Fragment notatki:
Dr. Tomasz Miziołek
Światowe rynki towarowe
Wykład III – Rodzaje transakcji gieldowych
Kryteria klasyfikacji transakcji giełdowych:
-
obowiązki stron zawierających transakcję (transakcje rzeczywiste i nierzeczywiste)
termin realizacji transakcji (transakcje natychmiastowe i terminowe)
techniki i motywy realizacji transakcji (transakcje spekulacyjne i zabezpieczające)
Transakcje rzeczywiste – polegają na rzeczywistym przeniesieniu prawa własności towaru ze sprzedawcy na nabywcę w zamian za
odpowiednią zapłatę. W wyniku jej realizacji następuje faktyczne dostarczenie towaru do miejsca wskazanego przez kupującego. Stanowią
bardzo niewielką część ogółu transakcji zawieranych na giełdach towarowych. Mogą mieć formę transakcji natychmiastowych lub
terminowych.
Transakcje nierzeczywiste – ich celem nie jest faktyczna dostawa towarów lecz zabezpieczenie się przed stratami wynikającymi z wahań cen,
bądź uzyskanie korzyści finansowych poprzez spekulacje.
Transakcje rzeczywiste natychmiastowe – polegają na rzeczywistym przeniesieniu prawa własności w zamian za odpowiedni ekwiwalent
pieniężny. Są realizowane niezwłocznie lub w przeciągu kilku dni roboczych. Stanowią one minimalny odsetek ogółu transakcji na giełdach
towarowych, z uwagi na stosunkowo wysokie koszty zawarcia transakcji – łatwiej i taniej jest zawrzeć transakcję gotówkową poza giełdą (na
rynku OTC) przy odwołaniu się do typowych rozwiązań giełdowych.
Transakcje rzeczywiste terminowe (forward) – transakcje o ryzyku symetrycznym, polegają na zawarciu umowy sprzedaży z wynegocjowaną
ceną i opóźnionym czasem dostawy. Motywem ich zawierania jest chęć zabezpieczenia się przed ryzykiem nadmiernych wahań cen,
wynikających ze zmiennej koniunktury, nieurodzaju lub nadmiernej podaży towaru. Kontrakty forward zmniejszają to ryzyko kosztem
rezygnacji z ewentualnych zysków spowodowanych korzystną zmianą ceny. Kontrakty forward są tworzone na zamówienie. Nie są
standaryzowanie, nie wymagają wniesienia depozytu, a płatność dokonywana jest przy dostawie. Są zwierane głównie przez wielkie firmy
handlowe lub produkcyjne. W ramach transakcji forward wyróżnia się:
-
transakcje na przybycie – towar znajdujący się w drodze po zawarciu umowy jest kierowany do miejsca wskazanego przez nabywcę
transakcje na załadowanie – sprzedający zobowiązuje się załadować towar w kraju wysyłki, w terminie określonym w umowie
transakcje na dostarczenie – sprzedający zobowiązany jest dostarczyć towar w umówionym terminie do miejsca przeznaczenia
Transakcje nierzeczywiste terminowe (futures) – transakcje o ryzyku symetrycznym, zawierane wyłącznie na giełdzie. W większości
przypadków nie występuje dostawa przedmiotu kontraktu. Pozycja zawarta w kontrakcie przez inwestora jest likwidowana przed terminem
dostawy przez zawarcie transakcji przeciwnej. Kontrakty futures są standaryzowane i wymagają wniesienia depozytu. W transakcjach tych
występuje osoba trzecia – izba rozrachunkowa, która jest gwarantem realizacji transakcji. Kontakty futures są rozliczane codziennie na zasadzie
marking to market. Są zawierana zarówno przez inwestorów instytucjonalnych, jak i indywidualnych. Do transakcji nierzeczywistych
terminowych należą tez opcje i swapy.
