Rozwój globalizacji a rozpad systemu komunistycznego. Co to jest globalizacja? Można przyjąć, że globalizacja to wielowymiarowy proces zmiany warunków życia ludzi, grup społecznych i społeczeństw w skali całego świata (globu), są to zmiany, które obejmują sferę świadomości i wzorce zachowań, reguły funkcjonowania wszelkich instytucji społecznych, w tym państwa i stosunki między nimi.
Oczywiście powyższa definicja nie oznacza, że proces globalizacji jest jedyny, niepowtarzalny i o jednoznacznie określonych cechach. W rzeczywistości mamy do czynienia z wieloma procesami globalizacyjnymi, np. globalizacja zbrojeń, globalizacja zagrożeń ekologicznych, globalizacja wzorów zachowań kulturowych, itd.
W kontekście ZSRR globalizację można rozpatrywać w poniższym kontekście:
Globalizacja proces niesterowalny, państwa podlegają globalizacji, która wpływa na nie same i stosunki miedzy nimi (tu: stosunki pomiędzy blokiem wschodnim a zachodnim):
Płaszczyzna przedmiotowa powstanie rynku światowego, liberalizacja handlu, powstanie rynku finansowego, przepływ kapitału, powstawanie banków oraz giełd, migracje ludności.
Płaszczyzna podmiotowa przenikalność granic, rozproszenie władzy centralnej, aktywizacja władzy lokalnej, państw upadłe.
Płaszczyzna funkcjonalna problemy globalne np. środowiska, terroryzm, surowce, woda; wpływa na to jak państwa mają się zachować.
System komunistyczny - co to takiego? Po drugiej wojnie światowej wyłoniły się dwa supermocarstwa - USA i ZSRR odmienne od siebie pod względem interesów narodowych, ideologii, systemów rządów i gospodarki. W systemie komunistycznym uczestniczył ZSRR jak i państwa satelickie - NRD, Polska, Czechosłowacja, Rumunia, Węgry, itd. Komunistyczna ideologia ZSRR wpływała na to w jaki sposób przywódcy tego kraju postrzegali system międzynarodowy i praktyki państw znajdujących się po drugiej stronie żelaznej kurtyny. Państwo radzieckie przyjęło ideologię marksistowską zgodnie z którą w kapitalizmie jedna klasa (burżuazja) kontroluje własność środków produkcji i wykorzystuje swe instytucje i władzę do utrzymania tej kontroli. Rozwiązaniem problemów rządów klasowych jest zdaniem Marksa, rewolucja pozwalająca wyzyskiwanemu proletariatowi na przejęcie kontroli z rak burżuazji i wykorzystanie państwa do zawładnięcia środkami produkcji. Własność produkcji należy więc do państwa, gospodarka sterowana jest systemem nakazowo-rozdzielczym, władzę steruje jedna partia polityczna a kontrola państwa rozciąga się nad całym życiem społecznym.
Płaszczyzna przedmiotowa Po wejściu części aparatu komunistycznego (głównie zaś służb specjalnych) na orbitę międzynarodowych operacji finansowych pod koniec lat siedemdziesiątych powstały nowe interesy ekonomiczne. Stąd też w latach następnych pojawiły się odgórne decyzje polityczne aby ukształtować zasady międzysektorowego przesuwania kapitału z sektora państwowego i budżetu państwa w ręce prywatne.
(…)
… międzysektorowego przesuwania kapitału z sektora państwowego i budżetu państwa w ręce prywatne.
Niewydolność gospodarki radzieckiej w skutek rywalizacji z gospodarką USA - „gwiezdne wojny” Reagana. Doktryna Reagana - program polityki zagranicznej USA - sformułowanej i afirmowanej przez Ronalda Reagana i środowisko konserwatystów w Partii Republikańskiej - realizowanej w praktyce politycznej przez administrację prezydenta Ronalda Reagana.
Doktryna Reagana była skupiona na walce z komunizmem, a w praktyce z ZSRR - jako hegemonem bloku sowieckiego - strategicznym przeciwnikiem USA i krajów niekomunistycznych. Doktryna była realizowana poprzez wspieranie zarówno finansowe jak i militarne krajów i organizacji walczących z komunizmem, obalanie komunistycznych reżimów oraz prowadzenie "twardej" polityki wobec ZSRR…
… przez zmiany techniczne w uzbrojeniu USA kumulujące się w pierwszej połowie lat 70., których syntezą była tzw. Doktryna Schlesingera. W odpowiedzi na tę doktrynę doszło do radykalnego przeformułowania doktryny Sztabu Generalnego ZSRR, a w 1978 roku - do reorganizacji Układu Warszawskiego. Pogłębiający się za czasów Breżniewa konflikt między politykami i wojskowymi w ZSRR doprowadził tych pierwszych (w latach 1982-1983, za Andropowa) do konkluzji, że tylko radykalne rozwiązanie polityczne (wycofanie się z Europy Środkowej, zjednoczenie Niemiec, rozwiązanie Układu Warszawskiego) może zapobiec wojnie w Europie Centralnej. Realizowanie tej linii rozpoczęło się w 1985 roku. Powyższy zwrot uruchomił dalsze, niezamierzone procesy, które doprowadziły w ZSRR do końca komunizmu i rozpadu imperium.
Inny - chiński…
… w kategoriach moralnych, np. działalność "Solidarności". I chociaż nie da się zaobserwować wyraźnego odejścia od ideologii i logiki komunistycznej, takie początkowe pęknięcia w martwej strukturze odegrały rolę potężnego katalizatora zmian.
Pieriestrojka (ros. перестройка - przebudowa) - potoczna nazwa procesu przekształceń systemu komunistycznego w ZSRR w latach 1985-1991. Początkowo pierestrojka wraz z hasłami głasnosti (ros. jawności) i uskorienia (ros. przyspieszenia) stanowiły symbol nowego kursu politycznego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR). Został on zapoczątkowany w 1985 przez Michaiła Gorbaczowa po objęciu przezeń stanowiska sekretarza generalnego Komitetu Centralnego KPZR i jego doradcy Aleksandra N. Jakowlewa. Podstawowe zasady pierestrojki określił Gorbaczow w książce pt…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)