To tylko jedna z 3 stron tej notatki. Zaloguj się aby zobaczyć ten dokument.
Zobacz
całą notatkę
Rola społeczna - istotny czynnik strukturalizacji świata społecznego.
W bardzo wielu koncepcjach socjologicznych role społeczne rozpatrywane sanie tyle w perspektywie procesu konstytuowania osobowości ludzkiej, co raczej w perspektywie organizacji społecznej, zbudowanej z różnorodnego układu pozycji i oczekiwań dotyczących tego, jak jednostki je zajmujące winny się zachowywać. J. H. Tumer, mówi np. o występowaniu trzech ogólnych klas oczekiwań: oczekiwania wynikające "ze scenariusza", oczekiwania ze strony innych "aktorów" (jednostek) i oczekiwania "publicznośc. Oczekiwania wynikające ze "scenariusza" odnoszone są do tych sytuacji społecznych, związanych z zajmowaniem danej pozycji, w których istnieją normy określające dokładnie sposób zachowania się jednostki. Oczekiwania ze strony innych "aktorów" odnoszone są do tych wszystkich sytuacji, w których w procesie interakcji nasi partnerzy wysuwają pod naszym adresem konkretne oczekiwania czy żądania. Oczekiwania ze strony "publiczności", "audytoriów" to oczekiwania jednostek zajmujących określone pozycje. Przy czym "audytoria" te mogą by ć rzeczywiste bądź wyimaginowane, mogą dotyczyć sytuacji członkostwa w grupie lub też same intencje wejścia do niej. Każdy z tych rodzajów oczekiwań adresowany jest do niejako innego komponentu roli społecznej. Stąd też mówi się o: rolach przepisanych, rolach subiektywnych i rolach spełnianych.
Kiedy mówimy o rolach przepisanych mamy na myśli przede wszystkim wyraźnie określone normy związane z zajmowaniem danej pozycji społecznej. Interesuje nas wtedy treść jaźni subiektywnej i umiejętność odgrywania roli wynikającej ze "scenariusza", a w konsekwencji stopień konformizmu związanego z wymogami roli. Role subiektywne traktowane są jako wyniki subiektywnej oceny i interpretacji określonych oczekiwań oraz zindywidualizowanego sposobu przystosowania się do roli. Z i pojęciem roli subiektywnej związana jest zarazem teza, iż do każdej nowej sytuacji interakcyjnej jednostki odnoszą się w sposób zindywidualizowany co stanowi podstawowy czynnik zmienności i płynności świata społecznego. Stąd też parafrazując J. Szczepańskiego można powiedzieć, iż społeczeństwo lepiej można zrozumieć w kategoriach dramatu niż systemu. Rola spełniana ma wyraźnie wymiar behawioramy, a wiec odnosi się do jawnego zachowania jednostki, będącego wypadkową oczekiwań i subiektywnych ocen tych oczekiwań.
W takiej perspektywie przedstawiana rola społeczna nie ma jednoznacznego statycznego charakteru. Pogląd taki głosił również S. Ossowski pisząc, iż "Rola, którą sobie wybieram, bądź do odegrania w przyszłości, bądź do oglądania swojej przeszłości, nie musi mnie zmieniać na stałe i może się odbić na kształtowaniu się postaw, które zjawiają się w pewnych okolicznościach, aby zniknąć w innych (...)"
(…)
…, bezrobotnego absolwenta wyższej uczelni itp.)86.
Jeżeli zatem przyjmiemy za Meadem, iż ludzie komunikują się i wchodzą w interakcje dzięki temu, że są zdolni do uzgodnienia symbolicznego sensu gestów słownych i gestów ciała (mimika, tonacja głosu), to z pewnością czynią to w oparciu o procesy interpretowania, oceniania, definiowania i planowania. Kreacyjna natura interakcji powoduje, iż mówiąc słowami Tumera…
… i nieadekwatności roli oraz aby zwiększać gratyfikacje wynikających z wysokiego stopnia tej adekwatności. Będąc bardzo konsekwentnym w swych twierdzeniach na temat roli społecznej Tumer określa osobę jako "(...) repertuar ról, jakie odgrywa jednostka. Podczas gdy uznaje, że "ludzie są zwykle całkowicie kim innym", gdy odgrywają odmienne role, a nawet posiadają poczucie tego "kim w danej chwili…
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)