen” (bóstwo). To, co jest specyficznie religijne. Nie łączy się z żadną inną kategorią, nie jest też możliwe do zdefiniowania. To kategoria znaczeniowa, wartościująca, związana z istnieniem i działaniem bóstwa. To uczucie, bez którego religia nie byłaby religią, jej pierwszy, podstawowy element.
element moralny - w myśleniu Kanta o religii jest przekonanie, że musi być element moralny. Wg Otta - to jest dodatkowe, to nie moralność konstytuuje religię elementy numinosum :
strach ( lęk ) - nielogicznie umotywowany, bojaźń wobec przedmiotu, który jest poza człowiekiem. Jego wyznacznikiem jest groza. Nie chodzi o uczucie zależności (to element dodatkowy) misterium tremendum (tajemnicza groza) tremendum : specyficzna bojaźń, lęk przed bóstwem. Wyjściowe uczucie. W opisie Otta widać myślenie ewolucjonistyczne - zmiana formy uczucia („przeżytek”, „rozwój”, „pierwotny”; jesteśmy na wyższym etapie, ale czasem wyłazi tremendum - cofamy się)
wszechmoc ( majestas ): jest tam, gdzie występuje tremendum. Z majestas i tremendum wynika poczucie mistyczne, zgodnie z którym człowiek staje się niczym, a Bóg wszystkim
(…)
…): jest tam, gdzie występuje tremendum. Z majestas i tremendum wynika poczucie mistyczne, zgodnie z którym człowiek staje się niczym, a Bóg wszystkim
moc: wola, siła. Symbol - ogień. Element najbardziej polemiczny w dyspucie z Bogiem filozofów. Otto krytykowany za antropomorfizm.
tajemnica (misterium): uczucie, które łączy się z numinotycznym, bo „numen” = zdziwienie, zaskoczenie. Osłupienie numinotyczne - dotyczy innej rzeczywistości, nie jest to po prostu wyższy stopień zwykłego osłupienia! Antynomia - numen gmatwa nasze kategorie. Paradoks - numen zupełnie przeczy rozumowi hymny numinotyczne - specyficzny sposób chwalenia Boga:
chwalenie racjonalne: Bóg ma określone cechy i realizuje oczekiwania człowieka
chwalenie wyrażające sensus numinosum: podkreśla elementy numinotyczne
fascinans - związane z tym, że jest coś, co nas przyciąga; oczarowanie. To tzw. dionizyjski zachwyt, bo jednocześnie odczuwamy strach przed bóstwem, próbujemy je obłaskawić poprzez praktyki przebłagalne, egzorcyzmy, święcenia. Racjonalizacja fascinans - miłosierdzie, miłość, Opatrzność
niesamowitość - to, co człowieka zaskakuje, przekracza nasze zdolności pojmowania. Niesamowite budzi grozę. Kolejny niemożliwy do zdefiniowania obszar
sanctum i augustum - odpowiedzi na obecność numinosum. Szacunek jako podstawa, ale w obiektywnym sensie (fascinans - osobiste, to mnie przyciąga)
Leeuw
1890-1950
„Fenomenologia religii”
fenomenologia religii powinna:
ustalić terminologię - w ten sposób kształtuje zjawiska, pozwala istnieć rzeczom, ustalić relacje między nimi
włączyć zjawiska we własne życie, od strony przeżycia; być i w środku, i z boku
wyjaśnić…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)