Rozwój historyczny liberalizmu w Polsce

Nasza ocena:

5
Pobrań: 119
Wyświetleń: 1085
Komentarze: 0
Notatek.pl

Pobierz ten dokument za darmo

Podgląd dokumentu
Rozwój historyczny liberalizmu w Polsce - strona 1 Rozwój historyczny liberalizmu w Polsce - strona 2 Rozwój historyczny liberalizmu w Polsce - strona 3

Fragment notatki:


Rozwój historyczny liberalizmu w Polsce. W Polsce liberalizm był zawsze prądem słabo zakorzenionym. Kwestionowano nawet jego  samodzielne   istnienie.   Był   jedynym   wielkim   nurtem   współczesności,   który   aż   prawie   do  końca XX w. nie posiadał swojej nazwy. Przyczyny tej jego słabości były różne: 1.   Narodził   się   w   zachodniej   Europie   jako   sprzeciw   wobec   absolutyzmu,   a   jego  głównym   celem   było   osłabienie   władzy   monarszej   na   korzyść   społeczeństwa  obywatelskiego. 2. Liberalizm europejski był związany ściśle z „trzecim stanem” (mieszczaństwem i  gospodarczymi   interesami   handlu   i   przemysłu),   natomiast   struktura   społeczeństwa  polskiego   była   aż   do   ponad   XX   w.   szlachecko-chłopska   oraz   agrarna.   Do   tego  mieszczaństwo w Polsce było w przeważającej części niepolskie (np. Żydzi). 3. Przez cały XIX w.  Polska istniała jako suwerenny podmiot państw politycznych. W  związku   z   tym   na   pierwszy   plan   we   wszystkich   obozach   wysuwała   się   kwestia  niepodległości, lub przynajmniej swobód narodowych. W epoce stanisławowskiej.  1764 – 1795 Liberalizm ekonomiczny –  w postaci fizjokratyzmu, którego główną ideą było przekonanie  o   wyłącznej   produkcyjności   ziemi,   przynoszącej   „czyste   zyski”.   Stąd   wynika   jego  popularność w rolniczej Polsce. Idee polityczne liberałów z Europy Zachodniej, te umiarkowane (J. Locke, Monteskiusz) i te  radykalne (Rousseau) pomimo, że były znane Polakom wcześniej, przyjęły się dopiero w  czasie formowania się nowych obozów politycznych, w okresie Sejmu Czteroletniego (1788- 92),   obradującego   w   czasie   rewolucji   francuskiej,   której   przebieg   miał   wpływ   na  kształtowanie  się   podziałów   w Polsce.  Wyrysowały się   takie   3  orientacje   występujące   w  liberalizmie europejskim (oraz politycznym) jak:  Liberalizm arystokratyczny  – jego wyznawcy to np.  Ignacy hr. Potocki  (nieformalny  lider   Stronnictwa   Patriotycznego),   Stanisław   Małachowski   (marszałek   Sejmu  Wielkiego), Szczęsny  hr. Potocki  (antagonista i współtwórca kampanii targowickiej). Liberalizm   mieszczański   –   reprezentowany   przez   Stanisława   Staszica   (nie  podejmował on rozważań z chrześcijaństwem, oraz ponieważ zdawał sobie sprawę ze  słabości warstwy mieszczańskiej – opowiadał się za  jej sojuszem ze średnią i drobną 

(…)


monetaryzmu – stała się działalność Leszka Balcerowicza. Również liberałowie gdańscy (Jan
Szomburg, Janusz Lewnadowski) odstąpili od koncepcji „prywatyzacji kuponowej” na rzecz
pseudoprywatyzacji w postaci Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Formacja ta po
wchłonięciu Kongresu przez Unię Demokratyczną, z którą połączyła się Unia Wolności,
wyodrębniła się ponownie w 2001 pod nazwą Platformy Obywatelskiej…
… liberalizmu arystokratycznego. Ten
wzorował się na teorii Benjamina Constanta o monarchii konstytucyjnej i królewskiej
„władzy pośredniczącej” Wiernymi przedstawicielami tej doktryny byli „kaliszanie – bracia
Wincenty i Bonawentura Niemojowscy.
Największe znaczenie dla świadomości i kultury polskiej miały wątki liberalne w polskim
romantyzmie. W tym czasie dominowały pierwiastki narodowe i religijne. Ten romantyczny
liberalizm w połączeniu z tradycjonalizmem, katolicyzmem, mesjanizmem zaznaczył się
przede wszystkim w pracach A. Mickiewicza.
Historiografię w duchu liberalizmu romantycznego, akcentującego rolę „mas
ludowych” uprawiał Joachim Lelewel. Jednak największą postacią romantycznego
liberalizmu narodowego był Maurycy Mochancki (który pod koniec życia na emigracji,
zbliżył się do A. Czartoryskiego…
… „mas
ludowych” uprawiał Joachim Lelewel. Jednak największą postacią romantycznego
liberalizmu narodowego był Maurycy Mochancki (który pod koniec życia na emigracji,
zbliżył się do A. Czartoryskiego). Nurt ten był tak charakterystyczny dla polskiej myśli, że
przetrwał nawet do epoki popowstańczej.
Najbardziej typowa w XIXw. dla Europy Zachodniej forma liberalizmu:
- liberalizm mieszczański…
…), szkoły
poznańskiej (Edward Taylor)
Socjologii kultury – reprezentowaną przede wszystkim przez Floriana Znanieckiego
marzącego o arystokratyzacji demokracji, wroga bolszewickiej ochlokracji.
O wiele większy wpływ na realne życie polityczne II RP mieli liberałowie lewicowi
(„postępowcy”), którzy pomimo tego, że nie byli w stanie utworzyć samodzielnego rządu to
po przewrocie majowym 1926 utworzyli tzw…
... zobacz całą notatkę



Komentarze użytkowników (0)

Zaloguj się, aby dodać komentarz