To tylko jedna z 4 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rozwój historyczny liberalizmu w Polsce. W Polsce liberalizm był zawsze prądem słabo zakorzenionym. Kwestionowano nawet jego samodzielne istnienie. Był jedynym wielkim nurtem współczesności, który aż prawie do końca XX w. nie posiadał swojej nazwy. Przyczyny tej jego słabości były różne: 1. Narodził się w zachodniej Europie jako sprzeciw wobec absolutyzmu, a jego głównym celem było osłabienie władzy monarszej na korzyść społeczeństwa obywatelskiego. 2. Liberalizm europejski był związany ściśle z „trzecim stanem” (mieszczaństwem i gospodarczymi interesami handlu i przemysłu), natomiast struktura społeczeństwa polskiego była aż do ponad XX w. szlachecko-chłopska oraz agrarna. Do tego mieszczaństwo w Polsce było w przeważającej części niepolskie (np. Żydzi). 3. Przez cały XIX w. Polska istniała jako suwerenny podmiot państw politycznych. W związku z tym na pierwszy plan we wszystkich obozach wysuwała się kwestia niepodległości, lub przynajmniej swobód narodowych. W epoce stanisławowskiej. 1764 – 1795 Liberalizm ekonomiczny – w postaci fizjokratyzmu, którego główną ideą było przekonanie o wyłącznej produkcyjności ziemi, przynoszącej „czyste zyski”. Stąd wynika jego popularność w rolniczej Polsce. Idee polityczne liberałów z Europy Zachodniej, te umiarkowane (J. Locke, Monteskiusz) i te radykalne (Rousseau) pomimo, że były znane Polakom wcześniej, przyjęły się dopiero w czasie formowania się nowych obozów politycznych, w okresie Sejmu Czteroletniego (1788- 92), obradującego w czasie rewolucji francuskiej, której przebieg miał wpływ na kształtowanie się podziałów w Polsce. Wyrysowały się takie 3 orientacje występujące w liberalizmie europejskim (oraz politycznym) jak: Liberalizm arystokratyczny – jego wyznawcy to np. Ignacy hr. Potocki (nieformalny lider Stronnictwa Patriotycznego), Stanisław Małachowski (marszałek Sejmu Wielkiego), Szczęsny hr. Potocki (antagonista i współtwórca kampanii targowickiej). Liberalizm mieszczański – reprezentowany przez Stanisława Staszica (nie podejmował on rozważań z chrześcijaństwem, oraz ponieważ zdawał sobie sprawę ze słabości warstwy mieszczańskiej – opowiadał się za jej sojuszem ze średnią i drobną
(…)
…
monetaryzmu – stała się działalność Leszka Balcerowicza. Również liberałowie gdańscy (Jan
Szomburg, Janusz Lewnadowski) odstąpili od koncepcji „prywatyzacji kuponowej” na rzecz
pseudoprywatyzacji w postaci Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Formacja ta po
wchłonięciu Kongresu przez Unię Demokratyczną, z którą połączyła się Unia Wolności,
wyodrębniła się ponownie w 2001 pod nazwą Platformy Obywatelskiej…
… liberalizmu arystokratycznego. Ten
wzorował się na teorii Benjamina Constanta o monarchii konstytucyjnej i królewskiej
„władzy pośredniczącej” Wiernymi przedstawicielami tej doktryny byli „kaliszanie – bracia
Wincenty i Bonawentura Niemojowscy.
Największe znaczenie dla świadomości i kultury polskiej miały wątki liberalne w polskim
romantyzmie. W tym czasie dominowały pierwiastki narodowe i religijne. Ten romantyczny
liberalizm w połączeniu z tradycjonalizmem, katolicyzmem, mesjanizmem zaznaczył się
przede wszystkim w pracach A. Mickiewicza.
Historiografię w duchu liberalizmu romantycznego, akcentującego rolę „mas
ludowych” uprawiał Joachim Lelewel. Jednak największą postacią romantycznego
liberalizmu narodowego był Maurycy Mochancki (który pod koniec życia na emigracji,
zbliżył się do A. Czartoryskiego…
… „mas
ludowych” uprawiał Joachim Lelewel. Jednak największą postacią romantycznego
liberalizmu narodowego był Maurycy Mochancki (który pod koniec życia na emigracji,
zbliżył się do A. Czartoryskiego). Nurt ten był tak charakterystyczny dla polskiej myśli, że
przetrwał nawet do epoki popowstańczej.
Najbardziej typowa w XIXw. dla Europy Zachodniej forma liberalizmu:
- liberalizm mieszczański…
…), szkoły
poznańskiej (Edward Taylor)
Socjologii kultury – reprezentowaną przede wszystkim przez Floriana Znanieckiego –
marzącego o arystokratyzacji demokracji, wroga bolszewickiej ochlokracji.
O wiele większy wpływ na realne życie polityczne II RP mieli liberałowie lewicowi
(„postępowcy”), którzy pomimo tego, że nie byli w stanie utworzyć samodzielnego rządu to
po przewrocie majowym 1926 utworzyli tzw…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)