Różne warianty niedoskonałej konkurencji na rynku jednego dobra-opracowanie

Różne warianty niedoskonałej konkurencji na rynku jednego dobra.
1. Wprowadzenie
W dotychczasowej analizie rozpatrywaliśmy przypadki, kiedy oferenci i konsumenci byli tak rozproszeni, że żaden z nich nie mógł samodzielnie wpływać na zmiany ceny na rynku. Działania jednego podmiotu gospodarczego nie miały żadnego wpływu na sytuację ekonomiczną pozostałych podmiotów. Teraz natomiast będziemy interesować się sytuacjami, kiedy działania pojedynczego podmiotu mają wpływ na sytuację ekonomiczną pozostałych, poprzez swoje działania mogą wpływać na zmiany ceny rynkowej. Ogólnie takie rynki nazywa się rynkami o niedoskonałej konkurencji. Szczególną postacią rynków o niedoskonałej konkurencji są rynki monopolistyczne. 2. Rynki monopolistów
Aby uprościć analizę będziemy korzystali z założeń:
Ze względu na ilość oferentów i nabywców przyjmujemy, że występuje albo monopol oferentów (jeden oferent i b. wielu nabywców) albo monopol nabywców - monopson (jeden nabywca i bardzo wielu oferentów).
Rynek jest homogeniczny, czyli nie istnieją żadne preferencje ze strony nabywców i oferentów w stosunku do siebie.
Oferenci i nabywcy mają doskonałą przejrzystość rynku w tym sensie, że oferent monopolista zna funkcję popytu a monopolista nabywca zna funkcję podaży. Ceny transakcji są znane wszystkim.
Zakładając racjonalne zachowanie się uczestników gry rynkowej oraz na skutek przyjęcia założeń 2 i 3 możemy stwierdzić, że w danym czasie będzie obowiązywała tylko jedna cena dla wszystkich transakcji kupna - sprzedaży.
Prezentację zacznijmy od analizy monopolu oferenta.
3. Monopol oferenta
Rozpatrujemy teraz sytuację, gdy na danym rynku dany produkt oferuje tylko jeden producent, którego nabywcami są bardzo liczne i rozproszone podmioty gospodarcze. Dla uwypuklenia pewnych właściwości przyjmijmy dodatkowo, że w chwili obecnej nie ma on konkurenta i nie będzie go miał przez dość długi okres czasu. Produkowane przez monopolistę dobro nie ma bliskich substytutów albo substytutu są na tyle droższe, że nie stanowią dużej konkurencji dla monopolisty. Przykładami monopolistów mogą być m.in. Zakłady Energetyczne (dostarczają prąd elektryczny do nabywców), Zakłady Gazowe (dostarczyciel gazu sieciowego), Telekomunikacja (na rynku telefonów przewodowych), Przedsiębiorstwa Wodociągowo-kanalizacyjne, Miejskie Przedsiębiorstwa Komunikacyjne, itp. W tych przypadkach duża część nabywców chcąc zaspokoić określoną potrzebę mają bardzo ograniczone pole wyboru. Praktycznie dysponują tylko alternatywą korzystać z usług monopolisty albo nie przy czym ten ostatni wybór jest równoznaczny z rezygnacji z zaspokojenia określonej potrzeby. Np. w gospodarstwie domowym prąd elektryczny, gaz sieciowy trudno zastąpić innymi nośnikami energii albo jest to wyraźnie droższe. Podobnie jest w wymienionych przypadkach.

(…)

… to również, że przy tej wielkości produkcji muszą się przeciąć funkcje przychodu krańcowego i kosztów krańcowych - patrz dolny układ współrzędnych. Skoro straty po przekroczeniu wielkości produkcji odpowiadającej punktowi A będą malały, to zmaleją do zera przy wielkości produkcji odpowiadającej punktowi B. Tam muszą się przeciąć funkcje ceny i przeciętnych kosztów całkowitych - zob. dolny układ współrzędnych.
Punkt C jest punktem przegięcia funkcji kosztów całkowitych i tym samym najbardziej płaskim odcinkiem tej krzywej, czyli koszty krańcowe dla tej wielkości produkcji muszą osiągać minimum.
Nachylenie krzywych Kc i E w punktach D i D' jest takie samo, co oznacza, że dla tej wielkości ponownie występuje równość kosztów krańcowych i przychodu krańcowego (te funkcje się tam przecinają - zob. dolny układ współrzędnych). W odróżnieniu…
…, gdzie przecinają się funkcje przychodu i kosztów całkowitych zysk jest równy zero, co oznacza, że przy tej wielkości produkcji muszą się ze sobą przecinać prosta ceny z krzywą przeciętnych kosztów całkowitych.
Dla tej wielkości produkcji, dla której przychód spada do zera prosta cena musi być równa zero. Optymalna wielkość produkcji, czyli taka która maksymalizuje zysk monopolisty wynosi w przedstawionym…
… produkcji. Mnożąc p* przez y* otrzymamy pole prostokąta o wierzchołkach p*Hy*0. Koszty całkowite możemy wyliczyć mnożąc przeciętne koszty całkowite przez wielkość produkcji. Tym samym wysokość kosztów całkowitych w optymalnym punkcie monopolisty będzie obrazowana przez pole prostokąta o wierzchołkach LKy*0. Zysk jako różnica przychodu i kosztów całkowitych będzie więc ukazany jako pole prostokąta p*HKL.
6…
… zawsze będzie mniejsza a cena wyższa niż w doskonałej konkurencji. To twierdzenie warunków ceteris paribus, czyli gdy wszystkie pozostałe czynniki wpływające na optymalną wielkość produkcji i cenę rynkową są takie same w obu przypadkach. Jednakże koszty krańcowe monopolisty oferenta Km', dzięki temu, ze jest on na ogół dużym przedsiębiorstwem mogącym wykorzystać tzw. efekt skali, czy też prowadzić owocne badania…
... zobacz całą notatkę