Na rynku towarowym występuje zjawisko konwergencji cen kontraktów terminowych i natychmiastowych. W większości przypadków cena na
rynku terminowym jest wyższa od ceny gotówkowej. W przypadku rynku towarowego można to uzasadnić tzw. kosztami utrzymania pozycji
obejmującymi:
-
koszt transportu
koszt magazynowania
koszt ubezpieczenia
koszt wyżywienia i opieki weterynaryjnej
Contango – centa terminowa jest wyższa od ceny natychmiastowej
Backwardation – cena terminowa jest niższa od ceny natychmiastowej
Zjawisko backwardation może wystąpić w sytuacji przejściowego ograniczenia podaży danego towaru lub przewidywanego jej wzrostu.
1
Dr. Tomasz Miziołek
Światowe rynki towarowe
Wykład III – Rodzaje transakcji gieldowych
Warianty zamknięcia pozycji:
-
-
Contango – można dokonać arbitrażu poprzez sprzedaż kontraktu futures, kupno aktywów bazowych i wykonanie dostawy.
Transakcje te umożliwiają osiągnięcie zysku wolnego od ryzyka równego różnicy między ceną terminową a natychmiastową i w
konsekwencji prowadzą do spadku ceny terminowej,
Backwardation – można dokonać arbitrażu poprzez zakup kontraktu futures i czekanie na fizyczną dostawę. Transakcje te
umożliwiają osiągnięcie zysku wolnego od ryzyka równego różnicy między ceną natychmiastową a terminową, jednakże prowadza
one do wzrostu cen kontraktów futures.
Transakcje spekulacyjne – mogą dotyczyć zarówno transakcji gotówkowych, jak i kontraktów futures. Przedmiotem spekulacji mogą być
instrumenty bazowe jak i instrumenty pochodne. Wyróżnia się transakcje:
-
spekulacyjne proste
Transakcje spekulacyjne proste – ich celem jest osiągnięcie zysku w wyniku zmiany cen towarów w czasie. Strony transakcji, w
zależności od własnego przekonania co do przyszłego kształtowania się cen kupna (zajmują długą pozycję) lub sprzedaży (zajmują
krótką pozycję) np. na rynku kontraktów terminowych, wpłacając wcześniej depozyt. Strony zazwyczaj nie doprowadzają do fizycznej
dostawy towaru lecz dokonują likwidacji transakcji poprzez wpłacenie różnicy między kontraktową ceną futures a cena spot z dnia
rozwiązania transakcji. Likwidacji transakcji może dokonać również każda ze stron w dowolnym dniu poprzez zawarcie transakcji
odwrotnej. Wówczas strona, która przedterminowo zlikwidowała transakcję dokonuje zapłaty różnicy między ceną futures z
kontraktu a ceną futures w dniu likwidacji.
Podział inwestorów spekulantów:
ze względu na sposób inwestowania wynikający z odmiennych prognoz dotyczących zmian cen:
byki – grające na zwyżkę cen
niedźwiedzie – grające na zniżkę cen
ze względu na czas utrzymywania otwartej pozycji na giełdzie:
scalpers – drobni inwestorzy zawierający i likwidujący transakcje kilkakrotnie w ciągu jednej sesji giełdowej,
wykorzystujący niewielkie zmiany cen i realizujący niewielkie zyski lub straty przy minimalnym ryzyku
day-traders – inwestorzy zawierający tylko jedną transakcję w ciągu dnia
inwestorzy utrzymujący otwartą pozycję przez dłuższy czas – wymaga posiadania odpowiedniego
zabezpieczenia finansowego oraz wiąże się z dużym ryzykiem.
-
spekulacyjne typu spread
Transakcje spekulacyjne typy spread – polegają na jednoczesnym zakupie i sprzedaży kontraktów na:
ten sam towar, lecz na różne miesiące wygasania – spread kalendarzowy, wewnątrztowarowy, poziomy
różne towary których ceny są dodani skorelowane, o tych samych terminach wygasania – spread międzytowarowy,
pionowy
ten sam towar i to samo miesiące wygasania lecz notowanych na różnych rynkach – spread międzyrynkowy
różne towary i na różne miesiące wygasania – spread diagonalny
Transakcje typy spread obciążone są mniejszym stopniem ryzyka niż transakcje spekulacyjne proste, ale generują potencjalnie
mniejsze zyski. Zyskiem z tych transakcji jest dodatnia różnica między przychodem z jednej pozycji oraz stratą z drugiej pozycji.
Zaletą tej transakcji jest zmniejszenie ryzyka pozycji inwestora, a także mniejsze depozyty wymagane przez izby rozrachunkowe.
Wynika to z faktu wysokiej korelacji zmian kursów kontraktów terminowych zastosowanych w spreadach. Ryzyka pozycji wzajemnie
się znoszą zmniejszając znacznie ekspozycje.
2
Dr. Tomasz Miziołek
Światowe rynki towarowe
Wykład III – Rodzaje transakcji gieldowych
Kontrakty zabezpieczające (hedging) – polegają na kupnie lub sprzedaży standaryzowanych kontraktów terminowych w celu minimalizacji
ryzyka niekorzystnej zmiany cen w przyszłości. Transakcje tego typu stosują:
-
producenci towarów giełdowych, którzy chcą się zabezpieczyć przed spadkiem cen w okresie od podjęcia produkcji towaru do jego
sprzedaży na rynku
pośrednicy handlowi, którzy przechowują towar w okresie między jego zakupem a odsprzedażą i chcą ochronić się przed niekorzystną
zmianą cen
producenci, którzy zaopatrują się w surowce na giełdzie i chcą uniknąć starty z powodu zmian cen wyrobów gotowych lub wzrostu
cen surowców po uzgodnieniu ceny wyrobów gotowych
eksporterzy i importerzy, którzy poszukują ochrony przed ryzykiem wzrostu/spadku cen między okresem kiedy sprzedali/kupili
kontrakty dostawcze a faktyczną dostawą towaru.
Realizacja transakcji hedgingowej:
-
zajęcie na rynku terminowym pozycji odwrotnej do pozycji zawartej n rynku spot
zrównoważenie otwartych pozycji przed wygaśnięciem kontraktów futures poprzez zajęcie pozycji przeciwnych do pozycji otwartych
wcześniej. Zmiany na jednym rynku równoważą zmiany drugiego rynku – w efekcie pozycja globalna pozostaje na niezmienionym
poziomie, niezależnie od zmian cen towarów
W transakcjach hedgingowych następuje transfer ryzyka niekorzystnej zmiany ceny z uczestnika obrotu giełdowego na spekulanta, który w
ramach transakcji spekulacyjnych przejmuje to ryzyko w celach zarobkowych.
Rodzaje transakcji hedgingowych:
-
-
Hedging sprzedażowy, krótki – stosowany gdy towar nie został jeszcze wyprodukowany lub jest przechowywany. Polega na otwarciu
krótkiej pozycji na rynku terminowym i długiej na rynku natychmiastowym. Ma na celu zabezpieczenie się przed spadkiem cen w
przyszłości, kiedy towar będzie sprzedawany.
Hedging zakupowy, długi – stosowany gdy podmiot zamierza w przyszłości nabyć towar. Polega na otwarciu długiej pozycji na rynku
terminowym i krótkiej na rynku natychmiastowym. Ma na celu zabezpieczenie się przed wzrostem ceny towaru, który będzie
kupowany w przyszłości.
Rodzaje hedgingu:
-
-
Hedging pośredni – stosowany gdy podczas przeprowadzania transakcji zabezpieczającej brak jest instrumentu pochodnego
wystawionego na towar, którego cenę chcemy zabezpieczyć. Wówczas wykorzystuje się instrument pochodny na inny towar, ale
charakteryzujący się podobną zmiennością ceny zarówno co do siły jak i kierunku.
Hedging bezpośredni – transakcja terminowa i natychmiastowa bazuje na tym samym towarze.
Hedging doskonały – całkowicie neutralizuje ryzyko.
Hedging niedoskonały – tylko częściowo neutralizuje ryzyko.
3
... zobacz całą notatkę
Komentarze użytkowników (0)